5.3 Cyflwyniad i ‘Islands in the Sky’

Mae ‘Islands in the Sky’ yn adnodd cynllunio strategol yn seiliedig ar senarios ac ymwybyddiaeth sefyllfaol sy'n arbennig o ddefnyddiol ar gyfer rheoli ansicrwydd. Mae wedi'i ddylunio ar gyfer strwythuro sgyrsiau ynghylch yr amgylchedd busnes yn y dyfodol i fod yn sail i wneud penderfyniadau yn y presennol. Mae hyn yn caniatáu llais i bawb ac i bethau gael eu gwneud yn gyflym. Efallai na fydd yn berffaith, ond mae'n helpu i ffurfio sylfaen y gallwn ei ddefnyddio i ddysgu a'i ddatblygu dro ar ôl tro.

Mae'r dull yn eich annog chi i gyflwyno ystod o leisiau i'r sgwrs ac ystyried gwahanol werthoedd diwylliannol a chymdeithasol. Caiff gwahanol brofiadau bywyd a chanfyddiadau o realiti eu hystyried i lywio'r pethau pwysicaf mewn diwylliant, cymdeithas neu sefydliad.

Caiff unigolion a/neu dimau eu dwyn ynghyd i archwilio'r amgylchedd ac ystyried y dyfodol. Mae hyn fel arfer yn digwydd mewn gweithdy, ac argymhellir chi i wneud hyn naill ai o bell neu'n wyneb yn wyneb, yn hytrach nag hybrid. Yna, rydych yn gweithio drwy gyfres o gamau, gan ddefnyddio adnoddau cydweithio i gyfrannu at y sesiynau.

Gweithgaredd 16 Reidio beic

Timing: 15 munud

Yn y fideo isod, eglura Dr Matt Finch (Cymrawd Cyswllt, Ysgol Fusnes Saïd) y dull ‘Islands in the Sky’ a sut all helpu gyda llywio drwy ddyfodol o ansicrwydd a deall eich perthnasoedd gweithrediadol gyda chyflwyniad gan yr Athro Rafael Ramírez.

1. Wrth i chi wylio'r fideo, meddyliwch am y cwestiwn canlynol mae Matt yn ei ofyn tua diwedd y fideo:

Sut ydw i'n mynd y tu hwnt i'r disgwyl a'r pethau yr wyf yn eu rhagweld ar hyn o bryd – y tu hwnt i'm gobeithio'n a'm hofnau hyd yn oed – i weld sut allai'r dyfodol fod yn wahanol, mewn ffyrdd nad oeddwn yn eu gweld o'r blaen? (Detholiad o Fideo 14)

Download this video clip.Video player: Fideo 14

Dangos y trawsgrifiad | Cuddio'r trawsgrifiad

Transcript: Fideo 14 Cyflwyniad i ‘Islands in the Sky’

RAFAEL RAMÍREZ:

Mae Islands in the Sky wedi cymryd egwyddorion y fethodoleg ac wedi'u haddasu i fanylion y prosiect, fel sydd wedi'i wneud gan lawer iawn o sefydliadau a meysydd ymholi o gwmpas y byd. Ac rydym wrth ein boddau fod hwn yn brawf arall bod modd addasu a mabwysiadu'r fethodoleg, a'i gwneud yn ddefnyddiol.

Y dull rydym wedi bod yn ei ddatblygu yn Rhydychen ac rydym yn parhau i'w ddatblygu. Dyma stori ymholi sy'n dod i'r amlwg. Mae yna lyfr arbennig gan y diweddar Wes Churchman sy'n dwyn y teitl The Design of Inquiring Systems. Ac rydym yn meddwl gryn dipyn am y dull gweithredu fel system ymholi wedi'i dylunio, lle mae pobl wahanol yn chwarae rolau gwahanol wrth ddatblygu ymholiadau a'u hail-ddylunio, fel y bu'r achos gyda phrosiect Islands in the Sky, sydd wedi ail-ddylunio agweddau ar y fethodoleg ac wedi'u haddasu ar gyfer y defnyddiau penodol y bu gennych mewn meddwl.

