2.1 Odkrywanie poglądów religijnych w twojej grupie

Jako pierwszy krok zalecamy wykorzystanie prostego kwestionariusza i dyskusji, zarówno po to, aby dowiedzieć się więcej o poglądach młodych ludzi, dla których prowadzisz warsztaty, jak i po to, aby pobudzić ich do samodzielnego zastanowienia się nad tymi kwestiami. Należy rozważyć w lokalnym kontekście, czy ze względu na potencjalne drażliwe kwestie uczestnictwo w zajęciach powinno być dobrowolne – w każdym razie nie należy zmuszać do wypowiadania się osób, które mogą czuć się niekomfortowo. Z doświadczenia zespołu projektu RETOPEA wynika jednak, że młodzi ludzie zazwyczaj bardzo chętnie uczestniczą w dyskusji i w istocie cieszą się z możliwości omówienia tych kwestii.

Zdj. 2 Dyskusja w grupie podczas warsztatów RETOPEA w szkole w Niemczech

Najpierw poproś uczestników o to, aby w ciągu pięciu do dziesięciu minut, w ciszy i anonimowo, wypełnili krótki kwestionariusz na piśmie o następującej treści:

1. Jak ważna jest religia w twoim życiu (o ile w ogóle)?

   Zaznacz odpowiedź od 1 (w ogóle nie jest ważna) do 5 (ogromnie ważna).

2. Czy w okolicy, w której mieszkasz, zauważyłeś/aś kiedykolwiek uprzedzenia lub stronniczość wobec religii?

   Zakreśl jedną z poniższych odpowiedzi: Tak – Nie – Nie wiem.

3. Czy doświadczyłeś/aś kiedykolwiek uprzedzeń wobec swoich przekonań religijnych lub niereligijnych?

   Zakreśl jedną z poniższych odpowiedzi: Tak, często – Tak, czasami – Prawie nigdy – Nie – Nie wiem.

Należy także dać uczestnikom przestrzeń na otwarte komentarze i wyjaśnienia. Kwestionariusz powinien skłonić uczestników do przydatnych wstępnych przemyśleń, które następnie staną się podstawą do ożywionej dyskusji.

Kliknij tutaj, aby pobrać wersję kwestionariusza, [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)]   którą można dostosować do własnych potrzeb.

Po zebraniu kwestionariuszy należy poprowadzić dyskusję. Najlepszym sposobem rozmieszczenia krzeseł jest ustawienie ich w kręgu, w którym znajdą się również nauczyciele i prowadzący, tak aby zachęcić młodych ludzi do dyskusji. Należy pamiętać, że celem wywiadów grupowych jest zapewnienie uczestnikom i uczestniczom jak największej swobody w dzieleniu się swoimi poglądami i odpowiadaniu na nie.

W dyskusji należy poruszyć następujące tematy:

1. Przedstawianie religii i różnorodności religijnej w mediach (w tym pytania typu: „na ile prawdziwe lub nieprawdziwe, sprawiedliwe lub niesprawiedliwe są według was różne rodzaje mediów, kiedy poruszają temat religii?”)
2. Różnorodność religijna w przeszłości (np. „jak bardzo, z perspektywy historycznej było waszym zdaniem zróżnicowane pod względem religijnym miasto/kraj, w którym mieszkacie, a także Europa? Czy istnieją jakieś szczególne „punkty zwrotne”, kiedy wasze miasto/kraj/Europa stały się bardziej lub mniej zróżnicowane religijnie?”)
3. Różnorodność religijna w dzisiejszym społeczeństwie (np. „W jakim stopniu waszym zdaniem różnorodność religijna w dzisiejszych czasach przynosi społeczeństwu korzyści lub stawia przed nim wyzwania?”)
4. Potencjalne powiązania między podejściem do różnorodności religijnej w przeszłości i obecnie (np. „W jaki sposób możemy uczyć się z historii?”)
5. Czym jest tolerancja religijna – co oznacza w praktyce?

Zalecamy, aby przeznaczyć na dyskusję nie więcej niż godzinę. Celem jest zainicjowanie rozmowy. Dobrym pomysłem może być zaproszenie uczestników do dyskusji w parach, zanim przedstawią swoje stanowisko większej grupie. Wykorzystaj swoje umiejętności zawodowe, aby ułatwić rozmowę poprzez:

• a.dawanie uczestnikom czasu do namysłu, nawet jeżeli będzie się to wiązać z chwilową niezręczną ciszą
• b.dopuszczenie młodych ludzi do głosu przy jednoczesnym kierowaniu rozmowy z powrotem na pierwotny tor, jeśli utkną na kwestiach nieistotnych
• c.akceptowanie zdrowych różnic poglądów lub doświadczeń przy jednoczesnym zdecydowanym reagowaniu na konflikty i agresję
• d.przeznacz określoną ilość czasu na każde pytanie, jeżeli jednak dane pytanie stanie się punktem wyjścia do ożywionej dyskusji, pozwól, aby się toczyła.

Rób notatki, aby utrwalić swoje wrażenia na temat reakcji i pomysłów uczestników. Pomoże ci to w opracowaniu późniejszych wskazówek w procesie tworzenia filmów Docutube.