Use 'Print preview' to check the number of pages and printer settings.
Print functionality varies between browsers.
Printable page generated piątek, 19 kwietnia 2024, 22:24 PM
Sesja nr 1: Zaangażowanie – odkrywanie różnorodności religijnej
Wstęp
Podczas pierwszej sesji kursu:
- zastanowisz się nad wyzwaniami i możliwościami, jakie stwarza różnorodność religijna we współczesnej Europie
- poznasz postawy młodych ludzi wobec religii, tolerancji i historii
- zapoznasz się ze zbiorem wycinków (Clippings) RETOPEA
- nauczysz się, jak pomagać młodym ludziom w zaangażowaniu się w efektywną pracę z tym materiałem.
Obejrzyj teraz Film nr 1, wprowadzający materiał rozdziału poświęconego Zaangażowaniu. Pokazano w nim uczestników warsztatów w trzech różnych miejscach: w Londynie (w Wielkiej Brytanii), Lowanium (w Belgii) i Granadzie (w Hiszpanii). Podczas oglądania zastanów się, w jaki sposób uczestnicy warsztatów angażują się w pracę z otrzymanymi źródłami historycznymi. Zanotuj swoje spostrzeżenia w polu na notatki. (Pamiętaj, że jest to jeden z filmów, które możesz pokazać swojej grupie podczas fazy Zaangażowanie w ramach twoich własnych warsztatów).
W jaki sposób uczestnicy warsztatów pokazani na Filmie nr 1 angażują się w pracę z otrzymanymi źródłami historycznymi?
Discussion
Na filmie widać, jak młodzi ludzie w różny sposób angażują się w zajęcia dotyczące historii, zastanawiając się nad nią, sporządzając notatki, dyskutując o pomysłach, opowiadając historie, odkrywając swoje miasto i dostrzegając podobieństwa z doświadczeniami własnego życia. Rozmówcy omawiają potencjalne błędne koncepcje, takie jak prezentyzm, czyli postrzeganie przeszłości przez zawężony pryzmat teraźniejszości.
1 Różnorodność religijna w Europie
Europa jest kontynentem zróżnicowanym religijnie. Chociaż poziom różnorodności religijnej w niektórych krajach Azji Wschodniej i Afryki jest wyższy, wiele krajów europejskich uzyskało wysokie wyniki w zakresie wskaźnika różnorodności religijnej według danych Pew Research Center. W roku 2010 do krajów europejskich znajdujących się w górnych 25% wyników dotyczących różnorodności religijnej należały (w kolejności malejącej) Holandia, Bośnia i Hercegowina, Francja, Belgia, Łotwa, Macedonia Północna, Estonia, Szwecja, Niemcy i Wielka Brytania (Pew Research Centre, 2014).
Ćwiczenie nr 1
Przyjrzyj się teraz pełnej tabeli zawierającej Wyniki indeksu różnorodności religijnej w poszczególnych krajach stworzonego przez Pew Research Centre.
Tabela jest najpierw wyświetlana w porządku alfabetycznym według krajów, można jednak kliknąć na nagłówki, aby wyświetlić ją w kolejności według wskaźnika różnorodności religijnej (RDI; Religious Diversity Index) lub proporcji poszczególnych religii. Przeanalizuj tabelę i zanotuj swoje przemyślenia na temat tego, dlaczego wymienione wyżej kraje europejskie uzyskały wysokie wyniki w zakresie tej oceny różnorodności. Zastanów się, w jaki sposób ich zróżnicowana przeszłość ukształtowała dzisiejszą różnorodność.
Discussion
Różnorodność religijna przybiera różne formy, co odzwierciedla historię poszczególnych regionów kontynentu europejskiego. Na przykład pod rządami Imperium Osmańskiego w okresie od XIV do XIX w. na Bałkanach osiedlali się muzułmanie, co oznacza, że w Bośni i Macedonii Północnej od dawna mieszkają liczne mniejszości muzułmańskie. Znacznie później, w połowie i pod koniec XX w., wielu muzułmanów wyemigrowało do krajów Europy Zachodniej z Azji Południowej, Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Trendy migracyjne były często kształtowane przez historyczne powiązania kolonialne, na przykład z Azji Południowej do Wielkiej Brytanii i z Afryki Północnej do Francji.
