2.1 Amcangyfrif atebion i gyfrifiadau
Drwy gydol y cwrs hwn, gofynnir ichi amcangyfrif neu frasamcanu ateb mewn senario. Os nad ydych yn defnyddio talgrynnu i roi ateb i’r cwestiwn hwn, bydd eich ateb yn anghywir.
Rhowch gynnig ar y gweithgaredd canlynol trwy ddefnyddio talgrynnu drwyddo draw. Dylech roi sylw arbennig i’r iaith a ddefnyddir.
Gweithgaredd 18: Talgrynnu
6 439 800 yw poblogaeth dinas. Talgrynnwch y rhif hwn i’r filiwn agosaf.
Mae tocynnau i gyngerdd yn costio £6 yr un. 6 987 o docynnau wedi cael eu gwerthu. Tua faint o arian sydd wedi cael ei gasglu?
Mae 412 o fyfyrwyr wedi llwyddo yn yr arholiad Mathemateg TGAU eleni yn Ysgol Uwchradd Longfield. Llwyddodd 395 o fyfyrwyr y llynedd. Tua faint o fyfyrwyr a lwyddodd yn yr arholiad Mathemateg TGAU dros y ddwy flynedd ddiwethaf?
Mae pedair cadair freichiau’n costio £595. Beth yw cost un gadair yn fras?
- Mae 18 o bensiliau mewn bocs. Mae cwmni’n archebu 50 o focsys. Tua faint o bensiliau yw hynny?
Ateb
Mae’r boblogaeth yn talgrynnu i 6 000 000 (chwe miliwn) oherwydd bod 6 439 800 yn agosach i 6 miliwn na 7 miliwn.
6 987 wedi’i dalgrynnu i’r 1 000 agosaf yw 7 000. Os yw pob tocyn yn costio £6, cyfanswm bras yr arian sydd wedi’i gasglu yw:
- £6 × 7 000 = £42 000
412 i’r cant agosaf yw 400. 395 i’r cant agosaf yw 400 hefyd. Felly cyfanswm bras y nifer o fyfyrwyr sy’n llwyddo yn TGAU Mathemateg yw:
- 400 + 400 = 800 o fyfyrwyr
£595 i’r cant agosaf yw £600. Felly cost fras un gadair freichiau yw:
- £600 ÷ 4 = £150
18 wedi’i dalgrynnu i’r 10 agosaf yw 20. Felly cyfanswm bras y nifer o bensiliau yw:
- 20 × 50 = 1 000 o bensiliau
Noder: 50 × 20 = 50 × 2 × 10 = 100 × 10 = 1 000.
Crynodeb
Hyd yma rydych wedi gweithio gyda rhifau negatif, rhifau cyfan, amcangyfrif, lluosrifau a rhifau sgwâr. Bydd yr holl sgiliau sydd wedi cael eu hymarfer yn eich helpu gyda thasgau pob dydd fel siopa, gweithio gyda chyllideb a darllen tymheredd. Rydych wedi ymdrin â’r amcanion canlynol:
- ystyr rhif positif a rhif negatif
- sut i wneud cyfrifiadau gyda rhifau cyfan
- sut y gall ateb bras eich helpu i wirio ateb union
- lluosrifau a rhifau sgwâr.
Yn nes ymlaen yn y cwrs hwn byddwch yn edrych ar gyfrifiadau gwrthdro. Ystyr hyn yw gwrthdroi’r holl weithrediadau er mwyn gwirio bod eich ateb yn gywir.