1.1 Mynegi gweddill fel degolyn

I rannu gwobr o £125 rhwng 5 ffrind, byddech yn gwneud y cyfrifiad hwn:

• £125 ÷ 5 a chael yr ateb sef £25.

Mae hwn yn swm cyfleus, union o arian. Fodd bynnag, yn aml pan fyddwch yn gwneud cyfrifiadau, yn arbennig rhai sy’n cynnwys rhannu, nid ydych bob amser yn cael ateb sy’n addas i’r cwestiwn.

Er enghraifft, pe bai 4 ffrind yn rhannu’r un wobr, byddem yn gwneud y cyfrifiad £125 ÷ 4 a chael yr ateb £31 ac £1 yn weddill. Pe baem ni’n gwneud yr un cyfrifiad ar gyfrifiannell, byddech yn cael yr ateb £31.25; mae’r gweddill wedi’i drosi i ddegolyn. Dewch inni edrych ar sut i fynegi’r gweddill fel degolyn.

Gallwch ysgrifennu un cant a dau ddeg pump o bunnoedd mewn dwy ffordd wahanol: £125 neu £125.00. Mae’r ddwy ffordd yn dangos yr un swm, ond mae’r ail ffordd yn caniatáu ichi barhau â’r cyfrifiad a’i fynegi fel degolyn.

Ffigur 2 Wedi’i fynegi fel degolyn: 125 ÷ 4

Gallwn ddefnyddio’r un egwyddor gydag unrhyw rhif cyfan, gan ychwanegu cynifer o seroau ar ôl y pwynt degol ag mae eu hangen. Edrychwch ar yr enghraifft ganlynol.

Mae athrawes eisiau rhannu 35 kg o glai rhwng 8 grŵp o fyfyrwyr. Faint o glai fydd pob grŵp yn cael?

Ffigur 3 Wedi’i fynegi fel degolyn: 35 ÷ 8

Gallwch weld y byddai pob grŵp yn cael 4.375 kg o glai.