Sgipio i'r cynnwys
Mynd i'r prif gynnwys

Ynghylch y cwrs am ddim hwn

Lawrlwytho'r cwrs hwn

Rhannu'r cwrs am ddim hwn

Pwysigrwydd sgiliau rhyngbersonol
Pwysigrwydd sgiliau rhyngbersonol

Dechrau'r cwrs am ddim hwn nawr. Crëwch gyfrif a mewngofnodwch. Ymrestrwch a chwblhewch y cwrs am ddatganaid o'ch cyfranogiad neu fathodyn digidol am ddim os ydynt ar gael.

3 Rolau

Yn gymharol aml mewn sefyllfaoedd gwaith, gofynnir i ni weithio gyda grŵp o bobl nad ydym wedi cyfarfod â hwy o'r blaen ac nad oes gennym lawer iawn yn gyffredin â hwy, ar yr olwg gyntaf. Gellir gofyn i'r grŵp, y gellid ei labelu fel 'tîm', drefnu neu gynhyrchu rhywbeth y bydd rhai o'r aelodau yn gwybod mwy amdano nag eraill. Ar ôl cyfnod cychwynnol lletchwith efallai, bydd aelodau'r grŵp yn dechrau darganfod mwy am ei gilydd ac yn bwrw ati â'u tasg. Mae'n gymharol debygol y bydd pob un o'r aelodau wedyn yn dueddol o ymgartrefu i rôl benodol (neu ddechrau chwarae'r rôl honno) o fewn y grŵp yn seiliedig ar gymysgedd o'u sgiliau a'u nodweddion o ran cymeriad. Er enghraifft, gallai rhywun gynnig mynd i chwilio am wybodaeth hanfodol, gallai rhywun arall lunio amserlen, amserlen a rhestrau, tra y gallai rhywun arall ddechrau awgrymu ffyrdd gwahanol o fynd i'r afael â'r dasg. Yn anochel, bydd rhai yn cystadlu am rolau penodol, neu bydd gwrthdaro ymhlith yr aelodau hynny â blaenoriaethau gwahanol. Mae nifer o awduron rheoli wedi dadansoddi'r sefyllfaoedd hyn ac mae rhai ohonynt wedi datblygu cyfresi o ddisgrifiadau ar gyfer y rolau nodweddiadol y mae pobl yn eu chwarae o fewn y sefyllfaoedd hynny. Datblygwyd un o'r cyfresi a ddyfynnir amlaf gan academydd o'r DU, R. Meredith Belbin (1981) (Ffigur 3). Aeth ati i ddefnyddio'r fframwaith hwn yn llwyddiannus yn ei waith ymgynghori ar adeiladu timau ymhlith grwpiau o reolwyr. Er mwyn i grŵp ddod yn dîm cytbwys ac effeithiol, roedd o'r farn bod angen i bobl yn y grŵp chwarae wyth rôl rhyngddynt. Fe'u hamlinellir yn Nhabl 1.

Y ddelwedd a ddisgrifir
Ffigur 3 R. Meredith Belbin
abl 1 rolau tîm belbin
Math o rôlDisgrifiadNodweddion
GweithredwrYn hoffi bwrw ymlaen â thasgau'r tîm a threfnu manylion ymarferolCydwybodol, ymarferol ac eithaf gofalus; rhagweladwy ac weithiau'n anhyblyg
CydlynyddYn annog aelodau'r tîm i roi eu barn ond yn parhau i lywio'r tîm i'r cyfeiriad cywirDigynnwrf, hunan hyderus a chefnogol; nid yw'n ymhél â manylion
SiapiwrYn darparu cymhelliant ac egni i waith y tîm ond gall geisio dylanwadu arno gyda'i farn ei hunRhadlon, dynamig, heriol; diamynedd ac weithiau'n bryfoclyd
PlaniadYn cynnig llawer o syniadau creadigol neu wybodaeth arbenigol i'r dasgMeddwl yn greadigol, yn aml yn anuniongred; yn hoffi gweithio ar ei ben ei hun a ddim yn berson ymarferol iawn
Ymchwilydd adnoddauYn darparu llawer o wybodaeth ac yn gallu cynnig llawer o gysylltiadau defnyddiolCyfathrebu'n dda, brwdfrydig a chwilfrydig; diflasu'n hawdd
Monitor/GwerthuswrYn hoffi arsylwi a mesur llwyddiant y tîmDoeth a phenderfynol; eithaf anemosiynol ar brydiau
Gweithiwr tîmYn gwneud pethau i gynnal ysbryd neu forâl y tîmYn gymdeithasol, sensitif ac ymatebol; weithiau yn amhendant
CyflawnwrYn gwneud yn siŵr bod pob tasg wedi'i chwblhau'n llawnManwl, trefnus a chydwybodol; gall fod yn orbryderus a chaiff drafferth i 'adael fynd'

