7. Uhaishaji wa Mtoto mchanga

Kipindi cha 7 cha somo Uhaishaji wa mtoto mchanga

Utangulizi

Mara tu mtoto anapozaliwa, lazima mkunga amchunguze mtoto huyo mchanga haraka ili kuamua ikiwa anahitaji usaidizi wa kupumua. Ni sharti utambue dalili za jumla za hatari kwa mtoto huyo kwa sekunde chache. Kumshughulikia mtoto kwa haraka huzuia matatizo mabaya au hata kifo iwapo mtoto huyo hapati oksijeni ya kutosha. Watoto wengi hupumua wenyewe mara tu wanapozaliwa. Unahitaji tu kuzifuata hatua za utunzaji wa kimsingi wa mtoto mchanga zilizotolewa katika Kipindi cha 5 cha Somo. Utazisoma kwa kina katika Moduli ya Utunzaji wa baada ya ujauzito. Hatua hizi zimeelezewa tena katika Moduli ya Udhibiti Changani wa Maradhi ya Watoto wachanga na ya Utotoni.

Kipindi hiki cha somo kinaangazia watoto wachanga wasioweza kupumua vizuri. Utajifunza jinsi ya kuwahaisha na kuwasaidia kupumua kikawaida. Pia, utajifunza jinsi ya kutofautisha kati ya mtoto mwenye afya na yule aliye na asifiksia kwa kadiri au kwa kiwango kikubwa. Asifiksia humaanisha kukosa oksijeni kutokana na matatizo katika kupumua. Pia utajifunza kuhusu hatua mwafaka utakazochukua. Kipindi hiki cha somo ni maalum, kwani habari nyingi zinatolewa kwa njia ya michoro (Mchoro).

Malengo ya Masomo ya Kipindi cha 7

Baada ya Kipindi hiki cha somo, utaweza:

7.1 Kufafanua na kutumia kwa usahihi maneno yote muhimu yaliyo katika herufi nzito. (Swali la kujitathmini 7.2)

7.2 Kutoa kwa muhtasari dalili za asifiksia ya watoto wachanga zinazoashiria kuwa unapaswa kuanza uhaishaji (uhaisho) wa mtoto mchanga. (Swali la kujitathmini 7.1)

7.3 Kueleza jinsi ya kutumia mbinu za wastani za uhaisho kuwasaidia watoto wachanga kupumua. (Maswali ya kujitathmini 7.1 na 7.2)

7.4 Kutambua vifaa unavyopaswa kuwa navyo ili kumhaisha mtoto mchanga na jinsi ya kuvitumia ifaavyo. (Swali la kujitathmini 7.3)

7.5 Kueleza vitu usivyotakiwa kufanya unapomtathmini mtoto kwa matatizo ya kupumua. (Swali la kujitathmini 7.4)

7.6 Kutoa muhtasari wa hatari kuu za kiafya na huduma muhimu kwa watoto wachanga. (Swali la kujitathmini 7.5)

7.1 Upumuaji na uhaishaji wa mtoto mchanga

Sehemu hii inaanza kwa muhtasari wa kile kinachofanyika iwapo ni sharti mtoto apumue kivyake. Ni lazima mtoto mchanga apitie na azoee mabadiliko kutoka kwa maisha ya ndani ya uterasi ya mama hadi ya nje.

7.1.1 Jinsi mtoto mchanga mwenye afya anavyopumua

Kwa kawaida, mtoto mwenye afya hupumua mwenyewe mara tu baada ya kuzaliwa (Picha 7.1). Iwapo kupumua kulianza kwenyewe na mtoto anapumua bila kusaidiwa, mambo haya ni kweli:

• Fetasi haikupata asifiksia ilipokuwa kwenye uterasi.
• Mfumo wa kupumua unafanya kazi vizuri.
• Mfumo wa moyo na mishipa ya damu unafanya kazi vizuri.
• Ubongo unaratibu mizunguko inayohitajika kwa mfululizo wa upumuaji bora. (Ubongo unafanya kazi vizuri.)