Istnieją również mniejsze, ale istotne mniejszości wyznawców innych religii, zwłaszcza hindusów w Wielkiej Brytanii i Holandii oraz Żydów w Wielkiej Brytanii i Francji. Wysokie wyniki uzyskane przez kraje byłego Związku Radzieckiego – Estonię i Łotwę – ilustrują kolejny ważny wymiar: powszechną obecność osób, które nie identyfikują się z żadną religią. Jest to również coraz częstsze w Europie Zachodniej.
Historia stosunku Europejczyków do różnorodności religijnej, a nawet różnorodności w obrębie historycznie dominującej religii kontynentu (chrześcijaństwa) nie jest jednoznaczna. Istnieją liczne przykłady nietolerancji: wypędzenie muzułmanów z Hiszpanii pod koniec XV w., wojny religijne w XVI w., zniesienie przez katolickiego króla Francji Ludwika XIV w 1685 r. praw gwarantujących tolerancję wobec protestantów, przyznanej im przez jego dziadka Henryka IV w 1598 r., a także represje wobec wszystkich religii w Związku Radzieckim i jego państwach satelickich w XX wieku. Najbardziej skrajnym przykładem nietolerancji było ludobójstwo dokonane na większości europejskich Żydów podczas Holokaustu w latach 40. ubiegłego wieku.
Niemniej jednak projekt RETOPEA (a więc i niniejszy kurs) opiera się na założeniu, że świadome badanie przeszłości zarówno krajów europejskich, jak i pozaeuropejskich, może być dla nas źródłem także pozytywnych idei na temat tolerancji religijnej. Na przykład starożytny indyjski cesarz Aśoka pragnął, by „we wszystkich miejscach mieszkali ludzie z różnych grup wyznaniowych” (Mukherjee 1928, 149–150), szesnastowieczny król Polski Stefan Batory starał się zachować pokój religijny, mówiąc: „Królem jestem ludzi, nie sumienia” (Keckermannus, 1610), a ogłoszona w 2000 Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej zakazuje między innymi dyskryminacji ze względu na „religię lub przekonania” (Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej 2000).
Równie ważna jak formalne deklaracje przywódców politycznych była jednak powszechna zdolność ludzi różnych religii do życia w pokoju obok siebie, niezależnie od żywionych przez ich przywódców aspiracji wobec tolerancji. Chociaż w wielu krajach takie współistnienie może ulec załamaniu, co często bywa tragiczne w skutkach, historia dowodzi, że pokój i współpraca są bardziej trwałe niż konflikty i prześladowania.
W roku 2018 ówczesna kanclerz Niemiec Angela Merkel zadeklarowała, że „tolerancja jest duszą Europy” (Parlament Europejski 2018). Rzeczywistość historyczna jest bardziej złożona, jednak jeżeli jej twierdzenie miałoby urzeczywistnić się w przyszłości, młodzi ludzie muszą rozumieć spuściznę przeszłości i wchodzić z nią w czynną interakcję. Powinni także być przygotowani do kwestionowania niewłaściwego wykorzystania historii, które może podsycać nietolerancję.
2 Poglądy młodych ludzi na temat religii, tolerancji i historii
Zanim zaczniesz zastanawiać się nad tym, jak zachęcić młodzież do zaangażowania się w zajęcia dotyczące religii i tolerancji, warto zastanowić się, co już wiadomo o ich postawach wobec różnorodności wyznaniowej. Bieżące badania (zob. Maiden, Salmesvuori, Sinclair, Van Nieuwenhuyse i Wolffe, 2022) prowadzą do następujących spostrzeżeń:
- Młodzi ludzie cenią różnorodność religijną i są do niej zazwyczaj bardziej pozytywnie nastawienie niż osoby starsze (przynajmniej w teorii). Niektórzy z nich mają jednak nadal duże uprzedzenia, na przykład przeciwko budowie meczetów w Niemczech.
- Poglądy młodych ludzi kształtowane są przez liczne „koncentryczne kręgi" wpływów, z których najważniejsza jest rodzina, następnie znajomi i szkoła, a dopiero potem ich własna wspólnota wyznaniowa (jeśli w ogóle do niej należą).
- Ważny jest kontekst lokalny. Na przykład badacze z projektu RETOPEA zauważyli istotne różnice między młodzieżą w szkołach w Londynie, położonych w bardzo zróżnicowanych rejonach o wielu wyznaniach , a młodzieżą w szkole znajdującej się w mniejszym mieście w północno-zachodniej Anglii, w którym większość stanowią biali mieszkańcy. Częsty, rzeczowy kontakt z osobami innych wyznań, szczególnie w szkole, prowadzi do większej tolerancji i akceptacji.
