9 Llunio eich cyllideb

Mae’n amser dechrau llunio eich cyllideb. Cyn gwneud hynny, gwyliwch y fideo byr yma sy’n nodi'r camau syml i'w cymryd.

Cafodd yr adnodd hwn ei greu a’i recordio’n wreiddiol yn Saesneg ar gyfer Academi Arian MSE ac mae ar gael yma [Tip: daliwch Ctrl a chliciwch dolen i'w agor mewn tab newydd. (Cuddio tip)] .

Download this video clip.Video player: Fideo 2 Llunio eich cyllideb

Dangos y trawsgrifiad | Cuddio'r trawsgrifiad

Transcript: Fideo 2 Llunio eich cyllideb

ADRODDWR:

Sut mae cynyddu a rheoli cyllideb. Mae cynyddu a rhedeg cyllideb yn sylfaen allweddol ar gyfer rheolaeth ariannol bersonol, ac mae’n hawdd. Mae cyllideb flynyddol yn rhoi trosolwg cynhwysfawr o’ch incwm a’ch alldaliadau.

Dechreuwch gyda’ch incwm, gan gynnwys enillion o'r gwaith, budd-daliadau, pensiynau a buddsoddiadau. Os nad ydych chi’n siŵr am unrhyw incwm, mae’n well peidio â’i gynnwys, wedyn mae’n syrpréis neis os ydych chi’n ei gael. Wedyn, nodwch eich gwariant disgwyliedig, ond rhannwch yr eitemau i wariant hanfodol a gwariant nad yw’n hanfodol, neu wariant dewisol.

Nodwch y gwariant hanfodol yn gyntaf. Dyma’r eitemau mae’n rhaid i chi eu talu bob blwyddyn, felly bydd hyn yn cynnwys taliadau morgais a rhent, treth gyngor, biliau cyfleustodau, treth incwm ac yswiriant gwladol os ydych chi’n hunangyflogedig, costau yswiriant hanfodol, er enghraifft, yswiriant cartref a char, bwyd a diod, band eang, a biliau ffôn symudol. Ar ôl gwneud hynny, cyfrifwch gyfanswm yr eitemau gwariant hanfodol.

Nawr, canolbwyntiwch ar yr elfennau o’ch gwariant sy’n ddewisol. Dyma’r eitemau y byddech chi’n disgwyl gwario arian arnynt bob blwyddyn ond eich dewis chi yw faint rydych chi’n ei wario ar y rhain. Mae’r eitemau hyn yn cynnwys dillad, gwyliau, aelodaeth clybiau, prydau allan, anrhegion pen-blwydd a Nadolig.

Yma, mae’n werth ychwanegu adran ar gyfer yr arian rydych chi’n ei neilltuo ar gyfer cronfa diwrnod glawog, oni bai fod gennych chi un yn barod. Bydd hyn yn helpu i dalu am drwsio car neu brynu peiriant golchi newydd os cewch chi broblemau yn ystod y flwyddyn. Nawr, cyfrifwch gyfanswm y gwariant dewisol a’r gwariant hanfodol.

Cymharwch gyfanswm eich incwm â chyfanswm eich gwariant. A oes gennych chi incwm dros ben neu a ydych chi’n gwario mwy na’ch incwm? Os yw’ch gwariant yn fwy na’ch incwm, bydd angen i chi weld lle gallwch chi wario llai er mwyn osgoi gorfod benthyca arian, neu bydd angen i chi ddefnyddio cynilion i bontio'r bwlch mewn incwm. Y peth hawsaf i’w wneud yw canolbwyntio ar wario llai ar y pethau nad ydynt yn hanfodol, ond gwnewch yn siŵr eich bod chi’n gwario cyn lleied â phosibl ar y pethau hanfodol bob amser. Er enghraifft, fyddech chi’n gallu symud at gyflenwr ynni newydd i dalu llai am eich biliau nwy a thrydan bob mis?