Mae'r fethodoleg hefyd yn un dysgu gweithredol, lle mae'n rhaid i chi roi cynnig arni ac efallai gwneud ambell i gamgymeriad hyd nes i chi feistroli'r dull. Mae'n debyg i reidio beic i raddau. Rwy'n ddarlithydd gweddol, ond fyddwn i byth yn gallu llwyddo i ddysgu rhywun i reidio beic os nad oeddent yn mynd ar y beic ac yn rhoi cynnig arno a chwympo a rhoi cynnig eto ac yn y blaen. Felly, mae'n fethodoleg dysgu drwy wneud. Ac mae llawer yn digwydd ym maes cynllunio senarios erbyn hyn, yn ogystal ag ym maes strategaeth.

MATT FINCH:

Yn ystod y pandemig, daeth hi'n glir bod cryn angen i bobl feddwl yn wahanol am yr hyn a oedd yn digwydd, er mwyn deall sut y gallai dyfodol ansicr gael ei wireddu ac roedd rhaid gwneud hynny'n gyflym iawn, yn aml ar fyr rybudd.

Felly dechreuodd Islands in the Sky fel ffordd o gymryd un o fewnwelediadau sylfaenol dull cynllunio senarios Rhydychen, sef bod yna wahaniaeth rhwng ynysoedd trafodiadol y cydberthnasau rydym yn ystyried y gallwn ddylanwadu'n uniongyrchol arnynt, o'r endidau rydym yn rhyngweithio â nhw yn y byd go iawn. Ac yna môr ehangach o ansicrwydd cyd-destunol, grymoedd fel newid hinsawdd, yr amgylchedd, yr economi, demograffeg, gwerthoedd cymdeithasol, y mae gan bob un ohonynt y grym i ddod i'r lan ac ail-ddarlunio’r ynys honno yn y cyfnod presennol.

Felly, yr hyn gwnaethom geisio ei wneud oedd dod o hyd i ffordd y gallai grwpiau ddod at ei gilydd mewn cyfnod byr o amser i ystyried y gwahaniaeth sylfaenol hwnnw a gweld beth gallai olygu iddyn nhw. Felly, nid cynllunio senarios llawn mohono. Nid yw'n mynd trwy'r broses honno o feithrin gweledigaeth i'r dyfodol yn llwyr o'u hailadrodd a'u harchwilio'n fanwl.

Ond, mae'n caniatáu i bobl gael y foment gyntaf honno o ddealltwriaeth bosibl. Os na allaf wir weld beth sydd gan yfory i'w gynnig, a allaf archwilio'r ffordd y gallai ansicrwydd gwahanol amlygu ei hun? A dyna beth mae hyn yn ei olygu i ni nawr os byddwn yn cael gweledigaeth o yfory sy'n herio ein tybiaethau.

Yn ei hanfod, yr hyn rydym yn ei wneud gydag Islands in the Sky, yw edrych i ddechrau ar yr ynysoedd rydym yn byw arnynt. Y set o gydberthnasau trafodiadol honno, yr holl endidau ac actorion gwahanol rydym yn rhyngweithio â nhw, ac rydym yn edrych ar y cydberthnasau hynny lle gwelwn ein bod yn cael dylanwad. Ac mae hynny'n debyg i edrych ar y bobl eraill sy'n byw ar yr un ynys gyda'n sefydliad wrth iddo fynd o gwmpas ei fusnes.

Ac yna, rydym yn ystyried y môr o gwmpas yr ynys honno. A'r hyn rydym yn chwilio amdano yw'r ansicrwydd a'r grymoedd sy'n cymell penderfyniadau'r actorion eraill sydd ar yr ynys honno gyda ni. Efallai mai ansicrwydd sydd ond yn cymell penderfyniad un actor ydyw. Gallai fod yn ansicrwydd sy'n cymell penderfyniadau dau neu dri. Neu gallai fod yn ansicrwydd ehangach sy'n effeithio ar bawb, rhywbeth fel newid hinsawdd, neu facro-economeg neu geowleidyddiaeth.

