Gwirfoddoli gyda ffocws personol neu broffesiynol

Mae ei gwaith yn ymwneud â chefnogi staff yr elusen i sicrhau bod eu gweithgareddau’n helpu i gyflawni eu nodau, er enghraifft, yng nghyswllt ariannu, ymchwil, ac ymgyrchu. Mae’n dal i fod â diddordeb mewn dod o hyd i rôl fel ymddiriedolwr, ond mae ei phrofiad ar y pwyllgor wedi bod yn wirioneddol werthfawr. Mae wedi rhoi’r cyfle iddi ddefnyddio rhywfaint o’i gwybodaeth a’i phrofiad proffesiynol, yn ogystal â datblygu sgiliau newydd, a bod yn rhan o rywbeth y mae’n teimlo’n angerddol yn ei gylch.

Mae bod yn rhan o’r pwyllgor wedi rhoi’r cyfle iddi ddatblygu ei hyder, a chael rhagor o brofiad o gynllunio strategol, yn ogystal â gweithio ar draws mwy nag un wlad, a fu’n ddefnyddiol yn ei rôl bresennol yn gweithio gyda PolicyWISE o fewn y Brifysgol Agored. Mae wedi rhoi syniadau iddi o ran dulliau gweithio a mentrau y gellir eu rhoi ar waith o fewn ei thîm ei hun. 

Dydy gwaith gwirfoddol Catherine ddim yn gofyn am ymrwymiad mawr o ran amser; mae’n amcangyfrif ei bod yn treulio tua dwy awr bob rhyw ddau fis yn paratoi ar gyfer cyfarfodydd ac yn eu mynychu, gyda rhai gweithgareddau ychwanegol fel y bo angen.

Y prif sbardun i Catherine ydy ei diddordeb mewn iechyd meddwl. Ei chyngor i unrhyw un sy’n meddwl am wirfoddoli? “Mae’n ymwneud â chael y parodrwydd hwnnw i gynnig hyd yn oed mymryn bach o’ch amser i fynd i wirfoddoli o fewn maes rydych chi wirioneddol yn teimlo’n angerddol yn ei gylch, oherwydd os nad ydych chi’n teimlo’n angerddol yn ei gylch, wnewch chi ddim ei wneud e.”

Mae’n dweud, “Os ydych chi’n teimlo nad ydych chi’n cyflawni popeth y gallech chi ei gyflawni yn eich bywyd, chwiliwch am gyfleoedd i wirfoddoli. Oherwydd, mewn gwirionedd, efallai nad ydy’r hyn rydych chi’n ei wneud i dalu’r rhent yn ddigon i’ch bodloni; mae yna fodd arall o wneud hynny, a modd i gefnogi pobl sy’n gwneud gwaith gwirioneddol dda. Mae gan bawb sgiliau y gallan nhw eu cynnig i achos da, bo’r rheiny trwy gyfrwng gwaith tyllu mewn rhandir neu fod ar bwyllgor!”

Mae Michelle yn disgrifio’r math o waith gwirfoddol y mae hi’n ei wneud fel hwnnw sy’n hyrwyddo “llais y claf neu brofiad y defnyddiwr”; bu’n helpu Bliss i fireinio a datblygu ei gwasanaethau trwy gymryd rhan mewn grwpiau ffocws, ymateb i arolygon, a chaniatáu i stori ei theulu gael ei rhannu i gefnogi gwaith eirioli’r elusen. O ran Tommy’s, bu’n darparu llais fel rhiant ar banel i gefnogi’r elusen wrth weithio i sefydlu canolfan ymchwil ar gyfer y maes genedigaeth gynamserol.

Er bod merch Michelle, Audrey, yn bedair oed erbyn hyn, mae Michelle yn awyddus i fwrw ymlaen â’r gwaith hwn i geisio gwella gwasanaethau i bobl sy’n mynd trwy’r un profiad. Mae hi hefyd yn cefnogi’r uned newyddenedigol yn Ysbyty Athrofaol Cymru, ym mhle derbyniodd Audrey ofal ar ôl ei geni, ac mae’n dweud bod hyn yn deillio o deimlad o gysylltiad personol dwfn â’r ysbyty, ynghyd ag ymdeimlad bod eu profiad yn yr uned newyddenedigol yn rhan o’u hunaniaeth fel teulu.

