Nyenzo-rejea 5: Mvuto wa uso – taarifa kwa walimu

 Taarifa za msingi/welewa wa so wa mwalimu

Ikiwa hujawahi kuona sindano ya chuma inaelea katika ‘ngozi nyembamba’ ya uso wa maji; utaweza kushangaa kama jinsi wanafunzi wako wanavyoweza kushangaa utakapo waelezea hili. Lakini maelezo ni nini?

Fikiria, jaribu kufikiri chembe chembe halisi za maji. Katika macho ya mawazo yako, zione kama ziko huru kutiririka na kuhama haraka baina ya kila moja. Lakini mara nyingi zimefumbatwa pamoja kwa nguvu hafifu ya mvutano. Hii inatokea katika kila mwelekeo. Kwa wakati wowote kila chembechembe ina jirani yake katika pande zote (kushoto, kulia mbele na nyuma). Pia Kutakuwa na jirani juu a chini. Je umeipata taswira/picha?

Sasa fikiria chembe chembe katika uso. Haina chembechembe juu yake. Ambazo zinaacha chembechembe katika uso kwa nguvu ya ziada inayovuta. Kwa ajili ya ziada, hivyo chembechembe katika uso zitakumbatiana pamoja kwa nguvu zaidi. Hii inatengeneza ngozi ngumu, yenye nguvu za wastani kukatisha uso. Wanasayansi wanakubaliana kuuita huu mvutano wa ziada baina ya chembechembe za uso wa kimiminika fulani, ‘mvuto wa uso’.

Maji yana mvuto wa uso mkubwa zaidi ya vimiminika vingine. Unaweza ukajaribu kufanya jaribio kwa vimiminika vingine ili kuonyesha hili.

Je wanafunzi wako wanaweza kufikiria mifano mingine ya mvuto wa sura?

Mifano mingine inahusisha umbo la matone ya maji na wadudu watembeao kwenye maji.

tone ya maji – mvuto wa sura unabadili umbo lake

wadudu wanaweza kutembea kwenye maji kwa sababu ya mvuto wa uso kwenye uso wa maji

Chanzo aislia: University of Florida, Surface Tension, Website