Ac yna, drwy archwilio sut y gallai'r grymoedd hynny yn y môr ddod at gilydd mewn cyfuniadau gwahanol, gallent amlygu eu hunain mewn ffyrdd gwahanol, a gallent ailddarlunio'r map o'n hynys. Efallai trwy ddod ag actorion newydd, cael gwared ar hen rai, newid cydberthnasau, newid yr hyn sy'n cael ei werthfawrogi neu sut mae gwerth yn cael ei greu ar yr ynys honno, rydym yn dod i weld sut gallai'r byd fod yn wahanol. Ac mae hynny'n creu trafodaeth a all lywio'r penderfyniadau y mae'n rhaid i ni eu gwneud heddiw.

Felly, cododd Islands in the Sky allan o ymgais i gymryd ambell fewnwelediad allweddol o ddull senarios Rhydychen a chanfod ffyrdd o'u cymhwyso mor gyflym â phosibl. Nid yw'n gwneud y gwaith cyflawn o senarios sy'n cymryd amser i'w hadeiladu, y mae angen myfyrdod arnynt ac angen eu hailadrodd. Mae'n broses barhaus ac yn llawer mwy na dim ond diwrnod cwrdd i ffwrdd neu weithdy.

Ond hyd yn oed o fapio'n syml beth yw'r cydberthnasau rydym yn ystyried y gallwn ni eu rheoli a dylanwadu arnynt nawr, a pha elfennau ansicr sydd â'r potensial i ail-lunio'r ecosystem honno, gall y weithred o fapio yn ei hun esgor ar fewnwelediadau ac ein cymell i gamu allan o'r safbwynt a ddefnyddiwn o ddydd i ddydd a gweld pethau mewn ffordd fwy strategol.

Cael munud efallai lle rydym yn edrych ar y byd ac yn meddwl, doeddwn i heb weld hynny o'r blaen. A dydw i ddim erioed wedi edrych ar fy sefyllfa o'r safbwynt hwnnw mewn gwirionedd. A gall yr eiliad o syndod honno fod yn sail i ddull gwneud penderfyniadau doeth, hyd yn oed yn yr eiliadau hynny lle mae pwysau llwyr, ansicrwydd llwyr ac mae cyflymder pethau i weld yn brysur iawn.

Felly, rydych yn cymryd cam yn ôl. Rydych chi bron yn cymryd anadl. Ac rydych chi'n bwrw golwg ar y tir, ac yn defnyddio'ch dychymyg yn fodlon i ddweud pa bethau rwyf yn credu, wel, na allent byth ddigwydd fel rheol? Sut mae mynd y tu hwnt i ddisgwyliadau a'r pethau rwy'n eu disgwyl ar hyn o bryd, yn mynd y tu hwnt i'm gobeithion a'm hofnau er mwyn gweld sut gallai'r dyfodol fod yn wahanol, mewn ffyrdd a oedd yn fy nallbwynt yn flaenorol?

End transcript: Fideo 14 Cyflwyniad i ‘Islands in the Sky’

Lawrlwytho

Fideo 14 Cyflwyniad i ‘Islands in the Sky’

Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).

I ddefnyddio’r ymarferoldeb rhyngweithiol yma, bydd angen cyfrif am ddim gyda’r Brifysgol Agored. Mewngofnodwch neu gofrestrwch.

Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).

Ateb

Noda Rafael fod y fethodoleg hon yn disgwyl dysgu gweithredol, lle'r ydych yn rhoi cynnig arni ac yn gwneud ychydig o gamgymeriadau, gan ddefnyddio'r gyfatebiaeth reidio beic sy'n debyg i'r math hwn o ddysgu – os ydych chi'n disgyn oddi arno, codwch a rhowch gynnig arall arni.