Picha 7.1 Mtoto mchanga aliyezaliwa baada ya kutimiza muda kamili wa ujauzito na anayepumua vizuri ana ngozi yenye rangi ya waridi na mikono na miguu iliyokunjwa kiasi. Amebadilika vyema kutoka kwa uterasi ya mama hadi nje. (Picha: Dr Mulualem Gessese)

Umechunguza mdundo wa moyo wa fetasi mara kwa mara katika kipindi chote cha leba. Uliyaandika matokeo kwenye patografu jinsi ulivyojifunza katika Kipindi cha 4 cha somo. Ulimpa mama rufaa iwapo mtoto ambaye hajazaliwa alionyesha dalili za kuathirika. Kwa hivyo, usishughulikie uzazi wa mtoto aliye na asifiksia. Hata hivyo, matatizo katika uzazi yanaweza kutokea bila kutarajiwa au unaweza kuitwa kumhudumia mwanamke aliye katika kipindi cha pili cha leba. Kwa hivyo, ni lazima ujue jinsi ya kumhaisha mtoto mchanga iwapo utashughulikia uzazi wa mtotot aliye na asifiksia.

7.1.2 Asifiksia ya mtoto mchanga

Jinsi ulivyojifunza katika Kipindi cha 4 cha somo, asifiksia ni uhaba wa oksijeni. Asifiksia kwenye uterasi husababishwa wakati ambapo damu ya mama haina oksijeni ya kutosha. Asifiksia kwenye uterasi pia husababishwa na tatizo kwenye plasenta. Asifiksia kwenye uterasi inaweza kusababisha mambo haya:

• Asifiksia wakati wa kuzaliwa (kidogo, kiasi, au kali).
• Ugumu katika kusoma au kudhoofika kwa ufahamu. Haya yote huonekana mtoto anapokua. Seli za ubongo huharibiwa kutokana na ukosefu wa oksijeni katika leba na kuzaa.
• Kifo cha mtoto huyo mchanga.

Hata hivyo, asifiksia ya mtoto mchanga husababishwa na mambo matatu:

• Mtoto kukosa kupumua baada ya kuzaliwa.
• Moyo wa mtoto huyo mchanga hauwezi kusukuma damu ya kutosha kwenye mapafu kwa mbadilishano wa gesi.
• Mtoto huyo mchanga ana viwango vya chini vya hemoglobini (anemia) na kwa hivyo hawezi kutoa oksijeni ya kutosha mwilini mwake.

Mtoto asiyeweza kupumua vyema hawezi kuishi kivyake nje ya mwili wa mama yake. Uhashaji wa mtoto mchanga humsaidia aweze kupumua mwenyewe na kupeleka oksijeni kwenye ogani na tishu zake. Ni lazima ubongo upate oksijeni haraka au uharibike. Unaweza kuhitaji kumhaisha mtoto aliye na anemia kali kutokana na kupoteza damu wakati wa leba na kuzaa. Huenda uhitaji kumhaisha mtoto anayeendelea kuwa na sinosisi hata kama anapumua vizuri. Sinosisi ni ugeukaji wa rangi ya midomo na ngozi kuwa samawati. Sinosisi hutokea wakati ambapo damu haina oksijeni ya kutosha (Picha 7.2).

Picha 7.2 Mtoto aliyezaliwa kabla ya kutimiza muda kamili na mwenye matatizo: Anaonekana mwenye sinosisi (samawati). Mikono na miguu yake ni laini kwa sababu misuli yake ni dhaifu. Ana matatizo ya kupumua. (Picha: Dr Mulualem Gessese)

Ili kuepuka matatizo ya mara moja na ya muda mrefu ya asifiksia, lazima umsaidie mtoto yeyote mchanga asiyeweza kupumua vizuri.

7.2 Aina za uhaishaji wa mtoto mchanga

Jifunze hizi aina tatu za uhaishaji wa mtoto mchanga.

