3 Cyfraniadau Yswiriant Gwladol (YG)
Yr ail ddidyniad pwysig o’ch incwm gros yw Cyfraniadau Yswiriant Gwladol (YG). Rydych chi fel gweithiwr a’ch cyflogwr/cyflogwyr yn talu Yswiriant Gwladol.
Yn hanesyddol, Yswiriant Gwladol oedd y sail ar gyfer talu budd-daliadau nawdd cymdeithasol sy’n gysylltiedig â diweithdra, salwch ac ymddeol. Cafodd ei gyflwyno yn gyntaf yn 1911 ac fe dyfodd yn raddol, yn enwedig yn y 1940au yn sgil lansio’r Gwasanaeth Iechyd Gwladol ac ehangu i gynlluniau budd-daliadau gwladol.
Cyfraniadau YG gan weithwyr a chyflogwyr yw’r ail gyfraniad mwyaf at dderbyniadau llywodraeth y DU – bron i chwarter y cyfanswm. Yn ystod y degawdau diwethaf, mae'r gyfran hon wedi cynyddu oherwydd mae llywodraethau wedi ffafrio defnyddio cyfraniadau YG yn hytrach na threth incwm i godi refeniw ychwanegol – efallai oherwydd bod pobl ddim yn meddwl am y cyfraniadau hyn fel treth!
Y ffordd mae YG yn gweithio yw – mae CThEM yn rhoi rhif cyfrif Yswiriant Gwladol i bawb yn y DU pan maen nhw’n troi’n 16 oed. Caiff eich cyfraniadau YG eu cofnodi o dan y rhif hwn bob blwyddyn.
Mae lefel eich cyfraniadau a nifer y blynyddoedd rydych chi wedi bod yn talu YG yn effeithio ar eich hawl i fudd-daliadau penodol, a lefel y budd-daliadau hynny mewn rhai achosion. Mae pensiwn y wladwriaeth yn enghraifft dda oherwydd mae nawr yn ofynnol bod gennych chi werth 35 blynedd o gyfraniadau YG i gael swm llawn pensiwn y wladwriaeth.
Yn yr un modd â threth incwm, mae'r rheolau a'r rheoliadau sy'n berthnasol i Yswiriant Gwladol yn newid yn rheolaidd. Yn 2022/23 (o fis Gorffennaf 2022), roedd trothwy incwm is o £12,570 y flwyddyn a therfyn enillion uwch o £50,270. Ar incwm rhwng y terfynau hyn, roedd Yswiriant Gwladol o 13.25% yn cael ei godi ar weithwyr fel arfer. Os oeddech chi’n ennill mwy na £50,000, roeddech chi’n talu cyfraniadau YG ar 3.25% yn fwy na hynny.
| Cyfradd | 2021/22 | Cyfradd | 2022/23 (o fis Gorffennaf 2022) |
|---|---|---|---|
| 0% | £0–£9,568 | 0% | £0–£12,570 |
| 12% | £9,568–£50,270 | 13.25% | £12,570–£50,270 |
| 2% | £50,270+ | 3.25% | £50,270+ |
Os ydych chi’n hunangyflogedig, rydych chi’n talu gwahanol gyfraniadau YG. Yma, mae’r cyfraniadau YG sy’n daladwy yn seiliedig ar yr elw blynyddol a wneir. Yn 2022/23 (o fis Gorffennaf 2022) codwyd cyfraniadau YG ‘Dosbarth 4’ ar gyfradd o 10.25% ar elw rhwng £12,570 a £50,270. Uwchben £50,270, roedd y gyfradd yn 3.25%. Hefyd, roedd y rheini a oedd yn gwneud elw o fwy na £12,570 yn talu cyfraniadau YG ‘Dosbarth 2’ ar gyfradd o £3.15 yr wythnos.
Nesaf, defnyddiwch yr hyn rydych chi wedi'i ddysgu am dreth incwm a chyfraniadau YG i roi cynnig ar rai cyfrifiadau.