Troednodyn  

Ffynhonnell: addaswyd o Belbin, 1981

Mae'n bwysig cofio nad yw rolau Belbin yn rhywbeth y caiff unrhyw un ei eni iddynt. Nid ydynt yn golygu os byddwch yn adnabod un neu fwy o'r nodweddion ynddoch chi'ch hun neu eraill, bod yn rhaid i chi ymgymryd â rôl benodol. Mae'r rolau fel rolau actio yn yr ystyr y gellir eu dewis a'u chwarae. Yn wir, mewn llawer o grwpiau - sy'n cynnwys llai nag wyth person - bydd angen i rai aelodau chwarae mwy nag un rôl, gan newid rhwng rolau yn ôl anghenion y tîm a'r dasg. Mae newid rolau o bryd i'w gilydd nid yn unig yn bosibl, weithiau mae'n angenrheidiol wrth i ni newid swyddi a thimau. Wedi dweud hyn, yn gyffredinol, mae gan y rhan fwyaf o bobl ddewis rôl gyntaf, sef y rôl y maent yn teimlo'n fwyaf cyfforddus yn ei chwarae. O'r disgrifiadau a'r nodweddion yn Nhabl 1, a allwch nodi pa rôl y byddech yn dueddol o deimlo'n fwyaf cyfforddus â hi? A allech chwarae unrhyw un o'r rolau eraill heb ormod o broblem?

Gweithgaredd 1

Timing: 0 awr 30 o funudau

Mae'r gweithgaredd hwn yn gofyn i chi fyfyrio'n onest ar eich profiadau eich hun. Yn arbennig, mae'n gofyn i chi ystyried sut y gall rhai o'r syniadau rydych newydd eu darllen am sgiliau rhyngbersonol eich helpu i feithrin gwell dealltwriaeth o'ch profiadau.

Meddyliwch am brosiect neu weithgaredd lle y gwnaethoch weithio fel rhan o grŵp neu dîm. Wedyn, cwblhewch y tasgau canlynol:

  1. Ysgrifennwch baragraff byr heb fod yn fwy na thair brawddeg yn disgrifio'r prosiect neu'r gweithgaredd yn gryno.
  2. Ysgrifennwch baragraff byr arall heb fod yn fwy na thair brawddeg gan nodi o'r disgrifiadau a'r nodweddion yn Nhabl 1 pa rôl/rolau y gwnaethoch ei/eu chwarae yn y gweithgaredd? Cofiwch mewn grwpiau bach fod yn rhaid i rai chwarae mwy nag un rôl.
  3. Ysgrifennwch baragraff byr arall heb fod yn fwy na phedair brawddeg, gan nodi pa mor effeithiol oedd y cyfathrebu rhwng aelodau'r grŵp neu'r tîm a nodwch unrhyw rwystrau. Cofiwch yr hyn a ddarllenwyd gennych am y broses gyfathrebu a chydberthnasau rhyngbersonol wrth gyflawni'r dasg hon.

Gadael sylw

Wrth gwblhau Cwestiwn 2, mae'n bosibl y byddwch wedi edrych ar y blychau 'Nodweddion' yn Nhabl 1 er mwyn rhoi syniad i chi o'r math o rôl y gallech fod wedi'i chwarae. Pa rai o'r nodweddion sy'n cyfateb orau i'ch nodweddion chi? Mae'n debygol y bydd eich nodweddion yn ymddangos mewn mwy nag un blwch, sy'n nodi o bosibl eich bod wedi ymgymryd â mwy nag un rôl. Beth am aelodau eraill y grŵp neu'r tîm? A oes unrhyw un arall rydych yn ei adnabod yn glir o'r disgrifiadau a'r nodweddion?

Ar gyfer Cwestiwn 3, mae'n bosibl y byddwch wedi cytuno'n gyffredinol eich bod wedi cyfathrebu'n dda, neu y byddwch wedi cofio problemau penodol. Y peth pwysig yw cydnabod pam roedd y cyfathrebu yn effeithiol neu pam nad oedd yn effeithiol yn eich barn chi, yn seiliedig ar yr hyn a ddarllenwyd gennych.