Nyenzo-rejea ya 5: Mfumo wa sayari – Habari na Takwimu

Nyenzo ya Mwalimu kwa kupanga au kubadili nyenzo ili zitumike na wanafunzi.

insert redrawing

Mzung uko wa mhimiliMuda katika mhimiliKipenyo katika kmKm kutoka kwenye juaMaili kutoka kwenye juaMvutanoTungamoUzito
(katika mamilioni)(katika mamilioni)(Dunia=1)(Dunia=1)(Maji=1)
ZebakiSiku 56Siku 884,87857.9360.380.5555.4
Visoko vingi kwenye uso wa dunia huifanya Zebaki ionekane kama mwezi wetu. Kwa kuwa hakuna hali ya hewa ya kutunza jotoridi kwa uhakika, inaangukia kuanzia C 425 mchana C180 kabla ya jua kuzama. Hutengenezwa kwa mwamba bila maji.
ZuhuraSiku 243Siku 22512,103108.267.20.90.815.2
Mawingu meupe yanatuzuia kuona uso wake lakini huifanya kuwa sayari inayong’aa zaidi kwenye anga letu. Wakati mwingine huitwa nyota ya asubuhi au nyota ya jioni. Imetengenezwa kwa mwamba na ina joto sana ukiwa na angahewa ya kaboni dioksidi (CO2).
Mzung uko wa mhimiliMuda katika mhimiliKipeny o katika kmKm kutoka kwenye juaMaili kutoka kwenye juaMvutanoTungamoUzito
(katika mamilioni) (katika mamilioni)(Dunia=1)(Dunia =1)(Maji=1)
Dunia23 h 56 mSiku 365.2512,756149.693115.5
Theruthi mbili ya uso wa Dunia imefunikwa na maji, inayoipa rangi yake ya bluu. Ni sayari pekee inayojulikana kutegemeza maisha. Ina anga hewa yenye oksijeni.
Mirihi23 h 37 mSiku 6876,786227.9141.60.380.113.9
Ni sayari ya nne kutoka kwenye jua na mara nyingi huchukuliwa kama sayari nyekundu. Miamba, udongo na anga vina rangi nyekundu au waridi.
Sumbula9 h 50 mMiaka 11.86142,98 4778483.62.63181.3
Anga hewa ina mwonekano wa kishoroba wenye doa jekundu. Ni mpira mkubwa wa gesi za haidrojeni naheliam.
Sarateni10 h 14 mMiaka 29.45120,5361,426886.70.9950.7
Kundi la vipete linaonekana kuizunguka sarateni, ikisababishwa na mamilioni ya barafu yanayozunguka, vumbi, na vipande vya mwamba. Gesi nyingine hutengenezwa na haidrojeni na heliamu.
Zohari10 h 49 mMiaka 84.0151,1182,8711,7830.8151.3
Hutokea kijani ya kibuluu kwa sababu ya gesi ya methani ikiakisi mwanga wa jua. Ina mfumo mdogo wa vipete na ina mhimili wa kuzunguka kwenye pembe sawa kwenye sayari nyingine. Gesi nyingine kubwa.
Kausi15 h 40 mMiaka 165.7949,5284,4972,7941.1171.6
Hutokea rangi ya buluu na ina mfumo mdogo wa vipete. Wakati mwingine inaitwa pacha wa Kausi. Gesi kubwa ya mwisho.
Utaridi16 hMiaka 248.432,2845,9133,6660.040.0022

Utaridi una miamba na barafu. Ina miezi mitatu – Charon, Nix and Hydra.

 

Tarehe 24 Agosti mwaka 2006, Umoja wa Kimataifa wa Kifalaki (the International Astronomical) umetoa maana ya neno ‘sayari’ kwa mara ya kwanza. Tafsiri hii haikuijumuisha Utaridi, hivyo Utaridi iliongezwa kwenye orodha ya sayari ndogo.

Chanzo halisi: Sayansi ya Msingi, Kujenga Elimu ya Somo, Jane Devereux

Nyenzo-rejea 4: Mwezi na uhusiano wake na Dunia na jua – usuli kwa ajili ya mwalimu

Nyenzo-rejea 6: Kipimo cha mfano cha mfumo wa sayari