Somo la 3
Kwa karne nyingi, watu wamekuwa wakitengeneza zana za muziki kwa kutumia malighafi za kienyeji. Hizi zinajumuisha kupiga, kupuliza, au kufikicha kutengeneza mitetemo tofauti ya sauti. Pia zana nyingi zina kisanduku cha mtetemo wa hewa kwa kuongezea sauti (kufanya sauti iwe ya juu). Jaribu kuchunguza kuhusu zana za asili katika jamii yako-kuna mtu yeyote anayeweza kuja darasani na kuonyesha zana zake?
Shughuli muhimu na uchunguzi kifani 3 kuhusu wanafunzi wakitafiti zana za muziki –iwe kutoka katika jamii au zana walizozitengeneza wenyewe. Katika hizo zote, wanafunzi hupanua vigezo vya kutathmini zana. Katika zoezi hilo, unaweza pia kuwataka wanafunzi wako kuongeza vigezo katika kutathmini mawasilisho yao.
Kualika shuleni wanamuziki wakienyeji kufanya maonesho ya zana zao na kusikiliza zana za wanafunzi itakuwa njia nzuri ya kumalizia zoezi. (Rejea Nyenzo Muhimu: Matumizi ya jamii /mazingira husika kama nyenzo).
Uchunguzi kifani ya 3: Kuwahusisha wanafunzi-kitu gani kizuri kwa kununua?
Bibi Mohamedi alihusisha wanafunzi kwenye uchaguzi wa zana za muziki kwa ajili ya kwaya ya shule. Aliandaa mradi wa utafiti ambapo wanafunzi walitafiti zana za muziki za kienyeji zilizopo kama: ngoma, kayamba na manyanga. Wanafunzi walipendekeza aina ya maswali ya kuuliza, alama zakutoa kwa kila jibu na namna watakavyotoa ripoti. Haya maswali yaliwekwa pamoja kutengeneza dodoso.( Angalia Nyenzo rejea 4: Dhana ya kutathmini kila zana.) Watoto walifanya kazi ya nyummbani katika makundi madogo madogo ya kirafiki ili kupata majibu ya maswali yao.
Kuchambua tafiti zao, Bibi Mohamedi alitengeneza jedwali kwenye karatasi gumu (Angalia Nyenzo rejea 4 : kwa dondoo.) Alama ziliingizwa kwenye jedwali, kadri makundi mbalimbali yalivyowasilisha ripoti zao. Alama hizi zilijumulishwa na kwa kuzingatiza zana yenye alama ya juu, wanafunzi waliamua kununua filimbi ndogo iliyotengenezwa kienyeji kwa miti. ( Angalia Nyenzo rejea 5 : Zana za asili za muziki.)
Shughuli muhimu: Utengenezaji wa zana za muziki
Gawanya wanafunzi katika makundi ya watu watatu (au zaidi kama una wanafunzi wengi)
Waambie kila kundi watengeneze zana zao za muziki kwa kutumia kile wanachokijua juu ya mabadiliko ya sauti.
Liamuru kila kundi kuchora mchoro kuonyesha zana zao na orodha ya vile wanavyohitaji kutengeneza.
Amuru kila kundi kujipanga wenyewe ili kuleta malighafi za zana kutoka majumbani mwao
Siku inayofuata, wape muda kila kundi kutengeneza zana zao na andaa dakika tatu za mawasilisho kwa: kuonyesha sauti tofauti zinazotolewa na zana fulani( sauti kubwa/nyororo, ya juu/chini);
Jaribu kuelezea namna zana zinavyotoa sauti tofauti tofauti. Kutegemeana na ukubwa wa darasa, kusanya makundi pamoja au katika makundi makubwa manne.
Ukiwa na wanafunzi (au kundi kubwa), tengeneza jozi ya vigezo vya tathmini ya zana. Tengeneza orodha ya vigezo ubaoni. Jadili kama vyote vina umuhimu unaolingana. (Angalia Nyenzo rejea 4 juu kwa dondoo)
Somo la 2
