Sgipio i'r cynnwys
Mynd i'r prif gynnwys
header search
ahihi OpenLearn
OpenLearn
Menu
sticky search

Ynghylch y cwrs am ddim hwn

Dewch yn fyfyriwr gyda’r Brifysgol Agored

Lawrlwytho'r cwrs hwn

Rhannu'r cwrs am ddim hwn

Cynnwys y cwrs Cynnwys y cwrs
Deall datganoli yng Nghymru
Deall datganoli yng Nghymru

Dechrau'r cwrs am ddim hwn nawr. Crëwch gyfrif a mewngofnodwch. Ymrestrwch a chwblhewch y cwrs am ddatganaid o'ch cyfranogiad neu fathodyn digidol am ddim os ydynt ar gael.

Mwy o gyrsiau am ddim

1 Cyllid

Mae angen arian ar y llywodraeth ddatganoledig i gyllido'r gwasanaethau a reolir ganddi, megis y GIG yng Nghymru drwy fyrddau iechyd a gwasanaethau addysg drwy awdurdodau lleol.

Yn 2019/20, roedd Llywodraeth Cymru yn bwriadu gwario tua £18 biliwn.

Daeth y cyllid hwn o dair prif ffynhonnell:

  • arian a ddyrannwyd gan Lywodraeth y DU
  • arian a godwyd yng Nghymru drwy drethi a thaliadau eraill
  • benthyciadau
Y ddelwedd a ddisgrifir
Ffigur 1 O ble mae Cymru yn cael ei harian?
disgrifiad hir|Cuddio disgrifiad

Mae hwn yn diagram gyda’r pennawd 'Cyllideb Cymru 2020-21’, sy'n dangos dadansoddiad o ffynonellau cyllid amrywiol. Yr un mwyaf yw 'Cyllid gan Lywodraeth y DU' am £14.7 biliwn * neu 80%. Mae'r seren yn nodi'r troednodyn hwn:'*Heb gynnwys gwariant a reolir yn flynyddol (AME) na DEL anghyllidol.’ Y segment cyllido mwyaf nesaf yw 'Cyfraddau Treth Incwm Cymru' ar £2.2 biliwn neu 12%. Nesaf yw 'Ardrethi Annomestig' ar £1.1 biliwn neu 6%. Ac yn olaf 'Trethi wedi'u datganoli'n llwyr' ar £281 miliwn neu 2% - mae hyn wedi'i rannu'n 'Treth Trafodiadau Tir' ar £245m, a 'Treth Gwarediadau Tirlenwi' ar £36m. O dan y diagram hwn mae'r testun 'Benthyca cyfalaf gan Lywodraeth Cymru: £125m / Ad-daliadau arfaethedig benthyciadau cyflalaf: £ 6m. Defnydd arfaethedig o gronfeydd refeniw Cymru: £125m.

Ffigur 1 O ble mae Cymru yn cael ei harian?

Mae cyllid yn cyflwyno dwy brif her: sicrhau atebolrwydd a sicrhau tegwch.