Upitishaji wa hewa safi: Tumia mfuko wa ambu unaotumika kwa mkono (Picha 7.3). Iweke barakoa kwenye pua na mdomo wa mtoto na usukume hewa kwenye mapafu ya mtoto huyo. (Wakati mwingine wataalamu wa afya hutumia neno “uwekaji mfuko wa ambu” kumaanisha upitishaji wa hewa safi.)

Picha 7.3 Mbinu ya kuhaisha ya upitishaji hewa safi ikijaribiwa kwa mwanasesere wa kusomea kwa kutumia mfuko wa ambu. (Picha: Dr Yifrew Berhan)

• Ufyonzaji: Tumia sirinji ya balbu kuondoa kamasi na viowevu kwenye pua na kinywa cha mtoto.
• Usingaji wa moyo: Finya kifua cha mtoto kwa mkazo mkali na hafifu ili kuchochea mpigo wa moyo (Picha7.4).

Picha 7.4 Mbinu ya usingaji wa moyo ikijaribiwa kwa mwanasesere wa kusomea. Unaweza kuona chombo cha kupitisha hewa upande wa juu wa kulia wa picha hii. (Picha: Dr Yifrew Berhan)

7.2.1 Vifaa vya kimsingi vinavyohitajika kwa uhaishaji wa mtoto mchanga

• Vitambaa viwili safi vya kitani au pamba: kimoja cha kumpanguzia mtoto huyo mchanga na kingine cha kumfunikia mtoto baadaye.
• Sirinji ya plastiki aina ya balbu ya kuondolea viowevu kwenye kinywa na pua, hasa akiwa na mekoniamu.
• Mfuko wa ambu na barakoa vya kumpa mtoto oksijeni moja kwa moja kwenye mapafu.
• Mtu kama wewe aliyehitimu katika uwanja wa uhaishaji.
• Ikiwezekana, kifaa cha kutoa joto, kwa mfano taa.

7.2.2 Kabla ya uhaishaji

Kabla ya kuanza aina yoyote ya uhaishaji, chunguza mambo haya:

• Ikiwa mtoto yuko hai: Iwapo mtoto mchanga haonekani kuwa hai, kwanza kisikize kifua chake kwa stethoskopu. Usiposikia mpigo wa moyo, mtoto tayari amefariki (Jedwali 7.1).
• Ulitambua kiwango cha asifiksia. Ikiwa unaweza kusikia mpigo wa moyo, lakini unaukadiria kuwa chini ya mipigo 60 kwa dakika, kwanza msinge moyo. Kisha, pitisha hewa safi ukisita na kuendelea, hadi mipigo ya moyo iwe zaidi ya 60 kwa dakika (Jedwali 7.1).
• Mtoto hajachafuliwa na mekoniamu: Iwapo mtoto amechafuliwa na mekoniamu (Picha 7.5), kwanza fyonza kwenye kinywa, pua na maeneo ya koromeo. Au iwapo kaviti za kinywa na pua zimejaa kiowevu chenye mekoniamu (Picha 7.5), kwanza fyonza kwenye kinywa, pua na maeneo ya koromeo. Upitishaji wa hewa hufanya tatizo kuwa baya zaidi. Upitishaji wa hewa huingiza kiowevu chenye mekoniamu kwenye mapafu ya mtoto. Kiowevu kwenye mapafu huzuia mbadilishano wa gesi.

Picha 7.5 Mtoto huyu hapumui. (Kifua na pua havisongi.) Mekoniamu iko kwenye mwili wote. (Picha: Dr Mulualem Gessese)

7.3 Tathmini kiwango cha asifiksia

Watoto walio na asifiksia kiasi au kali wanahitaji huduma makini ya uhaishaji. Jifunze jinsi ya kutambua kiwango cha asifiksia kwa mtoto mchanga. Tathmini kama mtoto yuko hai au amefariki katika sekunde 5 baada ya kuzaliwa. Iwapo yuko hai, kadiri kiwango cha asifiksia. Huenda mtoto aliye na asifiksia kali asipumue kabisa. Hasongezi mikono wala miguu yake. Rangi ya ngozi yake ni samawati sana au nyeupe sana. Mtoto asiyeweza kupumua au anayetweta ili kupata hewa anahitaji huduma ya dharura. Mtoto anayepumua chini ya pumzi 30 kwa dakika pia anahitaji huduma ya dharura. Mtoto asipopumua punde tu baada ya kuzaliwa, ubongo wake unaweza kuharibika au kufariki. Ukiwahaisha watoto vizuri na kwa haraka, wengi wao wanaweza kuongoka.

