8 Troi at ochr gwario'r gyllideb
Nawr byddwch yn edrych ar ochr gwario’r gyllideb. Mae gwahanol gategorïau gwario – bydd rhai costau’n cynnwys pethau y mae’n rhaid i ni eu talu, fel biliau, ond hefyd yn cynnwys eitemau gwario y mae gennym ni ddisgresiwn llwyr drostynt, fel dewis prynu llyfr neu ei adael ar y silff.
Mae deall y gwahaniaeth yn ein galluogi ni i wneud penderfyniadau gwario da a ffrwyno ein gwariant lle bo angen.
Gweithgaredd 3 Methu byw hebddo?
Mae’r rhan fwyaf ohonom ni weithiau’n gwario ar bethau hanfodol ac weithiau ar bethau er pleser. Ond beth am y pethau sydd ddim yn ffitio i'r naill gategori na'r llall?
Sut byddech chi’n dosbarthu’r eitemau gwariant a restrir isod? Pa rai o’r categorïau hyn sy’n rhoi’r disgrifiad gorau o bob eitem yn eich barn chi?
- hanfodol
- dymunol (ddim yn gwbl hanfodol ond byddai’n anodd arnoch chi hebddo)
- ddim yn hanfodol
Yn amlwg, pan fyddwch chi’n blaenoriaethu gwariant, mae eitemau hanfodol yn dod yn gyntaf, cyn y gwariant dymunol, wedyn y gwariant nad yw’n hanfodol.
Cadwch gofnod o'r categorïau rydych chi wedi’u dewis. Efallai y bydd yn ddifyr edrych yn ôl ar y rhain ar ddiwedd y sesiwn.
| Categori | Hanfodol, dymunol neu ddim yn hanfodol? |
|---|---|
| Ffôn symudol | |
| iPad/tabled | |
| Aelodaeth campfa | |
| Pryd o fwyd allan gyda ffrindiau bob wythnos | |
| Teledu Sky | |
| Gwyliau neu daith oddi cartref | |
| Anrhegion Nadolig i ffrindiau | |
| Yswiriant i’ch ffôn | |
| Coffi dyddiol o siop goffi |
Ateb
Mae rhai atebion a argymhellir i'w gweld isod, ond mae dosbarthu eitemau gwariant yn fater personol yn y pen draw.
Mae’r rhan fwyaf o bobl yn ystyried ffôn symudol yn hanfodol. Gallai yswirio eich ffôn fod yn gost hanfodol hefyd – ond efallai fod hwn yn rhan o’ch yswiriant cynnwys tŷ, neu efallai eich bod chi eisiau neilltuo arian i brynu un newydd os yw’ch un chi’n cael ei golli neu ei ddwyn.
Byddai’r rhan fwyaf o bobl yn ystyried mynd ar daith fer oddi cartref, hyd yn oed os nad yw’n wyliau llawn, yn agos at fod yn hanfodol, ond mae’n debygol bod eich barn yn dibynnu ar a yw’ch incwm yn golygu bod gwyliau’n bosibl.
Bydd y dewisiadau eraill yn amrywio o un person i'r llall yn ddibynnol ar yr hyn sy’n bwysig iddyn nhw.
Beth yw'r rheswm dros rannu eich gwariant i beth sy’n hanfodol a beth sy’n bwysig i chi, ond ddim yn hanfodol? Gwneir hyn er mwyn i chi allu meddwl yn glir beth sy’n bwysig i chi, a beth gallwch chi ei dynnu o’ch gwariant os nad yw’ch incwm yn ddigon uchel i fforddio popeth yr hoffech chi ei gael.
Pan mae’n rhaid i chi leihau eich gwariant, dechreuwch gyda’r pethau sy’n amlwg ddim yn hanfodol. Wedyn, os oes angen, ewch ati i dargedu’r pethau sydd ddim yn gwbl hanfodol – hyd yn oed os yw’n anodd i chi fynd hebddynt. Weithiau mae rheoli arian yn golygu gwneud penderfyniadau anodd.
Yn sicr, mae'r argyfwng costau byw presennol yn ei gwneud hi’n bwysig deall beth yw'r hanfodion a beth sydd ddim yn hanfodol.
Efallai y bydd rhaid i chi lunio rhywbeth tebyg i hyn:
| Categori | Hanfodol, dymunol neu ddim yn hanfodol? |
|---|---|
| Ffôn symudol | Hanfodol! |
| iPad/tabled | Ddim yn hanfodol |
| Aelodaeth campfa | Ddim yn hanfodol neu efallai’n ddymunol |
| Pryd o fwyd allan gyda ffrindiau bob wythnos | Ddim yn hanfodol |
| Teledu Sky | Ddim yn hanfodol – ond efallai y bydd pobl sydd wrth eu boddau â chwaraeon a ffilmiau yn anghytuno! |
| Gwyliau neu daith oddi cartref | Dymunol? Efallai y gellid dadlau eu bod yn hanfodol o ystyried yr ymlacio a mwynhau sy’n deillio ohonynt. |
| Anrhegion Nadolig i ffrindiau | Dymunol? |
| Yswiriant i’ch ffôn | Hanfodol? Efallai ddim! Fe wnaethoch chi edrych ar hyn yn Sesiwn 1. |
| Coffi dyddiol o siop goffi | Ddim yn hanfodol neu efallai’n ddymunol. |