- Wpływ mediów takich jak radio i telewizja jest ograniczony. Chociaż zarówno w wiadomościach, jak i w serialach rozpowszechniane są stereotypy, na przykład o muzułmańskich ekstremistach lub katolickich pedofilach, młodzi ludzie podchodzą do takich materiałów krytycznie i chcieliby, aby media traktowały religię w sposób bardziej wyważony i uwzględniający różne niuanse. Ich własne poglądy są coraz częściej kształtowane przez YouTube i media społecznościowe, a także bardziej tradycyjne media. Chociaż media społecznościowe nie podlegają kontroli tradycyjnych „strażników” i mogą przez to promować fałszywe informacje (ang. fake news), na przykład teorie spiskowe, to ich oddziaływanie może być takżę pozytywne. Niezmiernie ważna jest jednak edukacja w zakresie kultury wizualnej i medialnej, aby przygotować młodzież do wydawania trafnych osądów.
- U młodych ludzi rozumienie przeszłości nierzadko bywa ograniczone i prezentystyczne, co często odzwierciedla ich ograniczoną wiedzę. Mają oni skłonność do chwytania się takich wydarzeń jak Holokaust lub tak zwane wojny religijne jako dowodu na to, że w przeszłości było „gorzej” niż obecnie lub wydają anachroniczne osądy moralne bez świadomości złożoności kontekstów historycznych. Głównym celem projektu RETOPEA jest zapewnienie środków i zachęcanie do kwestionowania takiego spojrzenia na przeszłość, a także pomoc młodym ludziom w postrzeganiu historii jako źródła idei, aby zamiast tego mogli kreatywnie myśleć o swojej obecnej sytuacji.
Ćwiczenie nr 2
Zanim przejdziesz dalej, zastanów się, na ile te ogólne stwierdzenia są prawdziwe w odniesieniu do młodzieży, z którą pracujesz, biorąc pod uwagę specyficzny kontekst lokalny i organizacyjny. Zanotuj swoje spostrzeżenia w poniższym polu.
2.1 Odkrywanie poglądów religijnych w twojej grupie
Poniższe ćwiczenie W PRAKTYCE powinno odbyć się podczas twojego pierwszego warsztatu. Poznasz dzięki niemu poglądy młodych ludzi na temat religii.
W PRAKTYCE: Odkrywanie poglądów w twojej grupie
Jako pierwszy krok zalecamy wykorzystanie prostego kwestionariusza i dyskusji, zarówno po to, aby dowiedzieć się więcej o poglądach młodych ludzi, dla których prowadzisz warsztaty, jak i po to, aby pobudzić ich do samodzielnego zastanowienia się nad tymi kwestiami. Należy rozważyć w lokalnym kontekście, czy ze względu na potencjalne drażliwe kwestie uczestnictwo w zajęciach powinno być dobrowolne – w każdym razie nie należy zmuszać do wypowiadania się osób, które mogą czuć się niekomfortowo. Z doświadczenia zespołu projektu RETOPEA wynika jednak, że młodzi ludzie zazwyczaj bardzo chętnie uczestniczą w dyskusji i w istocie cieszą się z możliwości omówienia tych kwestii.
Najpierw poproś uczestników o to, aby w ciągu pięciu do dziesięciu minut, w ciszy i anonimowo, wypełnili krótki kwestionariusz na piśmie o następującej treści:
- Jak ważna jest religia w twoim życiu (o ile w ogóle)?
Zaznacz odpowiedź od 1 (w ogóle nie jest ważna) do 5 (ogromnie ważna).
- Czy w okolicy, w której mieszkasz, zauważyłeś/aś kiedykolwiek uprzedzenia lub stronniczość wobec religii?
Zakreśl jedną z poniższych odpowiedzi: Tak – Nie – Nie wiem.
- Czy doświadczyłeś/aś kiedykolwiek uprzedzeń wobec swoich przekonań religijnych lub niereligijnych?
Zakreśl jedną z poniższych odpowiedzi: Tak, często – Tak, czasami – Prawie nigdy – Nie – Nie wiem.
Należy także dać uczestnikom przestrzeń na otwarte komentarze i wyjaśnienia. Kwestionariusz powinien skłonić uczestników do przydatnych wstępnych przemyśleń, które następnie staną się podstawą do ożywionej dyskusji.
Kliknij tutaj, aby pobrać wersję kwestionariusza, którą można dostosować do własnych potrzeb.