Jedwali 7.1 linaorodhesha mambo utakayochunguza ili kutathmini kiwango cha asifiksia kwa mtoto mchanga. Pia, tazama picha za watoto wachanga walio na viwango tofauti vya asifiksia (Picha 7.1, 7.2 na 7.5).

Lazima utoe huduma ya kumhaisha mtoto katika muda wa dakika moja baada ya kuzaliwa. Kwa hivyo, ni rahisi kukadiria mpigo wa moyo kuliko kuhesabu. Ni rahisi na haraka kutazama mkondo wa pumzi zake kuliko kuhesabu kiwango cha pumzi. Jedwali 7.2 linaorodhesha dalili zinazoonyesha kilicho na kisicho cha kawaida baada ya kuzaliwa.

7.4 Utaratibu wa uhaishaji wa mtoto mchanga

Kabla ya kwenda kuzalisha, hakikisha una vifaa utakavyohitaji katika kuhaisha na kumpa mtoto mchanga huduma ya haraka. Sehemu hii inaeleza hatua utakazochukua baada ya kutathmini kiwango cha asifiksia.

7.4.1 Sekunde tano za kwanza

Jedwali 7.3 linatoa muhtasari wa mambo utakayofanya ukiona dalili za asifiksia katika sekunde 5 za kwanza baada ya mtoto kuzaliwa. Habari zaidi zimetolewa baada ya maelezo haya ya jumla.

7.4.2 Chunguza kiwango cha mpigo wa moyo wa mtoto mchanga

Mpigo wa moyo wa apeksi ni jina la mpigo wa moyo unaosikika kwa moyo kwenye upande wa kushoto wa kifua kwa kutumia stethoskopu (Picha 7.6). Unaitwa “wa apeksi” kwa sababu utausikia moja kwa moja kutoka juu ya moyo.

Njia nyingine ya kuhesabu mipigo ya moyo wa mtoto mchanga ni kuhisi mpwito mwanzoni mwa kiungamwana (Mchoro 7.6).

Mchoro 7.7 Tazama na uhesabu mipigo ya apeksi na uhisi mpwito chini ya kiungamwana.

7.4.3 Shughuli za kwanza

Fanya shughuli hizi kwa watoto wote wachanga bila kuzingatia kiwango cha asifiksia:

1. Kwa haraka mpanguze mtoto asiwe na viowevu juu ya mwili wake (Mchoro 7.7).
2. Hakikisha mtoto ana joto.
3. Ondoa vizuizi vyovyote kwenye mdomo na pua (Picha 7.9).
4. Mpapase kwa upole ili kuchochea aanze kupumua au kumsaidia katika kupumua (Mchoro 7.10).
5. Wakati huo huo, kadiria kiwango cha asifiksia (Majedwali 7.1 hadi 7.3).
6. Mweke mtoto kwa nafasi bora tayari kwa uhaishaji ukiona dalili za asifiksia (Picha 7.11).

Chunguza kila picha kwa makini. Soma muhtasari na maelezo yazo.

7.4.4 Mpanguze mtoto kwa haraka na uhakikishe anapata joto

Mlalishe mtoto mahali penye joto mbali na vitu. Tumia taa yenye joto au vifaa vingine vya kupasha joto juu ya kichwa ikiwa vipo. Kisha, mpashe mtoto joto (Mchoro 7.8).

Mchoro 7.8 Mlalishe mtoto chali na umpanguze kikamilifu. Ondoa kitambaa hicho kilicholowa. Geuza kidevu chake kiasi cha kumweka mtoto katika hali ifaayo na uhakikishe kuwa njia zake za kupisha hewa zimefunguka.

