15 Deall cronfeydd buddsoddi

Mae rhesymau da dros fuddsoddi mewn cronfeydd.

Gallai prynu cyfranddaliadau mewn un cwmni neu hyd yn oed ddal cyfranddaliadau mewn tri chwmni, dyweder, gael ei ystyried yn fath peryglus o fuddsoddiad. Y rheswm am hyn yw bod tynged cwmni, y mae ei ddifidendau a’i bris cyfranddaliadau yn dibynnu arno, yn agored i bob math o risg. Gall y risgiau hyn fod yn risgiau economaidd eang, fel dirwasgiad neu gynnydd yng nghost olew, neu risgiau sy’n benodol i bob cwmni, megis colli contract mawr neu fwy o gystadleuaeth. Mae’r un peth yn wir am brynu bondiau a gyhoeddir gan gwmnïau a sefydliadau eraill, er bod pris y bondiau hyn fel arfer yn llai cyfnewidiol na chyfranddaliadau.

I ledaenu’r risgiau hyn, gall buddsoddwyr fuddsoddi mewn cyfranddaliadau (ac asedau eraill, megis bondiau) drwy gronfeydd buddsoddi. Mae cronfa fuddsoddi yn cronni arian llawer o fuddsoddwyr ac yn ei ddefnyddio i ddal amrywiaeth eang o gyfranddaliadau, bondiau a/neu asedau eraill. Gellir gwasgaru hyd yn oed symiau cymharol fach o arian a roddir mewn cronfeydd o’r fath ar draws amrywiaeth eang o gyfranddaliadau neu asedau eraill.

Felly’r pethau cyntaf y mae angen i chi fod yn glir yn eu cylch wrth ystyried buddsoddi mewn cronfa yw’r mathau o asedau y mae’r gronfa’n eu dal ac ym mha gyfrannau. Y rheswm am hyn yw y bydd eich buddsoddiad, pa mor fach bynnag, yn dal yr asedau hyn mewn cyfrannau cyfatebol.

Bydd y cyfrannau a ddelir hefyd yn pennu proffil risg y gronfa. Edrychwch ar y tair cronfa yn y tabl isod a’r ffyrdd y cânt eu rhannu rhwng gwahanol asedau. Byddai Cronfa 1 fel arfer yn cael ei dosbarthu fel risg isel – lle mae’r risg yn golygu wynebu gostyngiad mewn gwerth. Mae Cronfa 2 yn risg ganolig ac mae Cronfa 3 yn risg uchel. Y prif ffactor sy’n pennu maint y risg yw cyfran y gronfa a fuddsoddir yn y cyfranddaliadau, gan mai dyma’r tri chategori mwyaf peryglus o asedau.

Gall rheolwyr ddewis y buddsoddiadau yn y cronfeydd buddsoddi hyn, ar sail eu hymchwil, sy’n ceisio asesu’r rhagolygon ar gyfer cyfranddaliadau a bondiau eraill (a elwir yn gronfeydd ‘a reolir yn rhagweithiol’). Mae buddsoddwyr yn talu ffioedd am wasanaethau rheolwyr y gronfa ac yn cael adroddiadau cyfnodol ar eu buddsoddiadau - yn chwarterol fel arfer.

Mae cronfeydd eraill (a elwir yn gronfeydd sy’n cael eu ‘rheoli’n oddefol’ neu’n gronfeydd ‘tracio’) yn dal buddsoddiadau sydd wedi’u cynllunio i symud yn unol â mynegai cyfranddaliadau penodol, fel yr FTSE-100 – y mynegai ar gyfer cyfranddaliadau’r 100 cwmni mwyaf sydd wedi’u rhestru ar Gyfnewidfa Stoc Llundain. Fel arfer, mae taliadau is yn gysylltiedig â chronfeydd goddefol gan eu bod yn golygu llai o waith i reolwyr y gronfa.