Os oes gennych chi fwy o incwm nag ydych chi’n ei wario, gallwch chi ei ddefnyddio i ychwanegu at eich cynilion, p’un ai a yw’r rheini at ddiben penodol, fel car newydd, neu brynu tŷ, neu i sicrhau bod gennych chi rywbeth wedi’i neilltuo ar gyfer diwrnod glawog. Os ydych chi wedi dechrau dod i arfer â chyllidebu, gallwch chi edrych ar eich cyllideb flynyddol a’i defnyddio i gyfrifo eich incwm a’ch gwariant ar gyfer y mis nesaf. Mae hyn yn rhoi darlun i chi o’r swm y bydd gennych chi yn eich cyfrif banc ar lefel fwy ymarferol, a beth y mae angen ei wario arno, p’un ai a yw hynny’n golygu talu biliau hanfodol y mis hwnnw, neu neilltuo arian ar gyfer gwyliau ymhen chwe mis. Mae’n bwysig bod gennych chi gyllideb flynyddol a chyllideb fisol, oherwydd fe welwch chi fod eich gwariant yn amrywio tipyn o fis i fis. Gall rhai eitemau rydych chi’n gwario arnynt, er enghraifft, talu am yswiriant car neu wyliau, ddigwydd yn ystod rhai misoedd yn unig, yn hytrach na phob mis.

End transcript: Fideo 2 Llunio eich cyllideb

Lawrlwytho

Fideo 2 Llunio eich cyllideb

Er bod angen i chi lunio cyllideb sy’n gweithio i chi, mae ambell reol bwysig y dylech chi feddwl amdanynt cyn dechrau.

• Gwnewch yn siŵr bod y gorwel amser yn ddigon hir i gynnwys eich holl incwm a gwariant. Drwy weithio gyda chyllideb wythnosol neu fisol, gallech chi anghofio am wariant ar wyliau, anrhegion neu yswiriant blynyddol.
• Dechreuwch eich cyllideb gyda’ch incwm cyn symud ymlaen at eich gwariant. Dim ond incwm sy’n sicr, neu’n debygol o leiaf, y dylech chi ei gynnwys. Drwy wneud hyn, mae unrhyw beth ychwanegol yn syrpréis neis.
• Ewch ati i ddadansoddi eich gwariant i’r graddau mwyaf posibl. Bydd hyn yn eich helpu chi i weld ble yn union mae’ch arian yn mynd os ydych chi’n canfod bod angen i chi ffrwyno eich gwariant.
• Os nad ydych chi’n siŵr faint bydd rhywbeth yn ei gostio (ee, eich bil ffôn), mae’n well goramcan a bod ag arian dros ben na thanamcan a bod heb ddigon o arian.
• Rhannwch eich gwariant i’r categorïau ‘hanfodol’, ‘dymunol’ a ‘ddim yn hanfodol’ – yn yr un modd â’r gweithgaredd a wnaethoch chi yn yr adran flaenorol. Mae hyn yn eich helpu chi os oes angen i chi leihau eich gwariant, oherwydd gallwch chi ddechrau drwy wario llai ar bethau sydd ddim yn hanfodol.
• Dylech gymryd gofal arbennig i asesu'ch costau ynni, gan ystyried y cymorth y gallwch ei gael o bosibl gan y Llywodraeth. Hyd yn oed gyda chymorth o'r fath, bydd biliau ynni defnyddwyr yn uwch nag mewn blynyddoedd blaenorol.
• Ychwanegwch swm ar gyfer gwariant annisgwyl, ee, gwario ar ddisodli nwyddau sydd wedi torri yn y cartref. Mae cael cronfa argyfwng ar gyfer gwariant annisgwyl yn golygu bod dim angen i chi droi at fesurau munud olaf mewn panig (fel benthyca neu wario ar gerdyn credyd).

Mae’n gwneud synnwyr cael cyllideb flynyddol, ond ei ddadansoddi fesul mis hefyd.

Bydd y gyllideb flynyddol yn rhoi darlun lefel uchel o’ch cyllid i chi, ac yn dangos a ydych chi’n gwario mwy nag y gallwch chi ei fforddio yn ystod y flwyddyn (newyddion drwg!), neu’n gwario llai nag y gallwch chi ei fforddio sy’n golygu eich bod yn gallu cynilo rhywfaint (newyddion da!).

Bydd y gyllideb fisol yn eich helpu chi i reoli eich arian o ddydd i ddydd, gan ddangos a yw hwn yn fis lle rydych chi’n gwario’n drwm (ee, mis Rhagfyr, lle mae’r rhan fwyaf o bobl yn gwario ar y Nadolig) neu’n fis lle rydych chi’n gwario llai (ee, mis Chwefror; mis byr lle dydy pobl ddim yn tueddu i fynd ar wyliau, dydy’r Dreth Gyngor ddim fel arfer yn daladwy, ac mae biliau'r Nadolig wedi cael eu talu). Bydd y cipluniau misol yma hefyd yn amlygu pryd bydd angen i chi ddefnyddio eich cynilion i gefnogi mis o wario trwm, neu roi arian mewn cynilion pan mae’r gwariant misol yn gymharol isel.