1.1 Cael profiad o ymwybyddiaeth ofalgar
Er mwyn deall yn iawn beth yw ymwybyddiaeth ofalgar, mae’n bwysig eich bod chi eich hun yn cael rhywfaint o brofiad o ymarfer ymwybyddiaeth ofalgar. Allwch chi ddim cael blas go iawn arni ddim ond drwy ddarllen amdani. Yma, byddwch yn dysgu am ffurf sylfaenol o fyfyrdod ymwybyddiaeth ofalgar y gallwch chi roi cynnig arno. Ond mae llawer o bobl yn ei chael yn haws – yn enwedig ar y dechrau – i gael rhywun yn dweud wrthyn nhw sut mae gwneud yr ymarfer wrth iddynt ei wneud.
Gweithgaredd 1 Rhoi cynnig ar fyfyrdod ymwybyddiaeth ofalgar
Rhowch gynnig ar fyfyrdod ymwybyddiaeth ofalgar mewn ap neu ar wefan. Mae nifer fawr o apiau sy’n cynnwys ymarferion myfyrio sain ar gael i chi eu llwytho i lawr i'ch dyfais.
Dyma rai o'r rhai mwyaf poblogaidd adeg ysgrifennu'r erthygl hon:
- Headspace
- Stop, Breathe, Think
- The Mindfulness App.
Os nad oes arnoch chi eisiau defnyddio ap, dyma rai gwefannau sy'n cael eu rhedeg gan rai o’r ymarferwyr ac ymchwilwyr ymwybyddiaeth ofalgar mwyaf yn y DU ac UDA. Mae'r tudalennau hyn yn cynnwys nifer o fyfyrdodau sain y gallwch chi eu chwarae:
- Mindfulness: Finding Peace in a Frantic World [Tip: daliwch Ctrl a chliciwch dolen i'w agor mewn tab newydd. (Cuddio tip)]
- Mindful: taking time for what matters
Dewiswch un ymarfer sain o un o'r apiau neu'r gwefannau hyn, a rhowch gynnig ar fyfyrdod ymwybyddiaeth ofalgar.
Ar ôl gorffen, meddyliwch am dri gair neu ymadrodd byr sy'n disgrifio sut brofiad oedd o i chi a’u nodi yn y blwch testun isod. Nid oes dim atebion cywir nac atebion anghywir; nodwch sut brofiad oedd o i chi.
Rhowch eich ateb...
Discussion
Pan oedd Nugent, Barnes a Wilks (2011), sy’n ymchwilwyr ymwybyddiaeth ofalgar, wedi annog grŵp o weithwyr iechyd proffesiynol i wneud gweithgaredd tebyg i'r un rydych chi newydd ei wneud, dyma'r mathau o bethau oedd ganddyn nhw i ddweud: roedd ymwybyddiaeth ofalgar yn rhoi amser i rywun oedi am funud yn eu bywyd; roedd yn dwysáu eu perthynas â nhw eu hunain (drwy fod yn ymwybodol o sut roedden nhw’n teimlo er enghraifft); roedd yn eu galluogi i weld pethau na fydden nhw fel arall wedi sylwi arnyn nhw (er enghraifft, eu bod ar bigau'r drain), gan greu'r posibilrwydd o newid y pethau hyn; a’i fod yn ffordd o dalu sylw i unrhyw brofiad (nid dim ond myfyrdodau penodol tebyg i'r un roeddech chi wedi'i wneud).
Roedd y rhai oedd yn cymryd rhan yn yr astudiaeth hefyd wedi dweud bod yn feddylgar yn aml yn dod ag ansicrwydd ac anesmwythdra yn ei sgil: doedd o ddim yn hawdd. Mae'r mwyafrif o adroddiadau gan bobl am eu cynigion cyntaf ar fyfyrdod meddylgar yn cynnwys geiriau fel ‘diflastod’, ‘poen’, ‘rhwystredigaeth’ a ‘dicter’ yn amlach na geiriau fel ‘llonyddwch’, ‘heddwch’ a ‘doethineb’, sef y geiriau rydym yn aml yn eu cysylltu ag arferion o'r fath. Nid yw talu sylw’n dawel i ni ein hunain bob amser yn dod â heddwch i ni. Mae’n aml yn dod â ni wyneb yn wyneb â phethau y byddai'n well gennym eu hosgoi. Mae’n werth cadw hyn mewn cof pan fyddwn yn penderfynu ymgymryd ag ymwybyddiaeth ofalgar. Dylem fod yn ymwybodol o'r disgwyliadau sydd gan bobl, a'r realiti y mae'r mwyafrif o bobl yn ei brofi.
Efallai y byddwch yn gofyn i chi eich hun, os ydi'r profiad y mae pobl yn ei gael o ymwybyddiaeth ofalgar yn gallu bod yn eithaf negyddol, pam ymgymryd ag ymwybyddiaeth ofalgar o gwbl? Cewch rai atebion i'r cwestiwn hwn yn ystod y cwrs hwn, ond am y tro mai’n werth deall bod ymwybyddiaeth ofalgar yn ymwneud â gallu wynebu a derbyn yr holl feddyliau a theimladau sydd gennych chi yn well, boed y rheiny’n rhai hawdd neu'n rhai anodd, yn hytrach na cheisio cael gwared ar y rhai ‘negyddol’ a dal gafael ar y rhai ‘cadarnhaol’. Yn ôl ymwybyddiaeth ofalgar, y rheswm am hyn yw bod ein gallu i dderbyn ein holl deimladau yn gallu ein helpu i ymdopi â nhw os ydyn nhw’n rhai anodd. Mae ceisio sicrhau nad ydym ond yn cael teimladau cadarnhaol, yn aml, yn baradocsaidd, yn gwneud inni ddioddef mwy.
Rydym yn eich gwahodd i ddarllen pennod allan o Mad or Bad: A Critical Approach to Counselling and Forensic Psychology (2017). Mae Pennod 16, ‘Mindfulness’, wedi’i hysgrifennu gan awduron y cwrs, sef Meg-John Barker a Troy Cooper ar gyfer cwrs y Brifysgol Agored DD310 Cwnsela a seicoleg fforensig : ymchwilio i drosedd a therapi. Cliciwch ar y ddolen isod i ddarllen y bennod hon cyn mynd ymlaen i'r adran nesaf.