2.1 Verkennen van religieuze opvattingen in uw groep

Als eerste stap raden we aan om een eenvoudige vragenlijst en discussie te gebruiken, zowel om uzelf beter te informeren over de standpunten van de jongeren met wie u werkt, als om hen te stimuleren om zelf meer over de problemen na te denken. U dient in uw context te overwegen of u, met het oog op mogelijke gevoeligheden, deelname vrijwillig moet maken en in ieder geval moet vermijden bijdragen te forceren van personen die zich ongemakkelijk voelen. De ervaring van het RETOPEA-projectteam is echter dat jonge mensen meestal zeer bereid zijn om deel te nemen en de mogelijkheid om deze kwesties te bespreken, inderdaad verwelkomen.

Afbeelding 2 Een groepsdiscussie tijdens een docutube-workshop op een school in Duitsland

Vraag de deelnemers eerst vijf tot tien minuten de tijd te nemen om rustig en anoniem een korte schriftelijke vragenlijst in te vullen over de volgende vragen:

1. Hoe belangrijk (of helemaal niet) is religie in uw leven?

   Omcirkel een score tussen 1 (helemaal niet belangrijk) en 5 (heel belangrijk).

2. Heeft u ooit vooroordelen over religie waargenomen in de regio waar u woont?

   Omcirkel een van de volgende antwoorden: Ja – Nee – Niet zeker.

3. Heeft u ooit vooringenomenheid ervaren tegen uw religieuze of niet-religieuze overtuigingen?

   Omcirkel een van de volgende antwoorden: Ja vaak – Ja soms – Bijna nooit – Nee – Niet zeker.

Laat ook ruimte voor open opmerkingen en toelichtingen. De vragenlijst moet aanzetten tot nuttig initieel denken dat vervolgens leidt tot een daaropvolgende levendige discussie.

Klik hier voor een downloadbare versie van de vragenlijst [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)]   die u aan uw eigen omstandigheden kunt aanpassen.

Nadat u de vragenlijsten hebt verzameld, moet u een discussie leiden. Het ideale zitplan is een cirkelvormige opstelling van stoelen, met docenten en begeleiders die ook deel uitmaken van de cirkel, om de discussie tussen de jongeren aan te moedigen. Onthoud dat het doel van de groepsgesprekken is om de jongeren zoveel mogelijk vrijheid te geven om meningen te delen en erop te reageren.

De discussie moet de volgende thema's omvatten:

1. Voorstellingen van religie en religieuze diversiteit in de media (inclusief vragen als 'Hoe nauwkeurig of onnauwkeurig, eerlijk of oneerlijk, denk je dat verschillende soorten media zijn wanneer ze over verschillende religieuze groepen praten?')
2. Religieuze diversiteit in het verleden (bijv. ‘Historisch gezien, hoe religieus divers denkt u dat uw gemeente/stad/land/Europa is geweest? Zijn er bepaalde 'keerpunten' toen uw gemeente/stad/land/Europa meer of minder religieus divers werd?')
3. Religieuze diversiteit in de hedendaagse gemeenschap (bijv. ‘In welke mate denkt u dat religieuze diversiteit vandaag de dag voordelen of uitdagingen biedt voor de samenleving?’)
4. Mogelijke verbanden tussen benaderingen van religieuze diversiteit in het verleden en heden (bijv. 'Zijn er manieren waarop we van de geschiedenis kunnen leren?’)
5. De aard van religieuze tolerantie – wat betekent het in de praktijk?

Het wordt aanbevolen om maximaal een uur uit te trekken voor de discussie. Het doel is om een gesprek op gang te trekken. Het kan een goed idee zijn om de deelnemers eerst uit te nodigen om in groepjes van twee te discussiëren voordat ze hun ideeën met de grotere groep delen. Gebruik uw professionele vaardigheden om het gesprek te vergemakkelijken door:

• a.deelnemers tijd geven om na te denken, zelfs als dit af en toe een ongemakkelijke stilte betekent
• b.jongeren hun stem geven, maar het gesprek terug te sturen als ze vastlopen op irrelevanties
• c.gezonde meningsverschillen of ervaringen te bevestigen, maar conflicten of agressie stevig te beheren.
• d.tijd te geven voor elke vraag, maar als bepaalde vragen tot een goede discussie hebben geleid, laat deze dan doorlopen.

Maak wat aantekeningen om uw indrukken van hun reacties en ideeën vast te leggen. Deze zullen u helpen om uw latere begeleiding van het docutubes-proces te informeren.