Po zebraniu kwestionariuszy należy poprowadzić dyskusję. Najlepszym sposobem rozmieszczenia krzeseł jest ustawienie ich w kręgu, w którym znajdą się również nauczyciele i prowadzący, tak aby zachęcić młodych ludzi do dyskusji. Należy pamiętać, że celem wywiadów grupowych jest zapewnienie uczestnikom i uczestniczom jak największej swobody w dzieleniu się swoimi poglądami i odpowiadaniu na nie.
W dyskusji należy poruszyć następujące tematy:
- Przedstawianie religii i różnorodności religijnej w mediach (w tym pytania typu: „na ile prawdziwe lub nieprawdziwe, sprawiedliwe lub niesprawiedliwe są według was różne rodzaje mediów, kiedy poruszają temat religii?”)
- Różnorodność religijna w przeszłości (np. „jak bardzo, z perspektywy historycznej było waszym zdaniem zróżnicowane pod względem religijnym miasto/kraj, w którym mieszkacie, a także Europa? Czy istnieją jakieś szczególne „punkty zwrotne”, kiedy wasze miasto/kraj/Europa stały się bardziej lub mniej zróżnicowane religijnie?”)
- Różnorodność religijna w dzisiejszym społeczeństwie (np. „W jakim stopniu waszym zdaniem różnorodność religijna w dzisiejszych czasach przynosi społeczeństwu korzyści lub stawia przed nim wyzwania?”)
- Potencjalne powiązania między podejściem do różnorodności religijnej w przeszłości i obecnie (np. „W jaki sposób możemy uczyć się z historii?”)
- Czym jest tolerancja religijna – co oznacza w praktyce?
Zalecamy, aby przeznaczyć na dyskusję nie więcej niż godzinę. Celem jest zainicjowanie rozmowy. Dobrym pomysłem może być zaproszenie uczestników do dyskusji w parach, zanim przedstawią swoje stanowisko większej grupie. Wykorzystaj swoje umiejętności zawodowe, aby ułatwić rozmowę poprzez:
- a.dawanie uczestnikom czasu do namysłu, nawet jeżeli będzie się to wiązać z chwilową niezręczną ciszą
- b.dopuszczenie młodych ludzi do głosu przy jednoczesnym kierowaniu rozmowy z powrotem na pierwotny tor, jeśli utkną na kwestiach nieistotnych
- c.akceptowanie zdrowych różnic poglądów lub doświadczeń przy jednoczesnym zdecydowanym reagowaniu na konflikty i agresję
- d.przeznacz określoną ilość czasu na każde pytanie, jeżeli jednak dane pytanie stanie się punktem wyjścia do ożywionej dyskusji, pozwól, aby się toczyła.
Rób notatki, aby utrwalić swoje wrażenia na temat reakcji i pomysłów uczestników. Pomoże ci to w opracowaniu późniejszych wskazówek w procesie tworzenia filmów Docutube.
3 Zbiór wycinków RETOPEA
W projekcie RETOPEA zastosowano podejście polegające na angażowaniu młodych ludzi w kwestie związane z tolerancją religijną poprzez wykorzystanie tak zwanych „wycinków” (ang. clippings). W latach 2018–2020 zespół projektu RETOPEA stworzył kolekcję około 400 wycinków — krótkich fragmentów tekstu, zdjęć i filmów. Obejmują one szeroki zakres kontekstów narodowych i regionalnych oraz okresów historycznych, w tym materiał współczesny. Zadaniem każdego wycinka jest przedstawienie kontekstu danego źródła, a także pytań zachęcających do refleksji i dyskusji. Aby ułatwić poruszanie się po kolekcji, wycinki zostały pogrupowane w dwanaście tematów, z których każdy opatrzony jest krótkim wstępem.
Głównym celem podobnych materiałów nie jest konwencjonalne nauczanie młodych ludzi o historii, lecz raczej pobudzenie ich do samodzielnego myślenia o przeszłości. Wycinki nie są przeładowane szczegółowymi informacjami kontekstowymi, ponieważ powinny służyć jako źródło potencjalnych nowych pomysłów, odnoszących się do wyzwań i możliwości, jakie stwarza dzisiaj różnorodność religijna.
