16. Mikakati ya Kupunguza Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto kabla ya Kuzaliwa

Kipindi cha 16 Mikakati ya Kupunguza Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto kabla ya Kuzaliwa

Utangulizi

VVU (Virusi Vya Ukimwi) huharibu kingamwili na kusababisha kifo mtu asipotibiwa ipasavyo na dawa za kupunguza makali ya VVU. Virusi hubebwa kwa damu ya mtu aliyeambukizwa na pia hupatikana katika njia ya uzazi ya wanaume na wanawake walioambukizwa. Vinaweza kuambukizwa kutoka kwa mtu mmoja hadi mwingine kwa kufanya ngono bila kinga (ngono bila kondomu) au uhamishaji wa damu ulioambukizwa. Mama anaweza pia kumwambukiza mtoto virusi wakati wa ujauzito, leba na kuzaa, na pia unyonyeshaji.

Ni muhimu kuwashauri wajawazito kuhusu uzuiaji wa maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto na kuchunguza VVU ni shughuli ya kawaida ya utunzaji katika ujauzito. Kipindi hiki kinaeleza unachohitaji kujua kuhusu Uzuiaji wa Maambukizi kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto hivyo unaweza kuijadili kwa njia inayofaa na wajawazito utakapowatembelea. Pia tunakuelimisha jinsi ya kuchunguza VVU katika damu, kule vijijini au katika Kituo chako cha Afya. Utakaposoma Moduli mbili zinazofuata, Utunzaji wa leba na kuzaa na Utunzaji baada ya kuzaa, utajifunza kuhusu sera na utendaji wa Uzuiaji wa Maambukizi kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto katika muda huo. Moduli ya Magonjwa Ambukizi, inashughulikia uchunguzi wa VVU, uzuiaji na matibabu katika jamii nzima. Hapa tunazingatia wanawake wajawazito kabla ya kuzaa.

Malengo ya Somo la Kipindi cha 16

Ukimaliza kipindi hiki, unapaswa kuwa na uwezo wa:

16.1 Kufafanua na kutumia kwa usahihi maneno yote muhimu yaliyochapishwa kwa herufi nzito. (Swali la Kujitahmini 16.1)

16.2 Kueleza mambo yanayozidisha maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto wakati wa utunzaji katika ujauzito. (Swali la Kujitahmini 16.2)

16.3 Kutoa huduma muhimu na ushauri bora kuhusu VVU kwa wajawazito. (Swali la Kujitahmini 16.3)

16.4 Fahamu jinsi ya kutumia mbinu ya uchunguzi wa VVU ya kutoshirikisha na utaje tofauti kati ya mbinu ya kushirikisha na kutoshirikisha. (Swali la Kujitahmini 16.4).

16.1 Uzuiaji wa Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto wakati wa Utunzaji katika Ujauzito

Kwa kuzuia maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto tunamaanisha hatua zilizoundwa ili kupunguza maambukizi ya VVU kutoka kwa wajawazito walio na VVU hadi kwa watoto. Ingawa uchunguzi wa VVU na ushauri kabla ya ujauzito ni muhimu, unapaswa kukumbuka kwamba utunzaji katika ujauzito inaweza kukupa nafasi ya kuchunguza na kuwashauri wanawake katika jamii kuhusu VVU. Unapaswa kuangalia Uzuiaji wa Maambukizi kutoka kwa mama hadi kwa mtoto kama swala muhimu ya utunzaji katika ujauzito kabla ya kuzaa, kama ulivyojifunza katika Kipindi cha 13. Ni njia ya kuwasaidia na kuwatunza wajawazito walio na maambukizi ya VVU, pia kwa wapenzi na watoto wao. Hii itachangia kufanikisha lengo la nchi zilizo Kusini mwa Jangwa la Afrika kuondoa VVU ifikapo mwaka 2020’.

