4 Jak wykorzystać wycinki w nauczaniu na temat tolerancji religijnej i pokoju
Przyjrzyj się teraz bliżej niektórym wycinkom i zastanów się nad tym, w jaki sposób można skutecznie wykorzystać je w nauczaniu i dyskusji. Rozpoczniesz od przykładu historycznego w ramach Ćwiczenia nr 4.
Ćwiczenie nr 4
Kolekcja wycinków ma na celu pobudzenie innowacyjnych sposobów myślenia o przeszłości i jej związku z teraźniejszością. W tym ćwiczeniu będziecie analizować fragment pism Rogera Williamsa, siedemnastowiecznego purytanina i założyciela stanu Rhode Island, którego poznaliście w animacji we wcześniejszej części kursu. Spójrz na wycinek i zastanów się, w jaki sposób możesz pomóc młodym ludziom zaangażować się w pracę z nim i czerpać z niego inspirację. Jeżeli dostrzegasz jakieś trudności, jak zamierzasz je przezwyciężyć? Zrób notatki w polu poniżej, odpowiadając na pytania.
Wycinek dotyczący Rogera Williamsa i społeczeństwa jako statku [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)]
Discussion
Być może nie wiesz zbyt dużo na temat dziejów XVII w. i jeśli młodzi ludzie, z którymi pracujesz, nie mieli okazji studiować tego okresu historii Anglii i Ameryki, mogą również nic o nim nie wiedzieć. Nie powinno to jednak stanowić problemu w niniejszym ćwiczeniu.
Komentarz na stronie internetowej przedstawia istotny kontekst – zwraca w szczególności uwagę na to, że idee Williamsa były nietypowe dla jego czasów i przeciwstawia je dominującemu wówczas modelowi ścisłej identyfikacji kościoła z państwem. Historyk może instynktownie chcieć skupić się bardziej na kontekście angielskiego purytanizmu i wczesnego osadnictwa w Ameryce Północnej, jednak nie trzeba znać tego tła, aby zrozumieć żywą metaforę społeczeństwa jako statku, którą posłużył się Williams.
Przedstawiając ten materiał 16-letnim uczniom jednej z londyńskich szkół, zespół projektu RETOPEA stwierdził jednak, że potrzebują oni pomocy w zrozumieniu siedemnastowiecznego języka i że pomocne było dla nich jego „tłumaczenie” na bardziej współczesny styl. Kiedy im je zapewniono, uczniowie podeszli z entuzjazmem do idei Williamsa i zaczęli odnosić je do własnego, bardzo zróżnicowanego kontekstu, co widać na Filmie nr 1 z początku sesji.
Pytania zawarte w materiale sugerują inne możliwe kierunki dyskusji. Uczestnicy z niezwykle wielokulturowego Londynu uznali za oczywiste, że różnorodność religijna jest „czymś dobrym”, możliwe jednak, że młodzi ludzie zamieszkujący regiony, w których nadal dominuje jedna religia, lub w społeczeństwie podzielonym, na przykład w Irlandii Północnej lub Macedonii Północnej, mogą być odmiennego zdania. Mamy nadzieję, że materiał ten, właśnie dlatego, że pochodzi z kontekstu historycznego odległego od ich własnych doświadczeń, stanie się inspirującym bodźcem do otwartej dyskusji na temat różnych poglądów. Pytanie dotyczące bardzo aktualnej kwestii noszenia chust na głowie w miejscach publicznych ma na celu zaproponowanie innej drogi analizy wciąż aktualnej idei Williamsa.
Takie podejście do tekstów historycznych może być przedmiotem krytyki jako prowadzące do anachronizmów. Oczywiście nie zastąpi ono bardziej systematycznej nauki historii. Jego założeniem jest jednak skłonienie młodych ludzi do zmiany sposobu myślenia o przeszłości i zakwestionowanie ich często jednostronnego i ograniczonego postrzegania różnorodności religijnej w historii. W ten sposób przeszłość staje się potencjalną inspiracją dla myślenia i działania w teraźniejszości, zamiast być postrzegana jako nieistotna i gorsza. Dzięki przedstawieniu uczestnikom krótkich materiałów dostępnych online – niektóre z nich są zarówno wizualne, jak i tekstowe – zamiast rozbudowanych, konwencjonalnych podręczników, staramy się dostosować do ograniczonych możliwości skupienia uwagi u młodzieży.