Ćwiczenie nr 3
Poświęć teraz czas - do 30 minut - na przejrzenie kolekcji wycinków dotyczących tolerancji religijnej i pokoju, zapoznanie się z różnymi tematami i niektórymi pojedynczymi wycinkami, które cię zainteresują. Możesz spróbować poszukać wycinków dotyczących religii, którą jesteś szczególnie zainteresowany/a, jednego z dwunastu tematów, który przykuwa twoją uwagę, określonej epoki lub twojego kraju, miasta czy regionu.
Wybierz i zanotuj w polu poniżej maksymalnie pięć wycinków, które twoim zdaniem zainteresują grupę. W następnym etapie zastanowisz się, jak najlepiej przedstawić je uczestnikom warsztatów.
Wycinki dotyczące tolerancji religijnej i pokoju
Aby pozostać na obecnym etapie kursu, otwórz odnośnik w nowej karcie lub oknie, przytrzymując klawisz Ctrl (lub Cmd na komputerze Mac), kiedy na niego klikniesz. Jeżeli korzystasz z urządzenia mobilnego, przytrzymaj odnośnik i wybierz opcję „Otwórz w nowej karcie”. Wróć tutaj, kiedy skończysz.
4 Jak wykorzystać wycinki w nauczaniu na temat tolerancji religijnej i pokoju
Przyjrzyj się teraz bliżej niektórym wycinkom i zastanów się nad tym, w jaki sposób można skutecznie wykorzystać je w nauczaniu i dyskusji. Rozpoczniesz od przykładu historycznego w ramach Ćwiczenia nr 4.
Ćwiczenie nr 4
Kolekcja wycinków ma na celu pobudzenie innowacyjnych sposobów myślenia o przeszłości i jej związku z teraźniejszością. W tym ćwiczeniu będziecie analizować fragment pism Rogera Williamsa, siedemnastowiecznego purytanina i założyciela stanu Rhode Island, którego poznaliście w animacji we wcześniejszej części kursu. Spójrz na wycinek i zastanów się, w jaki sposób możesz pomóc młodym ludziom zaangażować się w pracę z nim i czerpać z niego inspirację. Jeżeli dostrzegasz jakieś trudności, jak zamierzasz je przezwyciężyć? Zrób notatki w polu poniżej, odpowiadając na pytania.
Wycinek dotyczący Rogera Williamsa i społeczeństwa jako statku
Discussion
Być może nie wiesz zbyt dużo na temat dziejów XVII w. i jeśli młodzi ludzie, z którymi pracujesz, nie mieli okazji studiować tego okresu historii Anglii i Ameryki, mogą również nic o nim nie wiedzieć. Nie powinno to jednak stanowić problemu w niniejszym ćwiczeniu.
Komentarz na stronie internetowej przedstawia istotny kontekst – zwraca w szczególności uwagę na to, że idee Williamsa były nietypowe dla jego czasów i przeciwstawia je dominującemu wówczas modelowi ścisłej identyfikacji kościoła z państwem. Historyk może instynktownie chcieć skupić się bardziej na kontekście angielskiego purytanizmu i wczesnego osadnictwa w Ameryce Północnej, jednak nie trzeba znać tego tła, aby zrozumieć żywą metaforę społeczeństwa jako statku, którą posłużył się Williams.
Przedstawiając ten materiał 16-letnim uczniom jednej z londyńskich szkół, zespół projektu RETOPEA stwierdził jednak, że potrzebują oni pomocy w zrozumieniu siedemnastowiecznego języka i że pomocne było dla nich jego „tłumaczenie” na bardziej współczesny styl. Kiedy im je zapewniono, uczniowie podeszli z entuzjazmem do idei Williamsa i zaczęli odnosić je do własnego, bardzo zróżnicowanego kontekstu, co widać na Filmie nr 1 z początku sesji.
Pytania zawarte w materiale sugerują inne możliwe kierunki dyskusji. Uczestnicy z niezwykle wielokulturowego Londynu uznali za oczywiste, że różnorodność religijna jest „czymś dobrym”, możliwe jednak, że młodzi ludzie zamieszkujący regiony, w których nadal dominuje jedna religia, lub w społeczeństwie podzielonym, na przykład w Irlandii Północnej lub Macedonii Północnej, mogą być odmiennego zdania. Mamy nadzieję, że materiał ten, właśnie dlatego, że pochodzi z kontekstu historycznego odległego od ich własnych doświadczeń, stanie się inspirującym bodźcem do otwartej dyskusji na temat różnych poglądów. Pytanie dotyczące bardzo aktualnej kwestii noszenia chust na głowie w miejscach publicznych ma na celu zaproponowanie innej drogi analizy wciąż aktualnej idei Williamsa.