Bara la Afrika linalenga kuchunguza wanawake wote wajawazito waliotayari kutoa maelezo. Inamaanisha taarifa yoyote inayotolewa na mtu yeyote anayefanyiwa uchunguzi au kutibiwa, na anayefahamu hatari au umuhimu wa taratibu zinazotolewa. Hata ikiwa vifaa na mafunzo ya kufikia lengo la 100% ya kuchunguza wanawake wote katika Kituo cha Afya cha ngazi ya juu hazijapatikana, unapaswa kufahamu kuhusu uchunguzi wa VVU na utawapatia matibabu ya aina gani wanawake walioambukizwa VVU. Kwa hivyo, wakikubali kuchunguzwa unaweza kuwaelezea kitakachofanyika. Tunapaswa kusisitiza umuhimu wa kutoa taarifa yote.

16.2 Maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto hutokea lini?

Ingawa maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto inaweza kutokea wakati wa ujauzito, hatari kubwa ya maambukizi ni wakati wa leba na kuzaa. Hatari ya maambukizi kutoka kwa mama hadi kwa mtoto (MKMM) wakati wa kunyonyesha, hutegemea namna na muda wa kunyonyesha.

Kabla ya kushughulikia, inakadiriwa kuwa kati ya watoto wachanga 40 kutoka 100 (40%) waliozaliwa na kina mama walio na VVU wataambukizwa. Jedwali 16.1 linaonyesha hatari ya maambukizi wakati wa ujauzito, leba na kuzaa, na wakati wa kunyonyesha. Asilimia sitini ya watoto wa kina mama walio na VVU hawatapata virusi hivi kamwe. Hata hivyo, sio rahisi kutabiri ni mama yupi atakayesambaza virusi kwa mtoto, hivyo ni lazima utoe huduma ya uzuiaji wa maambukizi kutoka kwa mama hadi kwa mtoto kwa wajawazito wote walio na VVU

Ikiwa maambukizi ya VVU inaweza kutambuliwa na kutibiwa kwa njia inayofaa katika kipindi cha utunzaji katika ujauzito, basi itapunguza uwezekano wa MKMM wakati wa leba na kuzaa au unyonyeshaji. Baada ya hapo, tutaangalia mambo ambayo huongeza hatari ya MKMM wakati wa ujauzito.

16.3 Vipengele vinavyongeza hatari ya maambukizi ya VVU wakati wa ujauzito

Virusi hupatikana kwa wingi katika njia ya uzazi (seviksi na ukeni) na kwa damu ya mama, kwa wajawazito walio na VVU. Kwa hivyo, ikiwa mtoto atakuwa wazi kwa viowevu vya ukeni au damu ya mama wakati wa leba na wa kuzaa, kuna chanzo kikubwa cha kutokea kwa MKMM.

Kawaida, hakuna mchanganyiko wa moja kwa moja kati ya damu ya mama na ya fetasi kwa uterasi, kulingana na Kipindi cha 5. Hata hivyo, chochote kitakachovunja kizuizi kati ya plasenta na ukuta wa uterasi kitazidisha hatari ya MKMM. Kisanduku 16.1 kinaorodhesha baadhi ya mambo ambayo wakati wa ujauzito yanaweza kudhuru kizuizi cha usambazaji wa damu kati ya mama na fetasi katika plasenta, na kuzidisha hatari ya MKMM. Utajifunza mengi kuhusu mambo ya hatari yanayoongeza chanzo cha Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto wakati wa leba na kuzaa, na wakati wa kunyonyesha, katika Moduli mbili zifuatazo za Utunzaji wa Leba na Kuzaa na Utunzaji baada ya kuzaa.

Swali unaloweza kuuliza ni je, mimba huathiri maendeleo ya ugonjwa wa VVU, au maendeleo ya ugonjwa wa VVU huathiri ujauzito. Hadi sasa, kuna ithibati kwamba mimba haizidishi VVU. Vile vile, hakuna ithibati kwamba maambukizi ya VVU husababisha matokeo mabaya ya mimba.