Teraz obejrzyj Film nr 2, który został przygotowany przez młodzież ze wspomnianej wcześniej szkoły we wschodnim Londynie. Podczas oglądania zwróć uwagę na to, jak uczniowie odnieśli idee zawarte w wycinku do kontekstu swojej szkoły i społeczności.
Kolekcja zawiera również znaczną liczbę wycinków odnoszących się do kontekstu współczesnego i bliskiego teraźniejszości. Ich przykłady poznasz w Ćwiczeniu nr 5.
Ćwiczenie nr 5
Zajmiesz się teraz dwoma wycinkami, które przedstawiają mocno kontrastujące ze sobą poglądy na temat islamu. Pierwszy z nich dotyczy wrogiej propagandy niemieckiej prawicowej partii Alternative für Deutschland (AfD) (co oczywiście w żaden sposób nie odzwierciedla poglądów OpenLearn ani zespołu RETOPEA), a drugi to film wideo na temat gwiazdy piłki nożnej z Liverpoolu, Mo Salah, któremu wiara muzułmańska w żaden sposób nie przeszkodziła w zdobyciu popularności w mieście, które reprezentuje w sporcie.
Przyjrzyj się materiałom, a następnie zastanów się, jak możesz je wykorzystać, by zachęcić do konstruktywnej dyskusji i refleksji zarówno młodzież muzułmańską, jak i niemuzułmańską. Jak poradził(a)byś sobie ze spolaryzowanymi reakcjami wyrażającymi aprobat lub potępienie dla plakatu AfD? Jakie są korzyści i zagrożenia związane z porównywaniem tych dwóch wycinków? W jaki sposób historia pozostaje istotna w analizie współczesności? Zrób notatki w polu poniżej.
Discussion
Islamofobia to drażliwy temat, z którym trzeba się jednak zmierzyć, aby młodzi ludzie mogli wyjść poza naturalną skłonność muzułmanów do poczucia zagrożenia i urazy oraz skłonność niemuzułmanów do zbyt łatwego ulegania wpływom obrazów takich jak plakat AfD. Kierując taką rozmową, należy odejść od nieuchronnie spolaryzowanych stanowisk („zgadzania się” lub „niezgadzania się” z danym obrazem) i przejść do dyskusji, w której bada się jego założenia w sposób wskazany w pytaniach dołączonych do materiału. Można na przykład poprosić uczestników o zastanowienie się, czy wartości „chrześcijańskie” i „muzułmańskie” są rzeczywiście spolaryzowane w sposób, który sugeruje plakat. Oba te systemy wierzeń mogą być na przykład w podobny sposób narażone na wyzwania związane z rosnącą dominacją świeckich wartości i polityki.
Alternatywna perspektywa przedstawiona w filmie o Mo Salahu jest równie ważna, ponieważ stanowi przekonujący dowód na to, że wrogość wobec muzułmanów można przezwyciężyć dzięki pozytywnym kontaktom i odpowiednim wzorcom osobowym. Z drugiej strony konieczne będzie zakwestionowanie powierzchownych założeń, jak na przykład tego, że północno-zachodnia Anglia jest niejako regionem bardziej „tolerancyjnym” niż południowe Niemcy.
Materiały te są współczesne pod względem swojej treści, mają jednak również wymiar historyczny. Plakat AfD zawiera ukryte (i kontrowersyjne) założenia dotyczące niemieckiej przeszłości; film na temat Mo Salaha nawiązuje natomiast do długoletniej obecności wyznawców islamu w Liverpoolu – jednej z najstarszych społeczności muzułmańskich w Wielkiej Brytanii. Wycinki te, podobnie jak wiele innych materiałów dotyczących współczesności, stanowią również zachętę do dyskusji o tym, jak postrzegana jest przeszłość i czy rozpowszechnione wśród młodych ludzi założenia prezentyzmu są słuszne.
3 Zbiór wycinków RETOPEA