Takie podejście do tekstów historycznych może być przedmiotem krytyki jako prowadzące do anachronizmów. Oczywiście nie zastąpi ono bardziej systematycznej nauki historii. Jego założeniem jest jednak skłonienie młodych ludzi do zmiany sposobu myślenia o przeszłości i zakwestionowanie ich często jednostronnego i ograniczonego postrzegania różnorodności religijnej w historii. W ten sposób przeszłość staje się potencjalną inspiracją dla myślenia i działania w teraźniejszości, zamiast być postrzegana jako nieistotna i gorsza. Dzięki przedstawieniu uczestnikom krótkich materiałów dostępnych online – niektóre z nich są zarówno wizualne, jak i tekstowe – zamiast rozbudowanych, konwencjonalnych podręczników, staramy się dostosować do ograniczonych możliwości skupienia uwagi u młodzieży.
Teraz obejrzyj Film nr 2, który został przygotowany przez młodzież ze wspomnianej wcześniej szkoły we wschodnim Londynie. Podczas oglądania zwróć uwagę na to, jak uczniowie odnieśli idee zawarte w wycinku do kontekstu swojej szkoły i społeczności.
Kolekcja zawiera również znaczną liczbę wycinków odnoszących się do kontekstu współczesnego i bliskiego teraźniejszości. Ich przykłady poznasz w Ćwiczeniu nr 5.
Ćwiczenie nr 5
Zajmiesz się teraz dwoma wycinkami, które przedstawiają mocno kontrastujące ze sobą poglądy na temat islamu. Pierwszy z nich dotyczy wrogiej propagandy niemieckiej prawicowej partii Alternative für Deutschland (AfD) (co oczywiście w żaden sposób nie odzwierciedla poglądów OpenLearn ani zespołu RETOPEA), a drugi to film wideo na temat gwiazdy piłki nożnej z Liverpoolu, Mo Salah, któremu wiara muzułmańska w żaden sposób nie przeszkodziła w zdobyciu popularności w mieście, które reprezentuje w sporcie.
Przyjrzyj się materiałom, a następnie zastanów się, jak możesz je wykorzystać, by zachęcić do konstruktywnej dyskusji i refleksji zarówno młodzież muzułmańską, jak i niemuzułmańską. Jak poradził(a)byś sobie ze spolaryzowanymi reakcjami wyrażającymi aprobat lub potępienie dla plakatu AfD? Jakie są korzyści i zagrożenia związane z porównywaniem tych dwóch wycinków? W jaki sposób historia pozostaje istotna w analizie współczesności? Zrób notatki w polu poniżej.
Discussion
Islamofobia to drażliwy temat, z którym trzeba się jednak zmierzyć, aby młodzi ludzie mogli wyjść poza naturalną skłonność muzułmanów do poczucia zagrożenia i urazy oraz skłonność niemuzułmanów do zbyt łatwego ulegania wpływom obrazów takich jak plakat AfD. Kierując taką rozmową, należy odejść od nieuchronnie spolaryzowanych stanowisk („zgadzania się” lub „niezgadzania się” z danym obrazem) i przejść do dyskusji, w której bada się jego założenia w sposób wskazany w pytaniach dołączonych do materiału. Można na przykład poprosić uczestników o zastanowienie się, czy wartości „chrześcijańskie” i „muzułmańskie” są rzeczywiście spolaryzowane w sposób, który sugeruje plakat. Oba te systemy wierzeń mogą być na przykład w podobny sposób narażone na wyzwania związane z rosnącą dominacją świeckich wartości i polityki.
Alternatywna perspektywa przedstawiona w filmie o Mo Salahu jest równie ważna, ponieważ stanowi przekonujący dowód na to, że wrogość wobec muzułmanów można przezwyciężyć dzięki pozytywnym kontaktom i odpowiednim wzorcom osobowym. Z drugiej strony konieczne będzie zakwestionowanie powierzchownych założeń, jak na przykład tego, że północno-zachodnia Anglia jest niejako regionem bardziej „tolerancyjnym” niż południowe Niemcy.
Materiały te są współczesne pod względem swojej treści, mają jednak również wymiar historyczny. Plakat AfD zawiera ukryte (i kontrowersyjne) założenia dotyczące niemieckiej przeszłości; film na temat Mo Salaha nawiązuje natomiast do długoletniej obecności wyznawców islamu w Liverpoolu – jednej z najstarszych społeczności muzułmańskich w Wielkiej Brytanii. Wycinki te, podobnie jak wiele innych materiałów dotyczących współczesności, stanowią również zachętę do dyskusji o tym, jak postrzegana jest przeszłość i czy rozpowszechnione wśród młodych ludzi założenia prezentyzmu są słuszne.