16.4 UMKMM: maswala muhimu ya kuzingatia

Unapaswa kuwashawishi wajawazito wote wajitolee kuchunguzwa kwa VVU. Unaweza kutekeleza uchunguzi wewe mwenyewe (tazama Sehemu 16.5.1 hapa chini), lakini kama huwezi kutekeleza uchunguzi, uchunguzi huo hupatikana katika vituo vyote vya afya na hospitali. Mweleze mjamzito kwamba ikiwa atapatikana na VVU, anaweza kupata huduma bora ya kuzuia mtoto wake kutokana na VVU kabla au baada ya kuzaa. Pia mwambie kwamba kuna matibabu yake na mpenzi wake (ikiwa mpenzi wake atapatikana na VVU). Maswala muhimu ya UMKMM zilizozingatiwa zimetajwa katika Jedwali 16.2.

16.4.1 Dawa za kutibu na kupunguza makali ya VVU

Dawa za kupunguza makali ya virusi ya kukinga maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto zinahusisha kumpatia mama dawa za kurefusha maisha kwanzia wiki 28 za ujauzito, pia kwa mama wakati wa leba na kuzaa, na kwa mtoto wake mara tu baada ya kuzaliwa. Dawa hizi hupunguza hatari ya maambukizi ya VVU kwa mtoto. Ni tofauti na tiba ya kupunguza makali ya virusi anayopewa mama ili kutibu maambukizi ya VVU, kulingana na uhakiki wa vigezo vyake.

Ikiwa mama aliye na VVU anapendelea na asisitize kuzaa nyumbani, dawa za kupunguza makali ya virusi za kisasa ambazo zinaweza kupatikana zinaitwa Nevirapine. Wakati utajua kwamba mama aliye na VVU yuko karibu kuzaa nyumbani, ikiwa umepewa mamlaka na umehitimu kufanya hivyo, unapaswa kumpa dozi moja ya Nevirapine (miligramu 200) ameze leba inapoanza. Ni bora ikiwa utatekeleza utambuzi wa leba na umpatie dawa wewe mwenyewe. Pia, mtoto anapaswa kupokea dozi moja ya Nevirapine baada ya siku 3 za kuzaliwa. Unapaswa kuwapa dawa hii moja kwa moja kulingana na uzito wa mtoto. Utajifunza kufanya hivi katika Moduli ya Magonjwa Ambukizi katika mtaala huu.

Kwa wale wanaozaa katika kituo cha afya au hospitalini, aina tatu ya dawa za kurefusha maisha zinapaswa kumezwa na kina mama walio katika leba kama profilaksisi (AZT + Neverapine + Lamuvudine). Mke na mumeo wanapaswa kujua kwamba aina hizo tatu za dawa zimezwapo wakati wa leba humkinga mtoto.

Aidha, mtoto atapewa dawa mbili (AZT + Lamuvudine) kwa wiki 1-4. Hivyo basi, unapaswa kuwashawishi kina mama walio na VVU kuzalisha katika vituo vya afya au hospitalini.

Dawa hizi za kupunguza makali ya virusi hupunguza hatari ya Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto, lakini hazitibu maambukizi ya VVU kwa mama wala haziboreshi afya yake. Wakati mwingine, mjamzito anaweza kuanza kutumia dawa za kupunguza makali ya VVU ili kutibu VVU kabla ya kuzaa (iwapo anastahiki). Kwa hivyo, unapaswa kuwahimiza wajawazito wote walioambukizwa VVU kwenda kwenye kituo cha afya kilicho karibu kuangalia kama wanaweza kuanza kunywa dawa za kupunguza makali ya VVU ambazo zitalinda watoto wao.

16.5 Utaratibu wa kuchunguza VVU wakati wa ujauzito

Ni bora kufanya uchunguzi wa VVU kwa wajawazito wote. Huu ni uchunguzi wa hiari, baada ya kuelimishwa kabla ya uchunguzi, mjamzito ana haki ya kukataa kuchunguzwa (kama ilivyoelezwa hapo mbeleni, katika Sehemu ya 16.5.2). Barani Afrika fomu iliyotiwa sahihi haihitajiki ili uchunguzi wa VVU ufanywe – lakini maelezo ya wazi ni muhimu.