Nid oedd gwirfoddoli o fewn y maes gwasanaethau cyhoeddus yn rhywbeth newydd i Michelle, ar ôl gweithio yn y sector gwirfoddol cyn ei swydd bresennol yn y Brifysgol Agored yng Nghymru, a’i chyfnodau fel llywodraethwr ysgol ac ymddiriedolwr ar gyfer elusen yn y gorffennol. Mae hi’n meddwl, po fwyaf o weithgaredd o’r math hwnnw rydych yn ei wneud, y mwyaf rydych yn ei ddysgu, y mwyaf y byddwch yn magu hyder, a’r hawsaf fydd ef i’w wneud.

Nid yw gwaith Michelle â’r elusennau hyn yn gofyn am orfod ymrwymo llawer o amser – mae’n hyblyg, ac yn rhoi’r cyfle iddi ddewis i ymgysylltu â phethau yn ôl yr hyn y mae’n gallu ei wneud. Mae’n cyfaddef, “Dyna pam wnes i ei ddewis yn ôl pob tebyg!” Wedi’r cwbl, mae ganddi blentyn pedair oed yn y tŷ.

Ei chyngor i unrhyw un sy’n meddwl am gymryd rhan mewn gwaith gwirfoddol tebyg? “Mae eich persbectif, eich llais, a’ch profiad yn ddilys a gwerthfawr, ac mi ddylech chi eu defnyddio. Peidiwch â theimlo nad oes gennych chi unrhyw beth i’w gyfrannu, oherwydd, yn sicr, mae gennych chi.”

Felly, ei gam cyntaf oedd anfon neges i restr bostio ar gyfer cydweithwyr LGBTQ+ i gael syniad o’r awydd am grŵp o’r math hwn. “Yn y bôn, roedd pobl bron yn brathu fy llaw i ffwrdd, cymaint oedd eu brwdfrydedd!” dywedodd. Er y bu’n gweithio â chydweithwyr eraill i’w sefydlu, Amo fu’r sbardun y tu ôl i sefydlu’r grŵp. Erbyn hyn, mae bron i 50 aelod ar hyd a lled y Brifysgol, sy’n gweithio ym mhob math o dimau, rolau a lleoliadau. 

Mae’r grŵp yn cynnal cyfleoedd rheolaidd i gyfarfod ar-lein pryd y gall cydweithwyr ddod ynghyd, dysgu gan y naill a’r llall, rhannu newyddion da, gofyn cwestiynau, a chefnogi ei gilydd. Bu modd i Amo hyd yn oed allu cefnogi cydweithwyr nad ydyn nhw allan yn y gwaith, neu sy’n cwestiynu eu hunaniaeth rhywedd, trwy ddarparu clust i wrando sy’n gyfrinachol, a rhannu ei brofiad ei hun. 

Er bod yr ymrwymiad a fynnir ar gyfer gwaith Amo â’r rhwydwaith yn gymharol isel o ran amser, ar lefel emosiynol, mae’r hyn sy’n ofynnol ohono’n sylweddol iawn. Mae’n teimlo cyfrifoldeb mawr dros aelodau’r grŵp, a darpar aelodau, ac yn cymryd y cyfrifoldeb hwnnw’n o ddifrif. Yn gyfnewid am hynny, mae e wedi magu hyder ynddo’i hun ac wedi cael y cyfle i feithrin cysylltiadau a chael dysgu rhagor am brosesau penderfynu o fewn y Brifysgol.

Ei gyngor i unrhyw un sy’n meddwl am chwarae rhan mewn mentrau tebyg? “Ceisiwch ganfod beth yn union mae gwirfoddoli yn ei gynnwys cyn i chi ddiystyru eich hun. Efallai eich bod chi wedi dod i’r casgliad anghywir o ran beth yn union y mae’n ei gynnwys. Meddyliwch am beth ydych chi’n gallu ei wneud, a siaradwch â phobl eraill sy’n gwneud pethau tebyg i gael rhagor o wybodaeth.”

Hyd yn oed mwy na hynny, mae hi’n dweud bod ei hamryw brofiadau dros y blynyddoedd wedi ei dysgu hi sut i ymrwymo i drefn arferol, a sut i fod yn gyfrifol am ei hun ac eraill, yn ogystal â bod wedi’i helpu hi i reoli a chynnal ei hymdeimlad ei hun o lesiant dros y blynyddoedd. 

Mae bron fel pe bai un profiad o wirfoddoli wedi arwain at y nesaf i Sarah, gyda phob un yn rhoi’r cyfle iddi wthio ei hun ychydig ymhellach, a dysgu ychydig mwy bob tro. “O ran bob un o’r pethau hyn – maen nhw fel rhyw linynnau bach ychwanegol rydych chi’n eu gwau gyda’i gilydd trwy eich sgiliau a’ch profiadau”.

