5 Yr archfarchnad cynilion: Deall llog a threth
Saib byr, ond pwysig yn awr, sy’n esbonio sut mae enillion llog yn cael eu trethu. Bydd hyn yn eich helpu wrth benderfynu a oes angen i chi ddewis ISA arian parod wrth chwilio am gartref ar gyfer eich cynilion ai peidio.
Mae’n ofynnol i’r diwydiant gwasanaethau ariannol ddangos cyfraddau llog ar bob cynnyrch cynilo mewn modd sy’n galluogi iddynt gael eu cymharu’n hawdd. Fel y gwyddoch yn gynharach yn y cwrs hwn, mynegir cyfraddau llog ar gynnyrch dyled fel y Gyfradd Ganrannol Flynyddol (APR). Ar gyfer cynhyrchion cynilo, gelwir y gyfradd gymharol yn Gyfradd Gyfatebol Flynyddol (AER). Yr AER yw’r gyfradd llog flynyddol a gaiff cynilwyr, gan ystyried pryd a pha mor aml y telir llog mewn gwirionedd (er enghraifft, yn flynyddol neu bob mis).
Dyma ambell beth i’w nodi am y cyfrifon uchod:
- Fel arfer, bydd y llog ar gyfrifon cyfradd sefydlog ac amrywiadwy yn cael ei dalu i chi naill ai'n flynyddol neu'n fisol - weithiau byddwch yn cael dewis, weithiau ddim.
- Gall cynhyrchion gynnig trefniadau amrywiol o ran ymhle y telir y llog. Fel arfer, bydd llog a enillir yn cael ei ychwanegu at falans eich cyfrif, ond efallai y gallwch ofyn iddo gael ei dalu i'ch cyfrif banc yn lle hynny er mwyn i chi allu ei wario.
Y Lwfans Cynilion Personol – a pham ei fod yn bwysig
Mae saib byr arall yma, a fydd yn helpu i egluro faint o’r llog y byddech chi’n ei gael yn y cyfrifon dan sylw, sy’n cael ei drethu, a fydd yn eich helpu i benderfynu a ydych chi am gael ISA arian parod neu beidio (mae hyn yn cael ei egluro mewn munud).
O dan y Lwfans Cynilion Personol, gall trethdalwyr incwm cyfradd sylfaenol (20%), yn 2022/23, ennill £1,000 o log di-dreth mewn cyfrifon cynilo safonol. Ar gyfer trethdalwyr ar y gyfradd uwch (40%), £500 yw’r lwfans, ac nid yw’r rhai sy’n talu’r gyfradd uchaf (45%) yn cael lwfans di-dreth.
Gyda chyfraddau llog ar gyfrifon cynilo oddeutu 0.2%-1% yn y blynyddoedd diwethaf, gellir cadw swm sylweddol o gynilion y tu allan i gyfrifon ISA heb i unrhyw dreth incwm ddod yn ddyledus. Erbyn 2019, amcangyfrifwyd nad oedd 95% o gynilwyr yn talu unrhyw dreth ar eu cynilion. Mae hyn yn helpu i egluro pam mae ISAs arian parod wedi colli llawer o’u hatyniad, gan fod y cynnydd o’i gymharu â chyfrif cynilo arferol wedi lleihau’n sylweddol.
Gweithgaredd 5 Llog misol neu flynyddol?
Ar lawer o gynhyrchion cynilo, cewch ddewis pryd y byddwch yn derbyn llog. Fel arfer, mae hyn yn ddewis rhwng derbyn llog yn flynyddol neu’n fisol.
Ond os byddwch yn dewis ei dderbyn yn fisol, mae’r gyfradd llog y nodir sy’n cael ei thalu (a elwir yn gyfradd gros) bob amser ychydig yn llai na’r gyfradd gyfatebol flynyddol (AER) – er enghraifft, cyfradd o 1.29% os caiff ei thalu’n fisol neu 1.3% yn flynyddol. Pam hynny?
Answer
Os telir llog yn flynyddol, yna dylai’r gyfradd gros ac AER fod yr un fath, gan nad oes unrhyw gompowndio llog.
Ac eto, pan fydd llog yn cael ei dalu’n fisol, mae’r gyfradd gros a roddir fel arfer ychydig yn is na’r gyfradd AER. Y rheswm am hyn yw petai’r llog misol yn cael ei adael yn y cyfrif, yna byddai llog ar y llog hefyd. Mae’r AER yn gwneud yn siŵr bod hyn yn cael ei gynnwys.
Ar gyfer cyfrif sydd yr un fath, petai llog yn cael ei dalu’n fisol, byddai’n gyfradd gros o 1.29%, ond petai llog yn cael ei dalu’n flynyddol byddai’n 1.3% gros. Fodd bynnag, gadewch yr arian yno dros flwyddyn, a byddai’r ddau’n cael yr un swm, gan fod yr AER ar gyfer y ddau yn 1.3%.