3.4 Y Ganolfan ar gyfer Astudiaethau ar Addysg Gynhwysol (CSIE)
Yn y DU, gellir gweld dylanwad Datganiad Salamanca yng ngwaith y Ganolfan ar gyfer Astudiaethau ar Addysg Gynhwysol (CSIE), sy'n nodi bod addysg gynhwysol yn ymwneud yn bennaf â hawliau dynol. Mae maniffesto CSIE, sef ‘Ten reasons for inclusion’, yn nodi yn ei bennawd: ‘Inclusive education is a human right, it’s good education and it makes good social sense’ (CSIE, 2002). Mae'r maniffesto wedyn yn ymhelaethu ar 'hawliau dynol' drwy ddarparu rhestr bellach o hanfodion, sef:
- Mae gan bob plentyn yr hawl i ddysgu gyda'i gilydd
- Ni ddylai plant gael eu dibrisio ac ni ddylid gwahaniaethu yn eu herbyn drwy eu hallgáu neu eu hanfon i ffwrdd oherwydd eu hanabledd neu anhawster dysgu
- Mae oedolion anabl, sy'n disgrifio eu hunain yn oroeswyr ysgolion arbennig, yn galw am roi terfyn ar wahanu
- Nid oes unrhyw resymau dilys dros wahanu plant ym myd addysg. Dylai plant gael eu cadw gyda'i gilydd – gan gynnig manteision a buddiannau i bawb. Nid oes angen iddynt gael eu hamddiffyn rhag ei gilydd
Mewn man arall, mae CSIE yn gofyn y cwestiwn, ‘Why do we need inclusion?’, ac yn mynegi'r ateb yn nhermau hawliau dynol:
Am fod gan blant – beth bynnag fo’u hanabledd neu anhawster dysgu – ran i’w chwarae mewn cymdeithas ar ôl yr ysgol. Dechrau cynnar mewn grwpiau chwarae neu ysgolion meithrin prif ffrwd, ac yna addysg mewn ysgolion a cholegau arferol, yw'r ffordd orau o baratoi ar gyfer bywyd integredig.
Mae'n dadlau bod addysg gynhwysol yn orchymyn moesol oherwydd:
Mae gan blant anabl hawl cyfartal i aelodaeth o'r un grwpiau â phawb arall. Mae addysg ar wahân yn cyfyngu ar yr hawl hwnnw ac yn lleihau cyfleoedd ar gyfer hunan-gyflawniad. Nid oes angen i bobl ag anableddau neu anawsterau dysgu gael eu gosod ar wahân na'u gwarchod.
Er mai prif ffocws CSIE yw pobl ifanc ag anableddau ac anawsterau dysgu, mae iaith y sefydliad yn debyg iawn i'r iaith hawliau dynol a ddefnyddiwyd, er enghraifft, yn Unol Daleithiau America mewn perthynas â chyfle cyfartal i fyfyrwyr duon ers y 1950au. Yn benodol, mae'n adleisio'r penderfyniad hollbwysig a wnaed yn 1954 gan Oruchaf Lys UDA yn achos Brown v Y Bwrdd Addysg, a bennodd fod gan blant duon, nid yn unig yr hawl i gael addysg, ond bod ganddynt hefyd yr hawl i gael yr un addysg â phlant gwyn. Wrth ddatgan na all ar wahân fyth olygu cyfartal, arweiniodd dyfarniad achos Brown at amrywiaeth o bolisïau camau cadarnhaol yn system addysgol UDA, a gafodd effaith, nid yn unig ar drefniadaeth y cwricwlwm a chyfleoedd yn ysgolion cynradd ac uwchradd UDA, ond hefyd ar bolisïau derbyn prifysgolion.
3.3 Datganiad Salamanca