3 Łączenie przeszłości z teraźniejszością
W dwóch filmach, które obejrzałeś/aś w poprzednim rozdziale, pokazywano związki między przeszłością a teraźniejszością. W jaki sposób?
- Animacja o Rogerze Williamsie (Film nr 2) pokazała, że idee tolerancji religijnej w społeczeństwie mają długą historię i że pozostają aktualne także dzisiaj.
- W filmie przygotowanym przez studentów z Warszawy (Film nr 3) opowiedziano, w jaki sposób historyczne migracje i przekształcanie konkretnych miejsc przez mniejszości religijne mogło wpływać na postawy dzisiejszych ludzi wobec tolerancji religijnej.
Następne ćwiczenie pomoże ci zastanowić się, jak baza danych z wycinkami RETOPEA może wesprzeć cię w tworzeniu powiązań między przeszłością a teraźniejszością.
Ćwiczenie nr 4
Zrobisz teraz krok wstecz i przyjrzysz się jednemu z wycinków, który stał się inspiracją dla filmu stworzonego przez uczniów z Warszawy, których widziałeś/aś w Filmie nr 3. Pomoże ci to zastanowić się, jak wykorzystać materiał, by pomóc młodym ludziom w kreatywnym planowaniu ich własnych przedsięwzięć.
Wycinek, który pochodzi z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, to XVII-wieczna akwaforta przedstawiająca panoramę Troków, miasta, które było częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przyjrzyj się wycinkowi, a następnie w polu poniżej napisz, jak twoim zdaniem mógł on zainspirować uczniów do stworzenia ich filmu Docutube. Tekst zamieszczony na rysunku został przytoczony niżej.
Tekst z wycinka
Ta XVII-wieczna akwaforta pokazuje panoramę Troków, miasta położonego niedaleko Wilna. Troki były jednym z największych skupisk karaimów, wyznawców religii będącej odłamem judaizmu. Na akwaforcie widać karaimską modlitewnię, a obok niej tatarski meczet. Współistnienie różnych wyznań było typowe dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Mieszkali tu katolicy, Żydzi, prawosławni, muzułmanie, luteranie, kalwiniści, Ormianie i wielu innych. Część wystawy w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN skupiona wokół panoramy Trok poświęcona jest skomplikowanym debatom religijnym prowadzonym między przedstawicielami różnych wyznań. Były one możliwe na większą skalę dzięki rozwojowi druku, który ułatwił rozpowszechnianie świętych pism i traktatów polemicznych. Choć takie spory umożliwiały lepsze zrozumienie między różnymi wyznaniami, prowadziły jednocześnie do konfliktów i przemocy, zwłaszcza ze strony Kościoła katolickiego, który próbował wzmocnić swoją zagrożoną po reformacji pozycję.
Discussion
Chociaż panorama przedstawia Troki w Rzeczypospolitej Obojga Narodów (które leżą na terenie dzisiejszej Litwy), a nie Warszawę, skłoniła uczniów do zastanowienia się nad tym, co krajobrazy miast – zarówno te przedstawione na historycznych obrazach, jak i te, które widzą teraz, gdy wyglądają przez okno – mogą nam powiedzieć o różnorodności religijnej oraz obecności mniejszości etnicznych, w przeszłości i obecnie.
Dzisiejsza architektura religijna miasta może nie odzwierciedlać jego różnorodności w przeszłości, a w miarę jak zmienia się różnorodność religijna w czasach współczesnych, mogą pojawiać się nowe miejsca kultu. Religijna różnorodność i architektura miasta stale się zmieniają, a wiele miast ma długą tradycję tworzenia swoich miejsc przez mniejszości religijne – w przypadku tego filmu jest to społeczność żydowska w Warszawie.
(Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tym wycinku, możesz znaleźć jego pełną wersję na stronie internetowej RETOPEA [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)] .)
Uczniowie, zainspirowani tym siedemnastowiecznym źródłem, potrafili pokazać konkretne, silne powiązania między historią a teraźniejszością. Zrobili to na kilka sposobów.
Po pierwsze, aby podkreślić, jak ważna jest pamięć o licznej społeczności żydowskiej, która istniała w Warszawie przed Holokaustem, przedstawili materiał o nowoczesnej instalacji artystycznej w mieście, zatytułowanej Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich. Palma (z rodzaju tych, które występują powszechnie w Jerozolimie) przypomina o historycznej społeczności żydowskiej w mieście.
Film zawierał jeszcze jeden dowód na silne powiązania przeszłoąści z teraźniejszością. Na początku dokumentu lektorka mówi: „Migracje są obecnie często uważane za coś negatywnego, zwłaszcza dla krajów, które przyjmują migrantów.” Było to nawiązanie do bardzo aktualnej kwestii dla młodych ludzi w Polsce pod koniec 2021, kiedy to wiele politycznych i medialnych kontrowersji wzbudził napływ uchodźców, często z ogarniętych wojną krajów muzułmańskich na Bliskim Wschodzie, którzy przez Białoruś przybyli do Polski. W czasie, gdy uczniowie tworzyli swój film, wielu ludzi czekało na granicy z Polską, nie mogąc jej przekroczyć, będąc jednocześnie osobami niemile widzianymi w Białorusi. W ten sposób film tworzy mocne powiązanie między historycznymi i współczesnymi kwestiami migracji.
2 Jak przekazać główne przesłanie filmu