Mweke mtoto karibu sana na mama kiasi kwamba ngozi zao zinagusana kisha uwafunike na blanketi lenye joto. Funika kichwa cha mtoto na kofia au shali yenye joto.

7.4.5 Ondoa vizuizi kwenye kinywa na pua

Ikiwa sirinji aina ya balbu ipo:

Ondoa vinyeso kwenye kinywa na pua kwa kitambaa safi kikavu.

Mchoro 7.9 Fyonza mtoto mchanga kwa sirinji aina ya balbu ili kuondoa kamasi kwenye njia yake ya upande wa juu ya hewa. Fyonza kinywa kwanza kisha pua.

7.4.6 Mguse kwa upole ili kumchochea kuanza upumuaji au kumsaidia katika kupumua

Mchoro 7.10 Mpe mguso chochelezi kwa upole. Sugua fumbatio la mtoto ukienda juu na chini. Papasa upande wa chini wa nyayo kwa vidole vyako.

• Usimpige kofi mgongoni.
• Usimminye ngome ya mbavu.
• Usisukume mapaja ya mtoto kwenye fumbatio lake.
• Usitanue msuli (sfinkta) wa mkundu.
• Usitumie vishinikizo moto au baridi wala kumwogesha kwa maji moto au baridi.
• Usitingize kiungamwana.

7.4.7 Iwapo utatambua asifiksia, anza uhaishaji!

Mlalishe chali mtoto huyu mchanga huku shingo lake likiwa limenyooshwa kidogo jinsi ilivyoonyeshwa kwenye picha ya kwanza katika mchoro 7.11. Fyonza kinywa na pua kwa sirinji aina ya balbu. Kufyonza hufungua njia ya hewa (Picha 7.9).

Mchoro 7.11 Weka kichwa katika nafasi ambapo njia yake ya hewa itakuwa wazi: Mchor wa kwanza ni sahihi. Kidevu kimegeuzwa kiasi kifaacho. Katika mchoro wa katikati, kichwa kimeinamishwa nyuma sana. Shinikizo linabana umio wa pumzi (trakea) shingoni mwake. Katika mchoro wa mwisho, kichwa hakijainamishwa vya kutosha. Kidevu kimekaribia kifua sana na njia ya hewa imebanwa.

• Simama upande wa kichwa cha mtoto (Mchoro 7.12).

Mchoro 7.12 Nafasi mwafaka ya kumweka mtoto mchanga unapotumia mfuko wa ambu.

Ikiwa mpigo wa moyo wa apeksi ni zaidi ya mipigo 60 kwa dakika:

• Pitisha hewa kwa barakoa yenye ukubwa ufaao na mfuko wa ambu unaopitisha hewa wenyewe. Barakoa inafaa kutosha jinsi ilivyoonyeshwa katika Mchoro 7.13. Tengeneza kizibo imara kati ya barakoa na uso wa mtoto ili hewa isipite kutoka kwa barakoa hiyo. Usilazimishe barakoa kwenye uso wa mtoto, kwani unaweza kusukuma kidevu kuelekea kwenye kifua cha mtoto na uishie kubana njia yake ya hewa. (Mchoro wa tatu katika Mchoro 7.11.)

Ikiwa mpigo wa moyo wa apeksi ni chini ya mipigo 60 kwa dakika:

• Usinge moyo (Mchoro 7.4) na upitishe hewa safi kwa kusita kwa mfuko wa ambu.

Mchoro 7.13 Ukubwa unaofaa na usiofaa wa barakoa: Mchoro ulio upande wa juu ni sahihi: barakoa inafunika kinywa, pua na kidevu. Mchoro ulio chini upande wa kushoto si sahihi: barakoa ni kubwa sana na inafunika macho huku ikiendelea na kufunika kidevu pia. Mchoro ulio chini upande wa kulia si sahihi: barakoa ni ndogo sana na haifuniki pua wala mdomo.