4.1 Jak pomóc młodym ludziom w poruszaniu się po kolekcji i korzystaniu z niej
Poniższe ćwiczenie W PRAKTYCE zawiera propozycje dotyczące przedstawiania materiałów młodym uczestnikom warsztatów i zachęcania ich do wchodzenia z nimi w interakcję.
W PRAKTYCE: Jaj pomóc młodym ludziom w poruszaniu się po kolekcji i korzystaniu z niej
Sposoby korzystania z kolekcji RETOPEA będą prawdopodobnie uwarunkowane dwoma kluczowymi względami:
- wiek i zdolności grupy
- ilość czasu przeznaczona na przeprowadzenie warsztatów lub kursu
Jeśli masz ograniczony ilość czas lub jeśli uczestnicy są młodsi i/lub mniej zaawansowani pod względem umiejętności, być może najlepiej będzie, jeśli jako nauczyciel lub lider przygotujesz własny próbny zbiór (od trzech do sześciu wycinków) i przedstawisz go grupie. Szczególnie w przypadku młodszych nastolatków mogą wystarczyć trzy wycinki; w przypadku starszej grupy można wybrać ich nieco więcej i przydzielić po dwa wycinki podgrupom, które następnie przedyskutują je i przedstawią relację przed szerszym gronem. Szczególnie w przypadku wycinków, które zawierają teksty z dokumentów historycznych, pomocne mogą być pewne wyjaśnienia i objaśnienia niezrozumiałych sformułowań.
Strona internetowa zawiera również (w rozdziale „Narracje”) przykłady zestawów wyselekcjonowanych podczas warsztatów pilotażowych, które ilustrują niektóre z możliwych powiązań tematycznych oraz to, w jaki sposób materiały można odnieść do osobistych doświadczeń uczestników. Każdy z zestawów można wykorzystać w całości lub, co nawet bardziej pożądane, zmodyfikować i rozwinąć w zależności od sytuacji i zainteresowań grupy. Takie podejście wiąże się z koniecznością przeprowadzenia sesji trwającej od 1,5 do 2 godzin, aby umożliwić uczestnikom zrozumienie wybranych wycinków i ich przemyślane ich wykorzystanie. Uczestników należy zachęcić do zastanowienia się nad pytaniami na stronie internetowej związanymi z każdym materiałem. Można też dać im wydrukowany arkusz z pytaniami (jak pokazano na Filmie nr 1), by zachęcić ich do dodatkowych przemyśleń i zgłaszania pomysłów.
Najlepiej byłoby jednak zachęcić starszą młodzież (16+) do pracy w małych, trzy- lub czteroosobowych grupach, do samodzielnego przeglądania kolekcji w celu dokonania wyboru maksymalnie pięciu wycinków, które szczególnie ich zainteresują, i które chcieliby przeanalizować i omówić. Mogą zacząć od jednego z tematów wymienionych na stronie internetowej i/lub skorzystać z wyszukiwarki, aby znaleźć wycinki dotyczące interesującego ich tematu, religii, okresu historycznego lub kraju. Należy zachęcać uczestników do tego, aby swobodnie dokonywali wyborów, jednocześnie zastanawiając się, w jaki sposób ich decyzje mogą być powiązane ze sobą oraz z ich własną sytuacją i doświadczeniem. Młodzi ludzie będą potrzebowali wystarczająco dużo czasu, aby przeprowadzić taki proces w sposób efektywny i spełniający ich oczekiwania. W tym celu zalecamy więc, aby sesja trwała co najmniej 1,5-2 godziny.
Ćwiczenie nr 6
Niezależnie od tego, jaki sposób wykorzystania wycinków zostanie przez ciebie wybrany, musisz pamiętać, że głównym celem warsztatów jest stymulacja nowego spojrzenia na tolerancję religijną i pokój w dzisiejszych czasach. Dlatego też należy zachęcać uczestników do korzystania z wycinków jako źródła pomysłów, podważających być może niektóre z ich wcześniejszych założeń dotyczących przeszłości, a nie kierować ich na pytania o kontekst historyczny i inne, które nie są poruszane na stronie internetowej.
