3.4 Cydnabod strwythurau teuluol

Mae angen gwybodaeth dda ar ymarferwyr a llywodraethwyr am y mathau niferus o strwythurau teuluol sy'n bodoli erbyn hyn. Mae'n bwysig peidio â thybio bod y rhan fwyaf o blant yn byw gyda mam a thad sy'n briod. Mae'r ddelwedd isod (a addaswyd o Tassoni, 2000, t. 272) yn crynhoi'r prif fathau o drefniadau teuluol sy'n darparu gofal i blant. Cliciwch ar bob un ohonynt am ragor o fanylion:

Active content not displayed. This content requires JavaScript to be enabled.
Show description|Hide description

Strwythurau teuluol: ‘Mewn teulu niwclear, mae'r fam a'r tad yn cyd-fyw gyda'u plant ond ar wahân i aelodau eraill o'r teulu. Mae'n bosibl eu bod yn briod neu'n 'cyd-fyw'.’ ‘Mewn teulu o'r un rhyw, mae pâr o'r un rhyw yn gofalu am y pant. Gallant fod yn hoyw neu'n lesbiaidd.’ ‘Mewn teulu ailgyfansoddedig, mae'r plant yn byw gydag un rhiant naturiol ac un llys-riant. Gall y teulu hefyd gynnwys llys-frodyr a chwiorydd, a/neu hanner brodyr a chwiorydd.’ ‘Mewn teulu mabwysiadol, efallai bod y plant yn byw gyda rhieni sy'n mabwysiadu neu rieni maeth.’ ‘Mewn teulu cymunol, efallai bod y plant yn byw gyda'u rhieni mewn cymunedau lle mae aelodau eraill hefyd yn ymwneud â'r gofal plant.’ ‘Mewn teulu nomadaidd, nid oes gan y rhieni gartref parhaol, ac maent yn teithio o le i le gyda'u plant - er enghraifft teuluoedd teithwyr.’ ‘Mewn teulu rhiant unigol, mae un rhiant yn gofalu am y plant, naill ai drwy ddewis neu am resymau eraill, er enghraifft am fod y rhiant wedi ysgaru neu wahanu oddi wrth ei bartner, neu am fod y partner wedi marw.’ ‘Mewn teulu estynedig, mae aelodau'r teulu'n byw gyda'i gilydd ac yn rhannu'r cyfrifoldeb am ofalu am y plant.’

Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).

Dim ond enghreifftiau yw'r rhain o'r amrywiaeth o ffyrdd y gall plentyn fyw gyda'i riant/rieni. Mae llawer o blant hefyd yn byw gyda gofalwyr, fel neiniau a theidiau ac aelodau eraill o'r teulu, neu gallant fod mewn rhyw fath o ofal. Gall y trefniadau hynny newid dros amser.

Mae'n bwysig osgoi gwneud tybiaethau am natur teuluoedd wrth weithio gyda rhieni a gofalwyr. Mae gwybodaeth ymarferwr am drefniadau teuluol plentyn yn dibynnu ar yr hyn y mae'r plant a'u rhieni neu ofalwyr yn awyddus i'w rannu.

3.3 Gweithio gyda rhieni a gofalwyr 'heriol'

4 Gwaith tîm ac arweiniad