Shirika la Afya Duniani na huduma za afya katika nchi nyingi Afrika, linahamasisha swala la kutoa ushauri na uchunguzi wa VVU. Hii inamaanisha kwamba utakapofunzwa kufanya hivyo, unapaswa kutoa uchunguzi na ushauri wa VVU mara kwa mara kama sehemu ya huduma ya wajawazito na afya ya watoto. Hupaswi kusubiri hadi mama aitishe (ushauri na uchunguzi wa VVU). Iwapo hujapata mafunzo katika swali hili, unapaswa kutoa elimu kabla ya uchunguzi na umpatie mama rufaa kwenye kituo cha afya kilichoko karibu, au umjulishe siku ya uchunguzi wa kijumla.

16.5.1 Kutambua maambukizi ya VVU kwa kutumia uchunguzi wa damu

Maambukizi ya VVU yanaweza kutambuliwa katika damu kwa aina tatu za uchunguzi. Hii ni pamoja na Uchunguzi wa VVU wa Haraka, ambayo ni uchunguzi unaoweza kutekelezwa tu nyumbani au katika Kituo cha Afya. Uchunguzi mwingine wa pili (the Western blot test and enzyme immunoassay test), zinaweza kufanyika katika kituo cha afya cha ngazi ya juu. Kulingana na urahisi wa kutumia, Uchunguzi wa VVU wa haraka hutumika kwa kawaida barani Afrika. Inahusu kuchukua kiasi kidogo cha sampuli ya damu kutoka kwenye kidole kwa kutumia chombo safi, na uchukue tone la damu ili uiweke kwenye kifaa cha kuchunguzia (Jedwali 16.1). Utajifunza jinsi ya kutekeleza uchunguzi na kusoma matokeo katika Moduli ya Magonjwa ya Ambukizi.

Picha 16.1 Sampuli ya damu inachukuliwa kwa Uchunguzi wa VVU wa Haraka. (Picha kutoka Taasisi ya Utafiti ya Afya na Lishe Afrika)

Kanuni mbalimbali ya vifaa vya kufanyia uchugnuzi wa VVU ambazo zimeendelezwa za kuchunguza damu ni sawa. Uchunguzi huu ni wa kina katika utambuzi wa maambukizi ya VVU. Zinafanya kazi kwa kugundua kingamwili (protini zinazotengenezwa na mwili ili kupambana na maambukizi) ambazo hutokea kwa damu baada ya kipindi cha utambulizi wa maambukizi ya VVU. Kipindi tambulizi ni kipindi cha muda (hadi wiki 12 au miezi 3) kati ya virusi kuingia mwilini mwa mtu na kuonekana kwa ugunduzi wa kingamwili katika damu ya mtu. Katika baadhi ya hali, mtu asiyekuwa na maambukizi ya VVU anaweza kuwa na virusi, lakini visionekane kwa sababu bado yuko katika kipindi virusi visivyotambulika. Kumchunguza mtu huyu tena baada ya miezi 3 kutoka siku ya maambukizi ya VVU matokeo yataonyesha kuwepo kwa maambukizi.

16.6 Hatua katika uchunguzi wa VVU na ushauri

16.6.1 Mbinu za kushiriki na za kutoshiriki

Kuna mbinu mbili tofauti za kushauri wajawazito kuhusu umuhimu wa kuchunguzwa kwa VVU: zinajulikana kama ‘kushiriki’ na ‘kutoshiriki.’ Mbinu ya kushiriki inahusisha kushauri mwanamke kwa muda wa dakika 40 katika chumba cha kibinafsi, umjulishe kila kitu anapaswa kujua, ili akubali kuchunguzwa kwa hiari (yaani, kushiriki, au kuaminiwa na mwanamke). Hata hivyo, mwishoni mwa kipindi cha ushauri, anaweza kukataa kuchunguzwa. Mbinu ya kushiriki ulifanywa hadi mwaka wa 2006 Afrika na bado ndio inayotumiwa.