5 Sesja nr 1 – test
Możesz teraz sprawdzić, czego nauczyłeś/aś się w tej części kursu, rozwiązując test kończący sesję. Zanim to zrobisz, możesz odświeżyć swoją pamięć i utrwalić zdobytą dotychczas wiedzę, oglądając ponownie Film nr 1 (Zaangażowanie).
Otwórz odnośnik w nowej karcie lub oknie, przytrzymując klawisz Ctrl (lub Cmd na komputerze Mac), kiedy na niego klikniesz. Wróć tutaj, kiedy skończysz.
6 Podsumowanie Sesji nr 1
Podczas tej sesji wprowadzającej rozważałeś/aś najpierw różnorodność religijną w Europie i jej wpływ na poszczególne kraje i regiony na tym kontynencie. Przyjrzałeś/aś się niektórym sposobom postrzegania przez młodych ludzi tej różnorodności zarówno w teraźniejszości, jak i w przeszłości, a także metodom, w jaki możesz badać poglądy w swojej grupie. Następnie zapoznałeś/aś się z kolekcją wycinków RETOPEA i sprawdziłeś/aś, jak można wykorzystać ją w nauczaniu o różnorodności religijnej i tolerancji oraz jak wspierać młodych ludzi w samodzielnym odkrywaniu materiałów na stronie RETOPEA.
Podczas następnej sesji kursu będziesz zastanawiać się, jak pomóc młodym ludziom wykorzystać te początkowe dyskusje i przemyślenia w planowaniu realizacji krótkiego filmu, w którym przedstawią swoje pomysły.
Możesz teraz przejść do Sesji nr 2.
References
Acknowledgements
Niniejszy darmowy kurs został opracowany przez Johna Maidena, Davida Robertsona, Stefanie Sinclair i Johna Wolffe’a. Został opublikowany w maju 2022 r.
Z wyjątkiem materiałów pochodzących od podmiotów zewnętrznych i o ile nie wskazano inaczej (zob. warunki i zasady), niniejsze treści są udostępniane na międzynarodowej licencji Creative Commons — Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International — CC BY-NC-ND 4.0 (Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych). Użytkownik zobowiązuje się nie rozpowszechniać materiałów z tego kursu bez uprzedniej pisemnej zgody The Open University.
Poniższe materiały, których autorów tu wymieniamy, są zastrzeżone i wykorzystywane na podstawie licencji (nie podlegają one licencji Creative Commons). Serdecznie dziękujemy następującym osobom i instytucjom za zgodę na powielenie materiałów w niniejszym darmowym kursie:
Grafika
Odznaka kursu: ©The Open University
Zdjęcie tytułowe kursu: Wykorzystane za zgodą uczestników warsztatów RETOPEA. http://www.retopea.eu/ s/ start/ page/ home
Zdj. 1: Skała Mansehra w Pakistanie Faysal Elahi https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ashoka_Rock_Edict_at_Junagadh.jpg Creative Commons — Attribution-ShareAlike 2.0 Generic — CC BY-SA 2.0
Zdj. 2: autor zdjęcia: Henning Jurgens dla ©The Open University 2022
Zdj. 3 : z Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej – różnorodność kulturowa http://retopea.eu/ s/ en/ item/ 7612
Zdj. 4: zdjęcie: Henning Jurgens dla ©The Open University 2022
Zdj. 5: zdjęcie Henning Jurgens dla ©The Open University 2022
Filmy
Film nr 1: Opracowane przez The Open University na potrzeby tego kursu z podziękowaniem dla: młodzieży uczestniczącej w warsztatach RETOPEA w The Green School Urswick School (Londyn); Leuven, Belgia; Granada, Hiszpania.
Film nr 2: © The Open University
Film nr 3: The Open University dla projektu RETOPEA. http://www.retopea.eu/ s/ start/ page/ home
Film nr 4: The Open University dla projektu RETOPEA http://www.retopea.eu/ s/ start/ page/ home
Dołożono wszelkich starań, aby skontaktować się z właścicielami praw autorskich. W przypadku nieumyślnego pominięcia wydawcy chętnie dokonają niezbędnych zmian przy pierwszej możliwej okazji.
Nie przegap okazji!
Jeśli lektura powyższego tekstu zainspirowała cię do dalszej nauki, zachęcamy do dołączenia do milionów osób, które odkrywają nasze darmowe materiały edukacyjne i kwalifikacje, odwiedzając The Open University – www.open.edu/ openlearn/ free-courses.