2. Meddyliwch am y datganiad gan Rafael a'r gyfatebiaeth beic, a sut all hyn eich helpu chi i fod yn fwy ymwybodol o'r pethau na allwch eu gweld. Ystyriwch pa mor agored i ddysgu gweithredol ar gyfer dyfodol ansicrwydd ydych chi. Yna, pleidleisiwch yn y pôl isod:

Active content not displayed. This content requires JavaScript to be enabled.

Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).

Ateb

Bydd pa mor gyfforddus ydych chi'n teimlo gyda'r dull hwn yn dibynnu ar eich profiad o reoli ansicrwydd a newid. Mewn sefyllfa sefydliadol lle mai prin reolaeth sydd gennym dros gyfarwyddyd strategol ac amcanion sefydliadol, gall ansicrwydd fod yn deimlad cyffredin.

Gall y dull hwn helpu gyda rheoli'ch teimladau tuag at ansicrwydd drwy ail-fframio'r cyd-destun a'ch helpu chi i deimlo'n fwy cyfforddus gyda'r anhysbys. Mae hyn yn debyg i ddysgu i reidio beic – nid oedd gennych unrhyw syniad sut fyddai'n teimlo y tro cyntaf i chi roi cynnig arni, ond wrth i'ch gallu a'ch hyder wella, rydych yn fodlon rhoi cynnig ar bethau newydd. Sawl un ohonoch chi a geisiodd reidio beic heb ddwylo pan oeddech yn blentyn, neu hyd yn oed yn dal i drio hyd heddiw?

Yn y cyflwyniad i ‘Islands in the Sky’, trafoda Matt a Rafael yr angen i ystyried eich perthnasoedd gweithrediadol, mewn cyd-destun o newid cyflym ac ansicrwydd, pan na allwch ragweld yfory. Cyfeiriant at yr amodau 'TUNA' – sef turbulence (trybestod), uncertainty (ansicrwydd), novelty (newydd-deb) (ac unigryw) ac ambiguity (amwysedd). Gwnaethoch ddechrau meddwl am y rhain yng Ngweithgaredd 16. Gweler Tabl 6 isod sy'n cynnwys rhagor o wybodaeth ynghylch amodau TUNA. Mae'r amodau hyn yn ymgymryd â dull gweithredu systemaidd a gallant alluogi timau/sefydliadau i ddatblygu eu hymwybyddiaeth sefyllfaol, a deall yn well y cyd-destun maent yn gweithio ynddo i greu dyfodol gwell.

Yn Fideo 15, 'Working with uncertainty', eglura Dr Matt Finch pan ydym yn gweithio mewn cyfnodau o ansicrwydd anrhagweladwy, ac na allwn dynnu ar ddata nac ein profiad o sefyllfaoedd cyffelyb, yna rhaid i ni ddod o hyd i fannau ffafriol i dynnu arnynt.

Download this video clip.Video player: Fideo 15

Dangos y trawsgrifiad | Cuddio'r trawsgrifiad

Transcript: Fideo 15 Gweithio gydag ansicrwydd

MATT FINCH:

Mae'r mater o weithio gydag ansicrwydd wrth wraidd Dull Senarios Rhydychen ac adnodd Islands in the Sky yn ogystal, oherwydd mae'r dulliau hyn wedi'u dylunio i ymdopi ag adegau o ansicrwydd na ellir ei ragweld na beth y mae rhai pobl yn eu galw'n amodau TUNA, acronym sy'n golygu Cythrwfl (Turbulence), Ansicrwydd (Uncertainty), Newydd-deb (Novelty) ac Amwysedd (Ambiguity).

Felly, os yw'n teimlo bod y tir o dan ein traed yn ansefydlog, os yw'n teimlo na allwn ragweld beth sydd o'n blaenau yfory, os bydd sefyllfaoedd i'w gweld yn codi ac nad ydym wedi'u gweld o'r blaen yn ein profiad ni neu yn ein ffrâm gyfeirio, neu os bydd y sefyllfa yn amwys ac y gallwch ei darllen mewn mwy nag un ffordd, yna mae'n anodd iawn, iawn i gael gafael cadarn ar yr hyn sy'n digwydd o'n cwmpas.