Mae sawl ffurf i gronfeydd buddsoddi, gan gynnwys:

• Ymddiriedolaethau Unedau: trefniant yw hwn lle mae ymddiriedolwyr yn dal cyfranddaliadau a/neu asedau eraill ar ran buddsoddwyr a chwmni rheoli sy’n gwneud penderfyniadau ynghylch beth a phryd i brynu a gwerthu. Mae buddsoddwyr yn dal unedau yn yr ymddiriedolaeth unedau ac mae gwerth yr unedau’n adlewyrchu’n uniongyrchol werth yr asedau sylfaenol yn y gronfa.
• Cwmnïau buddsoddi penagored (OEICs): mae’r rhain yn debyg iawn i ymddiriedolaeth unedau, ond wedi’u strwythuro fel cwmnïau yn hytrach nag ymddiriedolaethau.
• Ymddiriedolaethau buddsoddi: cwmnïau sy’n cael eu rhestru a’u masnachu ar y farchnad stoc. Pwrpas cwmni ymddiriedolaeth fuddsoddi yw rhedeg cronfa fuddsoddi. Mae buddsoddwyr yn prynu cyfranddaliadau yn y cwmni. Mae pris y cyfranddaliadau’n adlewyrchu gwerth yr asedau yn y gronfa sylfaenol (a elwir yn ‘werth ased net’ neu NAV) a’r cydbwysedd rhwng buddsoddwyr sy’n prynu a gwerthu’r cyfranddaliadau ar y farchnad stoc.
• Cronfeydd cyfnewid wedi’u masnachu (ETF): mae’r rhain hefyd yn gwmnïau sy’n cael eu masnachu ar y farchnad stoc, ond yn yr achos hwn, mae pris y cyfranddaliadau â chysylltiad uniongyrchol â gwerth y buddsoddiadau sylfaenol. Yn draddodiadol, cronfeydd tracio yw ETF. Gallai hyn gynnwys, er enghraifft, traciwr Mynegai FTSE-100 neu dracio mynegai mwy anarferol, dyweder, pris nwyddau neu weithiau celf.
• Cronfeydd yswiriant bywyd: gellir defnyddio rhai mathau o yswiriant bywyd fel buddsoddiadau. Mae’r buddsoddwr yn talu premiymau rheolaidd neu bremiwm un cyfandaliad ac mae’r polisi’n cronni gwerth ariannol y gellir ei dynnu allan naill ai fel cyfandaliad neu fel ffrwd o daliadau incwm.
• Cronfeydd pensiwn: Gellir buddsoddi cyfraniadau mewn un neu fwy o gronfeydd sylfaenol. Mae gwerth y cynllun pensiwn yn dibynnu ar berfformiad y cronfeydd hynny. Byddwn yn treulio mwy o amser yn y sesiwn nesaf yn edrych ar gronfeydd pensiwn.

Gellir prynu cronfeydd buddsoddi’n uniongyrchol gan reolwyr cronfeydd, drwy froceriaid stoc neu drwy wefannau arbenigol (a elwir yn aml yn ‘llwyfannau’).

Un ffordd y gallwch chi fuddsoddi arian mewn cronfa yw drwy ISA Stociau a Chyfranddaliadau. Rhaid i’r buddsoddiadau a wnewch bob blwyddyn, ynghyd ag unrhyw gynilion a wneir mewn ISAs arian parod, beidio â bod yn fwy na’r terfyn blynyddol a bennwyd gan y llywodraeth – sef £20,000 yn 2022/23.

Mae ISA Stociau a Chyfranddaliadau yn gynnyrch buddsoddi sy’n golygu bod y cyfalaf rydych chi’n ei fuddsoddi yn gallu cynyddu a gostwng mewn gwerth. Wrth brynu’r ISAs hyn, edrychwch yn ofalus ar gyfuniad asedau’r gronfa yr ydych yn prynu iddi, i sicrhau eich bod yn gyfforddus â’r risgiau yr ydych yn eu cymryd.