Somo la 2
Hisabati huhusika na sulubu, kama ilivyo sanaa; hata lugha ina sulubu na miundo. Kufikiri kisayansi pia huhusisha kutafuta sulubu za msingi. Fikiria mikono na miguu yako. Vina mpango wa msingi ule ule. Vimeunganishwa kwenye kia kwa kiungo (kifundo cha mkono/tindi ya mguu), kuna sehemu bapa(kitengele/unyayo) na kuna vidole vitano na kucha ngumu mwishoni.
Wanasayansi huweka vitu katika makundi kwa kutumia ufanano na utofautiano baina yao katika sulubu za msingi za miundo au umbo lao.
Wanafunzi watafurahia kutafuta sulubu za msingi katika mimea na wanyama wanaowafahamu na watakaowapata. Njia mojawapo ya kujua nini wanafunzi wako wanachochunguza kuhusu sulubu katika mimea na wanyama ni kwa kuwataka watengeneze modeli. Kuzungumzia modeli zao kutawasaidia wafanye uchunguzi makini zaidi kuhusu vitu vyenye uhai.
Katika Uchunguzi Kifani 2 wanafunzi walimwonyesha mwalimu wao walichokuwa wanafahamu kuhusu mimea kwa kuunda modeli. Huu ukawa mwanzo wa kukuza stadi zao za kuchunguza na kuelewa mimea. Shughuli 2 inakuongoza kupitia zoezi linalofanana na hilo, ambalo linafaa kwa mtaala wako.
Uchunguzi kifani ya 2: Modeli za mimea
Katika mkutano wa walimu wa elimu Chuo cha Walimu Korogwe, walimu walishughulika kupanga masomo ya sayansi yenye misingi ya utendaji ambayo yangewasaidia kuona mambo ambayo wanafunzi wanajua tayari na ambayo wanaweza kufanya.
Walitalii utumiaji wa utengenezaji wa modeli kama njia ya kupima wanafunzi wanajua nini kuhusu kitu fulani, kama muundo wa mimea. Kisha, baada ya kulinganisha modeli za kila mwanafunzi, na kuchunguza
mimea halisi kwa uangalifu zaidi, wanafunzi waliweza kuchagua kuboresha modeli zao za zamani, au kutengeneza modeli mpya kuonesha maarifa mapya.
Mmoja wa walimu, Frida Mganga, alionesha alivyotumia kasha la kadibodi la vipande vya takataka (nguo, kadibodi, karatasi, plastiki, nguo kuukuu zenye kubana, pete za elastiki, vyombo vilivyotumika, n.k.) kama nyenzo kwa wanafunzi kuundia modeli kuonesha mambo wanayofahamu kuhusu mimea. Alieleza maarifa ya undani waliyojifunza baada ya kulinganisha kazi zao na kutoka nje kuchunguza mimea kwa uangalifu zaidi. Walitumia magome na matumba, na viti vidogo zaidi kama vishipajani, au sulubu mahususi za muundo wa matawi. Kuboresha modeli zao kulionekana kuwapa wanafunzi sababu halisi ya kuboresha uchunguzi wao na kupanua welewa wao wa muundo wa mimea.
Tazama Nyenzo-rejea 4: Modeli za mimea kwa maelezo zaidi kuhusu jinsi ya kutekeleza shughuli hii.
Shughuli ya 2: Kutengeneza modeli za wanyama
Katika sehemu nyingi za Tanzania, wajasiriamali hujikimu kwa kuuza modeli za wanyama zinazofanana na wanyama halisi. Tunaona kuwa wanafunzi wote wana haki ya fursa ya kupanua tamanio hili halisi la kuunda modeli ili kupanua uchunguzi wao wa wanyama mbalimbali. Kwa kuwataka watoto watengeneze modeli, utakuwa unaunganisha sayansi na teknolojia na sanaa.
Unaweza kuongezea kwenye maonesho ya darasa yaliyoandaliwa katika Shughuli 1 kwa kuwataka watoto watengeneze modeli ya aina mbalimbali za wanyama wa mahali hapo kama vile kuku, mbwa au ng’ombe kwa kutumia vifaa mwafaka. (Tazama Nyenzo-rejea 5: Modeli za wanyama za wanafunzi kwa mifano na mapendekezo.)
Somo la 1