Mbinu ya kutoshiriki, kwa upande mwingine, inahusisha kumfahamisha mwanamke kwamba yuko karibu kufanyiwa uchunguzi wa VVU. Lengo kuu la mbinu ya kutoshiriki ni kuhakikisha kuwa wanawake wengi (na wanaume) wamefanyiwa uchunguzi wa maambukizi ya VVU. Tofauti kati ya kushiriki na kutoshiriki imeelezewa kwa muhtasari katika Jedwali 16.2. Hasa unavyoweza kuiona, mbinu za kutoshiriki imefaulu zaidi katika kufikia uchunguzi wa juu kuliko ilivyo kuwa kwa kushirki.

Manufaa mengine ya mbinu ya kutoshiriki kwa uchunguzi wa VVU ni utaratibu wa kawaida kwa kila mtu. Kutekeleza uchunguzi wa VVU kwa kawaida husaidia kuondoa uoga wa kufanyiwa uchunguzi, kwa hivyo siku za mbeleni itakuwa kama uchunguzi wa ugonjwa mwingine wa kawaida. Taarifa kuhusu uchunguzi wa VVU unaweza kutolewa katika vikao vya vikundi, ambavyo pia husaidia; kwa mfano, unaweza kupanga mkutano wa kikundi cha wajawazito katika jamii kuyajadili masuala ya huduma inayolenga wajawazito, na utaje uchunguzi wa VVU kama sehemu ya huduma ya kawaida kwa wajawazito. Mwisho, haichukui muda mwingi wa mhudumu wa afya, kwa sababu haichukui muda mrefu kushauri kila mwanamke.

16.6.2 Kushauri kina mama waliokataa kufanyiwa uchunguzi wa VVU

Kuna baadhi ya mambo muhimu juu ya mbinu ya kutoshirki ambazo unahitaji kuelewa. Kwanza, mama anaweza kukataa kufanyiwa uchunguzi - yeye anaweza-kukataa. Pili, iwapo atapatikana na VVU, atapewa ushauri baada ya kuchunguzwa, mama atapewa ushauri baada ya uchunguzi. Tatu, kina mama wasioshiriki (waliokataa) watatengewa kipindi kirefu zaidi cha ushauri, ambacho huanza kwa kuwapa nafasi ya kueleza wasiwasi wao na sababu za kukataa kufanyiwa uchunguzi, kwa hivyo unaweza kushughulikia maswali yao maalum na wasiwasi.

Ili ufanikiwe kushauri kina mama waliokataa kuchunguzwa, washawishi ili wakuamini. Sisitiza kuwa utambuzi wa mapema na matibabu au tiba ya kuzuia maradhi linaboresha sana nafasi ya kuishi kwa kina mama wanalio na VVU na watoto wao. Mama akijua hali yake ya VVU haimaanishi mume wake au mwenzake ana haki ya kujua pia - ni hiari yake kuarifu hali yake ya VVU au iwe siri. Hata hivyo, akifichua hali yake, atakuwa na manufaa makubwa maana familia yake inaweza kumsaidia. Mhakikishie mama kuwa VVU si ugonjwa unaohitaji kuwa siri tena au ya aibu. Pia, si ugonjwa unaosababisha kifo, ikiwa itatambuliwa mapema na kutibiwa.

Iwapo mama ataendelea kukataa kuchunguzwa kwa VVU, ushauri zaidi unapaswa kutolewa atakapozuru kituo cha afya kwa huduma ya utunzaji katika ujauzito. Anapaswa kuhakikishiwa kuwa kukataa kwake kuchunguzwa haiathiri huduma yake ya utunzaji katika ujauzito, leba na kuzaa, baada ya kuzaa, au huduma zinazohusiana. Mshawishi achunguzwe. Usimlazimishe, lakini mjulishe kwamba ikiwa atabadili wazo lake, uchunguzi wa VVU na ushauri unaweza kutolewa katika ziara ya baadaye. Andika sababu zake za kukataa iwe kumbusho la kutoa ushauri na uchunguzi wakati ujao. Kisanduku 16.3 kinatoa muhtasari wa baadhi ya sababu za kawaida za kina mama kukataa kuchunguzwa kwa VVU.

