Symud o’r tir (John Williams)

Para 5.1

Mae’n werth ceisio deall y gorffennol, er nad ydym yn llwyddo i wneud hynny bob amser. Y rheswm am hyn yw bod cymaint o wahanol ffactorau sy’n dylanwadu ar ddatblygiad economïau, cymdeithasau a gwledydd. Gall cymdeithasau gael eu dylanwadu (i raddau) gan bersonoliaethau neu bartïon; gallant gael eu dylanwadu gan ddigwyddiadau dramatig hysbys; gallant gael eu cyfyngu gan sefydliadau neu arferion sydd wedi eu sefydlu; a gallant gael eu heffeithio gan symudiadau eang, anhysbys. Mae’r newidiadau yn y boblogaeth gan mwyaf yn dod o dan y categori diwethaf. Maent yn digwydd heb i ni sylwi ond efallai bod mwy o arwyddocâd iddynt nag ystyriaethau amlycach fel streiciau, terfysgoedd, unigolion fel Lloyd George, y blaid Ryddfrydol a chapeli Anghydffurfiol.