Er enghraifft, roedd ei gwaith gyda Plant yng Nghymru fel cynghorydd polisi gwirfoddol yn “opsiwn naturiol” oherwydd ei fod yn gysylltiedig â’i chefndir academaidd, ac roedd yn teimlo ei fod yn eithriadol o werthfawr oherwydd ei fod yn rhoi’r cyfle iddi “fynd ati’n o ddifrif i lywio’r fframweithiau mwy sy’n cefnogi’r pethau sy’n digwydd yn ein cymdeithas. Roedd yn bont dda rhwng gwahanol sefydliadau, y cyd-destun academaidd, a chyd-destun y trydydd sector.”

Roedd traethawd ymchwil doethurol Sarah yn ymwneud â hawliau plant ac, erbyn hyn, mae ei gwaith ar gyfer y Brifysgol Agored yn ymwneud â chreu adnoddau yng nghyswllt hawliau plant, ymhlith pethau eraill. “Mi gafodd yr holl bethau hyn eu dylanwadu gan yr amryw rolau gwirfoddol a gefais i dros y blynyddoedd” dywedodd.

Roedd traethawd ymchwil doethurol Sarah yn ymwneud â hawliau plant ac, erbyn hyn, mae ei gwaith ar gyfer y Brifysgol Agored yn ymwneud â chreu adnoddau yng nghyswllt hawliau plant, ymhlith pethau eraill. “Mi gafodd yr holl bethau hyn eu dylanwadu gan yr amryw rolau gwirfoddol a gefais i dros y blynyddoedd” dywedodd.

Mae Sarah yn amcangyfrif ei bod yn treulio ychydig o oriau bob wythnos ar weithgareddau gwirfoddol, ond gall hyn fod yn hyblyg. “Y gamp ydy dod o hyd i’r peth iawn, sy’n gallu ffitio i mewn i’ch bywyd” meddai Sarah.

Cyngor Sarah i unrhyw un sy’n meddwl am wirfoddoli? “Gwnewch e. Peidiwch ag ofni’r holl resymau o ran pam rydych chi’n meddwl y byddai’n fethiant. Mi allwch chi bob amser ganfod modd i wneud iddo weithio, a’i wneud yn rhywbeth gwerthfawr, unwaith rydych chi’n gweithio gyda phobl. Mae gormod o bobl yn poeni am wneud pethau’n hollol berffaith, neu orfod ymrwymo llwyth o amser, ond mi allwch chi wneud i bethau weithio, ac mi fydd sefydliadau’n eich helpu. Felly gwnewch e!”

Roedd plentyn cyntaf Stephen yn farwanedig. Y golled honno a wnaeth iddo fod eisiau helpu pobl a oedd wedi profi colled debyg. Er bod ei waith gwirfoddol yn gallu bod yn straen o safbwynt emosiynol, mae Stephen yn dal i ddweud ei fod yn cael ymdeimlad aruthrol o fodlonrwydd o’i wneud ef.

Mae ei waith gwirfoddol yn golygu ei fod yn treulio llawer o amser yn gwrando ar eraill, ond mae’n gweld bod hynny wedi hybu ei hunanymwybyddiaeth, sy’n rhywbeth y bu modd iddo ei drosglwyddo i’w waith proffesiynol. “Dim arwain pobl ydych chi fel y cyfryw, dim ond gwrando ydych chi – ac mae hynny’n sgil” meddai.

Mae’r hyfforddiant i ddod yn wirfoddolwr profedigaeth yn drylwyr, oherwydd mae gwirfoddolwyr yn delio â phobl sydd yn aml yn fregus iawn, ac oherwydd bod y gwaith ei hun yn gallu bod yn anodd i wirfoddolwyr. Dywed Stephen ei fod wedi cael budd ohono yn ei waith yn y Brifysgol Agored, ac mae’n gobeithio dechrau ar gymhwyster Lefel 4 mewn cwnsela yn fuan. 

Cyngor Stephen i unrhyw un a chanddo ddiddordeb efallai mewn gwirfoddoli gyda Cruse? “Rhowch gynnig arni – os na wnewch chi drio, fyddwch chi ddim yn gwybod.” 

Chwiliwch am ragor o wybodaeth am wirfoddoli gyda Chefnogaeth Mewn Galar Cruse.