Ac os na allwn ddibynnu ar brofiad, ac os na allwn ddefnyddio model rhagfynegol ar sail yr hyn y gwyddom ei fod wedi digwydd yn y gorffennol, yna mae'n rhaid i ni gynhyrchu cyd-destunau'r dyfodol er mwyn rhoi ffrâm gyfeirio er mwyn i ni allu meddwl am beth sy'n digwydd. Felly, mewn ffordd, rydym yn rhoi tir cadarn i ni ein hunain trwy ddychmygu pethau o gyfnodau sydd heb ddigwydd eto oherwydd y gwir amdani yw na allwch gasglu un darn o ddata, un darn o dystiolaeth o ddigwyddiad sydd heb ddigwydd eto.

Felly, yn ei hanfod, rydym wastad yn dibynnu ar y syniad ein bod yn rhagweld rhywbeth ymlaen i'r diarwybod. Does neb wedi bod i'r dyfodol eto. Ond pan fydd yr amodau'n sefydlog, yna gallwn ragweld, wel, bod angen i mi wneud hyn yfory oherwydd rwy'n gwybod sut roedd pethau ddoe.

Ond yn y cyfnodau o ansicrwydd hyn-- ac mae'r 21ain ganrif wedi bod yn llawn achosion sydd wedi peri syndod. Nid oeddent yn bethau nad oedd modd eu rhagweld. Nid oeddent yn bethau yr oedd unrhyw arbenigwr wedi'u disgwyl. Ond mae'r holl bethau fel y pandemig, rhai o'r cynyrfiadau gwleidyddol rydym wedi'u gweld gartref ac yn rhyngwladol, COVID-19 neu oresgyniad Wcráin i gyd wedi ein synnu ni. Mae'n teimlo fel petai rhywbeth wedi dod i'r lan o'r môr llawn ansicrwydd ac wedi newid y map rydym yn gweithredu arno.

Rydym yn byw mewn oes lle mae gwneud penderfyniadau a gaiff eu hysgogi gan ddata yn ffasiynol. Ac, wrth gwrs, mae barn gadarn yn aml yn seiliedig ar dystiolaeth. Mae'n seiliedig ar wybodaeth rydym wedi'i chasglu a'i phrosesu. Ond yr her yw bod data bob amser yn dod o'r gorffennol. Ac mae sut rydym yn gwerthfawrogi ac yn dehongli ac yn gwneud synnwyr o hynny hefyd yn rhywbeth sy'n digwydd o fewn ffrâm gyfeirio benodol.

Felly, mewn gwirionedd, gan nad oes data o'r dyfodol eto, mae'n rhaid i ni ddod o hyd i fannau ffafriol gwahanol, yn enwedig yn ystod cyfnodau ansicr. Felly, nid yw gwneud gwaith senario yn ymwneud â gêm o fyd dychmygol yn unig. Dywedodd cynlluniwr senarios gwych o'r enw Pierre Wack, "It's like standing, looking at rain clouds on a mountain, and trying to think if that means there's going to be floods in the valley below in three days' time."

Mae dal yn ymwneud â meddwl am y sefyllfa y gallai fod rhaid i ni fyw ynddi. Mae'n ymwneud i raddau helaeth o hyd â gwneud synnwyr a chael pa wybodaeth bynnag y gallwn ni o'r byd o'n cwmpas. Mewn sawl ffordd, map o'r presennol ydyw mewn gwirionedd.

Mae'n edrych ar y cydberthnasau sydd eisoes yn bodoli a'r ansicrwydd, grymoedd a ffactorau a allai gymell y cydberthnasau hynny mewn cyfnodau i ddod. Ac un o'r pethau y gall senarios ei wneud ac y gall dull gweithredu Islands in the Sky ei wneud yw ategu prosesau penderfynu a gaiff eu hysgogi gan ddata drwy ein galluogi i weld y byd o safbwynt gwahanol a gweld pethau o'r newydd.

End transcript: Fideo 15 Gweithio gydag ansicrwydd

Lawrlwytho

Fideo 15 Gweithio gydag ansicrwydd