Damcaniaeth ymlyniad
Seicolegydd o'r enw Mary Ainsworth (1913–1999) a ddyfeisiodd y Prawf Sefyllfa Ryfedd, ond mae'r prawf wedi'i gysylltu'n agos â'r ddamcaniaeth ymlyniad. Mae damcaniaeth ymlyniad wedi dod yn gyffredin iawn mewn seicoleg ac yn gysylltiedig iawn â gwaith John Bowlby (1907–1990), a wnaeth waith ar ymlyniad yn y 1940au a'r 50au.
Mae gwaith ymchwil diweddar wedi dangos, yn ogystal â gallu meithrin ymlyniadau lluosog, bod babanod yn aml yn gallu meithrin cydberthnasau gwell yn y dyfodol os byddant yn creu mwy nag un ymlyniad sylfaenol (David, 2004). Nid oes raid i'r ymlyniadau sylfaenol hyn fod gyda rhieni'r plentyn. Weithiau, bydd plant yn creu ymlyniad sylfaenol i'w perthynas agos, fel mam-gu neu dad-cu, neu ffigur rhiant, fel gofalwr maeth hirdymor. Cofiwch yn nheulu'r astudiaeth achos fod Mali yn agosach i'w nain, Ceri, a oedd yn gofalu amdani tra bod ei mam, Siân, yn gweithio.