16.6.3 Miongozo ya Uchunguzi wa Haraka wa VVU

Algorithm ni seti ya miongozo inayo kuwezesha kufuata hatua kwa mipangilio ya vitendo, ikiwa na maelezo katika kila hatua kulingana na matokeo. Kielelezo 16.2 inaonyesha miongozo iliyopitishwa kwa Uchunguzi wa Haraka wa VVU Afrika.

View larger image

Kielelezo 16.2 Uchunguzi wa wa Haraka wa VVU Afrika.

Kama unavyoona kutoka Kielelezo 16.2, ikiwa uchunguzi wa kwanza unaonyesha kuwepo kwa VVU, ili kuhakikisha mteja anayo VVU, kuna haja ya kufanya uchunguzi wa pili ili kuthibitisha matokeo ya uchunguzi wa kwanza.

Kufuatia hatua katika mwongozo inahakikisha kuwepo kwa VVU kumethibitishwa na vipimo viwili tofauti kabla ya matokeo kutolewa kwa mteja.

16.6.4 Kujadili matokeo ya uchunguzi wa VVU: ushauri baada ya uchunguzi

Ikiwa mama amekubali, na amechunguzwa kwa VVU, unahitaji kujua jinsi ya kujadili matokeo (pamoja na mume wake) wakati wa ushauri baada ya kuchunguzwa. Kwa watu wazima, matokeo ya kuwepo kwa VVU kunamaanisha kwamba kwa hakika mtu ana maambukizi ya VVU. Kama utakavyojufunza katika Moduli za baadaye, matokeo ya kuwepo kwa VVU kwa mtoto mchanga hakumaanishi kwamba mtoto ana maambukizi. Antibodi za mama zinazokinga VVU zinaweza kuingia kwenye damu ya mtoto wakati wa leba na wa kuzaa, na ni vigumu kutambua kutokana na Uchunguzi wa Haraka wa VVU kama inatambua antibodi zake au za mtoto. Matokeo ya kutokuwepo kwa VVU kwa kawaida inamaanisha mama au mtoto hana maambukizi ya VVU.

Mama anaweza kuwa katika hatari kubwa ya maambukizi ya VVU iwapo alifanya ngono bila kinga na mtu ambaye hali yake ya VVU haijulikani, au anayejulikana kuwa na VVU, au iwapo mumewe ana mke mwingine au wenzi wengine, au mume wake anajidunga dawa za kulevya. Ikiwa matokeo ya uchunguzi wa mara ya kwanza kwa mama kama huyu yanaonyesha kutokuwepo kwa VVU, anapaswa kuchunguzwa tena baada ya miezi 3 ili kuthibitisha matokeo ya awali.

16.6.5 Ushauri baada ya kuchunguza kina mama wajawazito wanaoishi na VVU

Unapozungumza na mama aliyepatikana na VVU, unapaswa kuwa makini sana kwa hisia zake, ambazo ni pamoja na mshtuko, hasira au kutoamini. Akiwa na uwezo wa kukusikiza, hakikisha kuwa:

