1 Dadansoddeg dysgu

Ffigur 2 Mae’n bwysig dadansoddi a myfyrio ar eich arfer addysgu

Show description|Hide description

Darlun prosiect, yn cynnwys pensil, pren mesur, cof bach USB, gliniadur, chwyddwydr a dalen o bapur yn dangos siart gylch a graff bar.

Ffigur 2 Mae’n bwysig dadansoddi a myfyrio ar eich arfer addysgu

Mae nifer o wahanol ddulliau y gallwn eu defnyddio i werthuso addysgu ar-lein. Mae Oliver (2000) yn rhoi trosolwg manwl o rai o’r dulliau hyn, gan gynnwys:

• grwpiau ffocws cydamserol ar-lein (Cousin a Deepwell, 1998)
• holiaduron ar y we (Phelps a Reynolds, 1998; Taylor et al., 2000)
• creu ardal drafod ac adborth ar-lein (Taylor et al., 2000).

Mae Oliver yn mynd ymlaen i grynhoi’r anawsterau cyffredinol sy’n gysylltiedig â’r dulliau uchod, y gellir eu rhannu’n ddwy brif thema: mae’r prosesau’n ‘anrheoledig’ i raddau helaeth a gall adborth fod yn ddiffocws neu’n ddienw; ac mae dulliau ar gyfer gwerthuso data o’r math hwn yn datblygu o hyd, gydag ymagweddau gwahanol yn arwain at gasgliadau gwahanol.

Mae dadansoddeg dysgu yn cynnig dewis amgen i’r dulliau hyn o gasglu adborth ac adroddiadau gan ddysgwyr. Yn lle hynny, mae’r ymagweddau hyn yn defnyddio’r data sy’n cael ei adael gan ddysgwyr ac athrawon wrth iddynt weithredu: eu ‘data olrhain’. Gall hyn ddweud wrthym pryd mae dysgwyr yn ymuno â chyrsiau, pryd a sut maent yn ymgysylltu â gweithgareddau ar-lein, yn edrych ar dudalennau, yn benthyca adnoddau o’r llyfrgell, yn gosod neu’n cwblhau gweithgareddau neu asesiadau, ac yn y blaen. Gall unrhyw ryngweithio â system ar y we gael ei olrhain, a gallai’r data hwn gael ei ddefnyddio i gael dealltwriaeth well o’r hyn y mae dysgwyr ac athrawon yn ei wneud. Mae’r defnydd helaeth o amgylcheddau dysgu rhithwir (VLEs) – a elwir hefyd yn systemau rheoli dysgu (LMSs) – yn golygu bod sefydliadau addysgol bellach yn ymdrin â setiau data cynyddol fawr. Bob dydd, mae eu systemau’n casglu mwy o ddata personol, gwybodaeth am systemau a chofnodion academaidd.

Mae dadansoddeg dysgu’n faes ymchwil arloesol, ond mae’n rhywbeth y mae llawer o addysgwyr a sefydliadau’n gwneud mwy a mwy o ddefnydd ohono trwy adnoddau, dangosfyrddau ac adroddiadau newydd, gan ddefnyddio data ar-lein i ymchwilio i weithgarwch defnyddwyr. Mae’n helpu i ateb cwestiynau fel:

• Faint o bobl sy’n ymweld â’r wefan / deunyddiau dysgu ar-lein?
• Pryd maent hwy’n ymweld / rhyngweithio?
• Pa ddolenni sy’n boblogaidd?
• Faint o bobl sy’n cwblhau’r gweithgareddau?

Gallai ateb y cwestiynau a ofynnwyd uchod olygu dadansoddi setiau data mawr o amgylcheddau dysgu rhithwir a thechnolegau eraill a ddefnyddir ar gyfer dysgu. Gall dadansoddeg dysgu fynd un cam ymhellach trwy ddarparu dealltwriaeth y gellir gweithredu arni – mae’n cymryd data olrhain o leoliadau addysgol ac yn awgrymu, annog neu gychwyn camau gweithredu i wella dysgu ac addysgu. Efallai eich bod wedi clywed y term ‘data mawr’ yn cael ei ddefnyddio mewn trafodaethau ynglŷn â thechnoleg. Fe’i defnyddir mewn llawer o wahanol ffyrdd, ond, yn ei hanfod, mae’n golygu bod y set ddata’n fawr iawn a hefyd yn gymhleth iawn. Oherwydd hyn, efallai na fydd yn bosibl defnyddio ymagwedd syml, draddodiadol at brosesu a dadansoddi data. Gall archwilio ymddygiad niferoedd mawr o fyfyrwyr trwy ddadansoddeg dysgu syrthio i gategori data mawr yn rhwydd. Ond, yn yr un modd, fe allech edrych ar ymddygiad un dosbarth o fyfyrwyr ar hyd cwrs a chanfod bod modd cael dealltwriaeth ddefnyddiol heb dechnegau ac adnoddau datblygedig.

Er enghraifft, mewn trafodaeth fforwm ar-lein yn gysylltiedig â modiwl neu gwrs ar-lein penodol, gallai amgylchedd dysgu rhithwir gasglu ystod o ddata o’r fforwm, gan gynnwys:

• pwy ymunodd â’r fforwm
• pryd yr ymunodd
• pa mor hir yr arhosodd
• pa system weithredu yr oedd yn ei defnyddio
• faint o eiriau yr ychwanegodd.

Gellid defnyddio unrhyw un o’r enghreifftiau hyn o ddata i greu dadansoddeg. Fodd bynnag, dim ond rhywfaint o’r wybodaeth ddadansoddeg hon fyddai’n ddefnyddiol i athrawon. Nid oes modd adnabod pa wybodaeth ddadansoddeg fydd yn fwyaf defnyddiol heb wybod rhywbeth am sut mae’r fforwm yn cael ei ddefnyddio. Dylai presenoldeb dyluniad dysgu ddangos diben y fforwm mewn perthynas â’r deilliannau dysgu. Bydd hyn yn ei gwneud yn haws penderfynu pa wybodaeth ddadansoddeg i’w defnyddio.

Os oes gennych ddiddordeb mewn gwybod mwy am ddadansoddeg dysgu, efallai yr hoffech ddarllen Ferguson (2012) a Long a Siemens (2011), yn ogystal â Chod Ymarfer Jisc ar gyfer Dadansoddeg Dysgu (Sclater a Bailey, 2015).