Para 8.2

Mewn llyfr a gyhoeddwyd yn 1933, mae’r economegydd J.M. Keynes yn priodoli nifer o ddiffygion Cytundeb Versailles yn 1919 i arddull Gymreig prif weinidog cameleonaidd a oedd wedi ymddangos yn ddirgel ‘from the hag-ridden magic and enchanted woods of Celtic antiquity’. Parhaodd yr adnabyddiaeth hon o Lloyd George hyd ei farwolaeth yn 1945. Wrth gwrs, fel y gwelir, roedd perthynas Lloyd George â gwleidyddiaeth Cymru ymhell o fod yn syml. Mewn rhai agweddau, nid oedd cefnogaeth iddo ymysg radicalwyr Anghydffurfiol y dosbarth canol ar ddiwedd y cyfnod Fictoraidd yng Nghymru. Er hynny, wrth ymchwilio i weithgareddau Lloyd George, a rhai o’r llawysgrifau a’r ffynonellau hanesyddol sydd ar gael i’n helpu i’w holrhain, yn y cyfnod rhwng 1880 a 1914, cawn gipolwg ar nifer o’r themâu allweddol yn hanes Cymru yn y blynyddoedd pwysig hynny. Mae’n ein harwain i edrych ar agweddau canolog ar hanfod cenedligrwydd Cymru, ar y pryd ac yn ddiweddarach.