• Umuhimu wa kuzaa mtoto katika kituo cha afya cha ngazi ya juu ni kuwepo kwa dawa za kuzuia maambukizi ya virusi na pia mbinu salama za kuzaa zinatolewa, ili kuzuia Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto.
• Anaweza kupunguza hatari ya mgonjwa kwa:
  • Matumizi ya Dawa za Kupunguza Makali ya VVU zinazopendekezwa ili kuzuia magonjwa nyemelezi.
  • Kufanya ngono kwa kutumia kondomu na mwenzi wake ili kumlinda kutokana na maambukizi ya VVU, na kuhakikisha kwamba yeye hapati magonjwa mengine yoyote ya kutoka kwake ikiwa anafanya ngono bila kinga na mtu mwingine yeyote.
  • Kula chakula kingi kilicho na lishe bora, kama inavyopendekezwa kwa kina mama wote wajawazito bila kujali hali yao ya VVU (rejelea Kipindi cha 14)
  • Dumisha usafi wa kibinafsi, kama inavyopendekezwa kwa kila mtu ili kuzuia maambukizi ya bakteria, virusi, protozoa na fungi, maambukizi ya parasiti na vimelea na wadudu, na matatizo ya ngozi.
• Jinsi ya kuzuia maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa mtoto (kama ulivyojifunza katika kipindi hiki) ikiwa ni pamoja na njia salama ya kumlisha mtoto (utajifunza katika Moduli juu ya Udhibiti wa maradhi ya Watoto wachanga na ya Utotoni).
• Kwamba mwenzi au mume wa mama na watoto lazima wachunguzwe kwa VVU.
• Umuhimu wa kuzuia maambukizi ya VVU kwa watu wengine na jinsi ya kufanya hivyo.
• Umuhimu wa rufaa kwa ufuatiliaji na maendeleo ya huduma ya afya ya VVU, mwenzake na kwa mtoto aliye katika hatari ya kuambukizwa VVU, na wanafamilia wengine.

16.6.6 Ushauri baada ya kuchunguza wajawazito wasio na maambukizi ya VVU

Hata ingawa mama atakuwa na utulivu kuwa hana VVU, unapaswa kuhakikisha kuwa anaelewa:

• Namna ya kubakia bila maambukizi ya VVU kwa kufanya ngono kwa njia salama.
• Haja ya uchunguzi wa VVU baadaye ikiwa hatari ya maambukizi itatokea zaidi, au ikiwa uchunguzi ulifanywa mapema kabla ya antibodi za maambukizi ya VVU kujitokeza.
• Kunyonyesha mtoto kwa kipekee (yaani, kunyonyesha tu, bila kumlisha kwa chupa au vyakula vigumu kabla ya umri wa miezi 6).
• Iwapo ataambukizwa VVU wakati wa ujauzito au kunyonyesha, mtoto yuko katika hatari ya kuambukizwa VVU kutoka kwa Mama (rejelea Kisanduku 16.1 hapo juu).
• Umuhimu wa upangaji uzazi madhubuti na kuacha nafasi kati ya kila mimba. (Moduli kuhusu Upangaji Uzazi itawafundisha maelezo yote ya mbinu tofauti tofauti.)

16.6.7 Orodha ya uchunguzi na ushauri wa VVU wakati wa kipindi cha ujauzito

Jedwali16.3 hapo chini linatoa muhtasari wa hatua zinazofuatwa katika uchunguzi na ushauri wa VVU katika kipindi cha ujauzito, wakati wanapotembelea kliniki mara ya kwanza na kila mara. Ni matumaini yetu kuwa ni ya manufaa kwako. Kumbuka pia hutapata mafunzo ya utendaji katika funzo la Kuzuia Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto, jambo ambalo pia litahusisha sera na taratibu wakati wa kipindi cha leba na baada ya kuzaa.

16.8 Huduma ya ziada kwa mama anayeishi na VVU wakati wa ujauzito

Hatimaye, utafiti wa hivi karibuni barani Afrika ulionyesha kwamba wengi wa washiriki wa utafiti huo waliamini kuwa ikiwa kina mama wanaoishi na VVU wanapata mimba, afya zao kwa ujumla uzorota kwa sababu ujauzito uchochea uendelezaji wa VVU. Kama ilivyoelezwa hapo juu, kuwa mjamzito haimaanishi kwamba hali ya afya ya mama itazorota. Hata hivyo, afya ya mama inaweza kuzorota wakati wa ujauzito kwa sababu ya hatua ya VVU. Mama akipata mimba akiwa katika hali kali ya VVU, bila shaka atapata matatizo mengi ya kiafya, ikiwa ni pamoja na magonjwa nyemelezi. Kwa hivyo si kuwa na VVU yenyewe yenye itaongoza wahudumu wa afya kutoa huduma ya ziada - ni hatua ya ugonjwa huo.