7.4.8 Pitisha hewa safi kwa kiasi cha pumzi 40 kwa dakika

Hesabu kwa sauti: “pumzi-mbili-tatu” huku ukipitisha hewa safi (Mchoro 7.14). Finya mfuko huku ukisema “pumzi” na uachilie shinikizo kwa mfuko huku ukisema “mbili-tatu”. Hesabu hii hukusaidia kupitisha hewa safi ukitumia wizani kwa kiwango kinachofaa kwa mapafu ya watoto wachanga.

Kiasi cha hewa unayoingiza na kutoa ndani ya mapafu ni sawa na takriban pumzi 40 kwa dakika. Tumia shinikizo la kutosha ili kutimiza mwinuko na mshuko mpole kwa kifua cha mtoto. Pumzi chache za kwanza zinaweza kuhitaji shinikizo la juu. Shinikizo litakuwa jingi sana iwapo mtoto ataonekana kupua kwa nguvu sana.

Mchoro 7.14 Pima muda wa kiwango cha kupitisha hewa huku ukisema “pumzi-mbili-tatu”.

7.4.9 Chunguza motto huku ukumpitishia hewa

Dalili bora ya upitishaji mzuri wa hewa na ubora wa hali ya mtoto ni ongezeko katika kiwango cha mpigo wa moyo hadi mipigo 100 kwa dakika.

Je, unapoacha kumpa hewa safi kwa muda, mtoto huyo anaweza kupumua au kulia bila kusaidiwa? Dalili hizi ni nzuri. Watoto wengi hupata nafuu haraka sana baada ya muda mfupi wa kupewa hewa safi. Hata hivyo, endelea kumchunguza mtoto hadi utakapohakikisha kuwa anapumua vizuri mwenyewe.

Ikiwa mtoto anabaki mdhaifu au anapumua kwa kusita baada ya dakika 30 za kupewa hewa safi, mpe mama na mtoto rufaa haraka. Wape rufaa waende katika kituo cha afya au hospitali ambapo watoto wasiopumua vizuri husaidiwa. Enda nao na umpe mtoto hewa safi safarini hadi mtakapofika. Hakikisha mtoto ana joto wakati wote. Watoto wachanga hupoteza joto kwa urahisi. Mtoto asiyepumua vizuri mwenyewe anaweza kupata baridi nyingi na afariki. Mchoro 7.15 Inatoa muhtasari wa hatua katika uhaishaji wa mtoto mchanga ulizosoma katika sehemu ya 7.4.

View larger image

Mchoro 7.15 Muhtasari wa hatua katika uhaishaji wa mtoto mchanga

7.5 Utunzaji muhimu wa mara moja wa mtoto mchanga

Sehemu ya mwisho ya Kipindi hiki cha somo inakukumbusha kuhusu utunzaji muhimu wa mtoto mchanga. Toa utunzaji huu kwa watoto wote pasipo kujali iwapo wana dalili za asifiksia. Kiungamwana kinapokatwa, mabadiliko mengi ya kifisiolojia mwilini mwa mtoto humsaidia kuzoea maisha ya nje ya mwili wa mama yake. Ni vigumu sana kumudu nje kuliko ndani ya uterasi ambapo ni salama. Toa utunzaji wa kimsingi kwa mtoto mchanga ili kumsaidia kujikinga dhidi ya hatari za kiafya zilizoorodheshwa katika Kisanduku 7.1.

Kwa kuzingatia hatari za kiafya zilizo kwenye Kisanduku 7.1, wape watoto wote utunzaji huu muhimu:

