Nyenzo-rejea ya 4: Ekolojia ya Unyayo wa miguu

 Nyenzo ya Mwalimu kwa kupanga au kubadili nyenzo ili zitumike na wanafunzi.

KWA AJILI YA TOLEO LA MTANDAO

Angalia tovuti hii katika kushiriki katika zoezi la kutafuta ekolojia ya unyayo wa miguu. Hii ipo katika lugha nyingi.

www.myfootprint.org [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)]

KWA AJILI YA TOLEO LA MAANDISHI

Ekolojia ya unyayo wa mguu ni nyenzo ya kupimia ni kiasi gani cha eneo la ardhi na maji binadamu huhitajika ili kuzalisha rasilimali na kunyonya mabaki.

Ili kuishi, tunakula kile asili hutupa. Kila tendo lina madhara katika dunia. Hili halina shida kama binadamu atatumia rasilimali bila kuzidi urejelezaji. Ila tunatumia zaidi.

Leo, ekolojia ya unyayo wa mguu ni zaidi ya 23% au zaidi ya jinsi duania inavyoweza kujirejeleza. Kwa maneno mengine, inaichukua dunia mwaka mmoja na miezi miwili kujirejeleza kile tunachotumia kwa mwaka. Tunaishi kwa kutumia akiba ya rasilimali duaniani. Sote tunatumia rasilimali zisizorejelizwa kama madini, chuma ghafi, na mafuta na pia tunatumia rasilimali zinazorejelezwa kama samaki, wanyama, misitu na maji ya ardhini – tunavitumia haraka sana kuliko dunia inavyoweza kujirejeleza. Tunategemea mali za ekolojia hii kuishi. Maisha huisha, rasilimali hugongana, ardhi huisha rutuba, na rasilimali zinaendelea kuwa aghali au hazipatikani. Hii inakuwa mbaya zaidi kutokana na ongezeko la watu, pia na kubadili namna ya kuishi inayopelekea kuhitaji rasilimali zaidi.

Kwa kupima ekolojia ya unyayo wa miguu ya idadi ya watu (mtu mmoja, jiji, nchi au watu wote) tunaweza kujua ni kiasi gani cha sayari tunatumia,

inayotuwezesha kutunza mazingira yetu kwa makini. Ekolojia ya unyayo wa mguu inawawezesha watu kuchukua hatua za tahadhari za binafsi au jumla ili kuhakikisha tunaishi katika duania inayojirejeleza.

Changamoto na malengo: Kuweza kusarifika

Kusarifika ni wazo rahisi. Iimejikita katika ukweli kuwa pale rasilimali zinapotumika zaidi kuliko uzalishaji wake au kurejelezwa, rasilimali hiyo hupungua na hatimaye huisha. Katika dunia ya kusarifika, mahitaji ya watu kiasili imepewa uzito sawa na uwezo asilia wa kutimiza mahitaji hayo.

Chanzo asilia: Footprint Network, Website

Kokotoa ukubwa wa kiikolojia wa nyayo ya mguu wako

Jibu maswali yafuatayo kujua urebwa wa kiekolojia wa unyayo ya mguu wako. Jumlisha alama zako, zilizoonyeshwa mbele ya kila swali (mfano [2]) kujua kama unafanya kiwango cha JUU, kati au chini katika mazingira unayoishi. Kumbuka, unyao wa mguu mdogo ni bora zaidi!

1. Kiasi gani cha chakula unachokula kimesindikwa, kufungwa na kinatoka mbali? a) Chakula kingi ninachokula kimefungwa na chatoka mbali sana. [3] b) Nusu ya chakula ninachokula kimefungwa. [2]

c) Kidogo sana. Chakula kingi ninachokula hakijasindikwa, hakijafungwa

na kinazalishwa hapa hapa. [1]

2. Kaya yako ina ukubwa gani?

a) mita za mraba 30 au pungufu [1] usawa wa gari kubwa

b) mita za mraba 90–130 [2]usawa wa nusu uwanja wa mpira wa miguu

c) mita za mraba 200 au zaidi [3]                          usawa wa uwanja wa mpira wa miguu

3. Unatumia baiskeli, unatembea, au unatumia usafiri wa wanyama?

a) Wakati wote [1] b) Wakati fulani [2] c) Mara chache [3]

4. Kwa wastani, unasafiri kwa umbali gani katika magari ya jumuiya kwa juma moja (kwa basi, treni, kivuko, teksi za jumla)?

a) km 25–100 kwa juma [3]

b) km 20 kwa juma [2]

c) km 0 kwa juma [1]

5. Kwa wastani, unasafiri kwa umbali gani na gari kwa juma moja (kama dereva au abiria)?

a) km 0 kwa juma [1]

b) km 250–500 kwa juma [2] 

c) km 700 au zaidi kwa juma [3]

6. Ukijilinganisha na majirani zako, ni kiasi gani cha mabaki unazalisha?

a) Sawa sawa [2]

b) Pungufu kidogo [1]

c) zaidi [3]

sasa jumlisha alama katika jedwali

,