Muhtasari wa Kipindi cha 16

Katika Kipindi cha 16, umejifunza kwamba:

1. Hali hatari za kawaida zinazongeza chanzo cha maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto wakati wa utunzaji katika ujauzito ni: chochote kilicho haribu kizuizi cha kawaida kinachotenganisha damu ya mama na ya fetasi katika plasenta, kama vile maambukizi kwa plasenta au kutokwa na damu, jeraha, kusugua vibaya fumbatio, utapiamlo kwa mama, na uvutaji sigara; mtoto kupatana na mchozo kutoka ukeni ulioambukizwa au damu ya mama wakati wa leba na kuzaa; na kupatana kwa muda mrefu na VVU kutoka kwa maziwa ya mama.
2. UMKMM inatolewa kama sehemu ya kawaida ya huduma ya afya ya mama na ya mtoto. Ndio hatua ya kwanza katika huduma ya uzuiaji, matibabu, utunzaji na usaidizi kwa kina mama wajawazito wanaoishi na VVU, watoto wao, na washirika.
3. Uchunguzi wa VVU na ushauri ni moja ya hatua ya kimsingi ya kuzuia maambukizi ya VVU kutoka kwa mama hadi kwa mtoto. Zingine ni: kutoa dawa za kupunguza makali ya VVU kwa kina mama wanaoishi na VVU na watoto wachanga, utoaji wa huduma salama ya kuzaa, na ulishaji wa mtoto.
4. Mbinu ya kutoshirikisha ya kushauri wa kuchunguza VVU ni bora zaidi kuliko mbinu ya kushirikisha na inapendekezwa na miongozo ya nchi nyingi Afrika.
5. Uchunguzi wa Haraka wa VVU ndio unaotumika kawaida katika uchunguzi wa antibodi za VVU nchini Afrika na inafaa kwa uchunguzi wa kupima damu nyumbani na katika kituo cha Afya.
6. Kuwepo kwa VVU lazima uthibitishwe na uchunguzi wa pili kwa kutumia kifaa cha kampuni nyingine. Iwapo uchunguzi wa pili inatofautiana na matokeo ya uchunguzi wa kwanza, uchunguzi wa tatu unapaswa kutekelezwa kwa kutumia Mwongozo wa Uchunguzi wa Haraka wa VVU (Kielelezo 16.2).
7. Kina mama walio na VVU lazima wahimizwe sana kuzaa katika kituo cha afya cha ngazi ya juu ambapo mbinu za juu zaidi za Kuzuia Maambukizi ya VVU kutoka kwa Mama hadi kwa Mtoto na dawa za kuzuia maambukizi za kiwango cha juu zaidi kuliko zile zinazopatikana kwa kawaida, zinanaweza kutolewa.
8. Ushauri baada ya kuchunguza kwa kina mama wanaoishi na VVU na wale ambao hawana unapaswa kuwa ni pamoja na ushauri wa mazoea ya kufanya ngono salama, kuhimiza mume au mwenzi wa mama kuchunguzwa VVU, na umuhimu wa kupanga uzazi.
9. Kina mama wajawazito wanaoishi na VVU watahitaji utunzaji na usaidizi zaidi unaoendelea, na rufaa na ufuatiliaji wao, watoto wao walio hatarini ya maambukizi, wenzi wao, na wengine katika familia.

Maswali ya Kujitathmini ya Kipindi cha 16

Kwa kuwa umekamilisha kipindi hiki, unaweza kutathmini jinsi ulivyofanikisha Malengo ya Somo kwa kujibu maswali haya. Andika majibu yako katika shajara yako ya somo na uyajadili na Mkufunzi wako katika Mkutano ujao wa somo la usaidizi. Unaweza kulinganisha majibu yako na Maelezo juu ya Maswali ya Kujitathmini mwishoni mwa Moduli hii.