• Funga kiungamwana upana wa vidole viwili kutoka kwa fumbatio la mtoto. Funga maara ya pili upana wa vidole viwili kutoka kwa kifungo cha kwanza. Kata kiungamwana katikati ya kifungo cha kwanza na cha pili. Hakikisha kuwa shina la kiungamwana halitoki damu na si fupi sana.
• Weka lihamu ya tetrasiklini kwenye macho mara moja tu. Lihamu hii hukinga dhidi ya maambukizi ya macho.
• Dunga sindano iliyo na miligramu 1 ya vitamini K kwenye msuli upande wa mbele katikati mwa paja. Vitamini K huzuia damu kutoka yenyewe.
• Mpe kipimo cha kwanza ya chanjo ya polio kwa kinywa na dawa ya chanjo dhidi ya kifua kikuu (BCG).
• Mweke mtoto kwenye fumbatio la mama katika hali ya mgusano wa ngozi kwa ngozi na mama. Wafunike kwa blanketi na uweke kofia au shali yenye joto kwenye kichwa cha mtoto. Ni lazima kiwango cha joto cha mtoto kisalie zaidi ya sentigredi 36.
• Hakikisha kuwa mtoto ananyonya vizuri na mama anatoa maziwa ya kutosha. Iwapo maziwa ya mama hayapendelewi, hakikisha kuwa chakula mbadala cha kutosha kipo. Anzisha unyonyeshaji mapema bila kumpa chakula kingine chochote ila kuna sababu mwafaka za kutonyonyesha. Kwa mfano, mama aliye na VVU hawezi kunyonyesha.
• Iwapo mama ana VVU, mpe mtoto matibabu ya kumkinga dhidi ya VVU.

Muhtasari wa Kipindi cha 7

Katika Kipindi cha 7, umejifunza mambo haya:

1. Dalili za asifiksia kwa watoto wachanga wakati wa kuzaliwa ni: ugumu katika kupumua, kutweta, au kutopumua, mpigo wa moyo usio wa kawaida, udhaifu wa misuli (miguu na mikono dhaifu), kukosa kusonga, ngozi kuwa na rangi ya samawati (sinosisi) au kuchafuliwa na mekoniamu.
2. Tathmini kiwango cha asifiskia katika sekunde 5 za kwanza baada ya mtoto kuzaliwa, wakati sawa na utakapoanza kutoa utunzaji wa kimsingi kwa mtoto mchanga. (Kwa mfano mpanguze mtoto, hakikisha anapata joto, kisha ufunge na ukate kiungamwana.)
3. Kwa mtoto asiyepumua vizuri, fyonza mdomo na pua haraka na uanze kumhaisha.
4. Chunguza kuhakikisha kuwa mtoto yuko hai. (Sikiliza mpigo wa apeksi wa moyo.) Chunguza kuhakikisha kuwa kiwango cha mpigo wa moyo ni zaidi ya mipigo 60 kwa dakika. (Ikiwa kiwango hiki ni chini ya mipigo 60 kwa dakika, usinge moyo kabla ya uhaisho.) Chunguza kuwa mtoto hajachafuliwa na mekoniamu. Fyonza uondoe mekoniamu kabla ya kumhaisha mtoto.
5. Mweke mtoto katika hali ambapo shingo lake litanyooka ili kuzifungua njia za hewa. Mwekee barakoa ya kuingiza hewa safi inayotosha sawasawa juu ya mdomo na pua lake. Mpe hewa safi kwa kiwango cha pumzi 40 kwa dakika.
6. Chunguza dalili zozote za nafuu: chunguza; rangi ya waridi, kusonga, na uwezo wa kupumua bila usaidizi. Usipoona nafuu baada ya dakika 30 za kumpa hewa safi, mpe rufaa haraka iwezekanavyo.
7. Fanya shughuli zote za utunzaji muhimu kwa mtoto mchanga. Utunzaji kwa kiungamwili. Mdunge sindano ya vitamini K na lihamu ya macho ya tetrasaiklini. Anzisha kunyonyesha mapema na pasipo kumpa mtoto chakula kingine chochote. Hakikisha dawa za kuzuia VVU zimepeanwa ili kuzuia maambukizi kutoka kwa mama hadi kwa mtoto.

Maswali ya Kujitathmini ya Kipindi cha 7

Kwa kuwa umekamilisha Kipindi hiki cha somo, jibu maswali haya ili utathmini kujifunza kwako. Linganisha majibu yako na Muhtasari juu ya Maswali ya Kujitathmini mwishoni mwa Moduli hii.

Kwanza soma Uchunguzi Kifani 7.1 kisha ujibu maswali yanayofuata.