Llythrennedd a darllen yn yr ysgol uwchradd

Os ydych yn gynorthwyydd addysgu mewn ysgol uwchradd, meddyliwch pa ddeunyddiau cymorth y gellid eu haddasu ar gyfer eich sefyllfa eich hun. Er enghraifft:

• Dysgwch fwy am y mentrau Stori Sydyn. Cyfres o lyfrau byr yw Stori Sydyn gan awduron poblogaidd ac enwogion. Nid ydynt yn cynnwys mwy na 128 o dudalennau, ac maent wedi'u cynllunio i annog pobl ifanc ac oedolion nad ydynt yn darllen yn aml, neu sy'n cael trafferth darllen, i fwynhau darllen.

  http://www.readingwales.org.uk/ ên/ quick-reads/ [Tip: daliwch Ctrl a chliciwch dolen i'w agor mewn tab newydd. (Cuddio tip)]

  http://www.readingwales.org.uk/ cy/ stori-sydyn/

• Mae Cyngor Llyfrau Cymru yn cynnig cyfle gwych i athrawon a staff cymorth dysgu gael y wybodaeth ddiweddaraf am lyfrau adnoddau newydd yn yr iaith Gymraeg ac am Gymru i ategu'r Cwricwlwm Cenedlaethol.

  http://www.cllc.org.uk/ gwasanaethau-services/ plant-children/ ysgolion-schoolsdiablo.lang=cym

Os nad ydych yn gweithio mewn ysgol uwchradd ond eich bod yn adnabod plant ar y cam hwn, ceisiwch ddysgu mwy am yr hyn maent yn ei ddarllen mewn perthynas â phwnc penodol a sut mae geirfa neu eiriau allweddol yn wahanol i iaith bob dydd. Gallai un enghraifft o ddaearyddiaeth gynnwys y geiriau canlynol: globaleiddio, trefol a gwledig, tafod, rhewlif, erydiad pridd, datgoedwigo.

• Sut mae eich ysgol yn helpu gyda llythrennedd yn y cwricwlwm uwchradd?
• Pa eiriau sy'n gysylltiedig â phwnc ysgol uwchradd sy'n wahanol i'r hyn a ddefnyddir bob dydd?

Bydd eich ateb yn dibynnu ar eich lleoliad, ac ar b'un a oes gan eich ysgol bolisi ar waith i annog darllen a llythrennedd. Beth bynnag fo'r polisi, ni ddylai hynny eich rhwystro rhag bod yn greadigol ac annog syniadau newydd mewn llythrennedd i blant.

Beth rydych wedi'i ddysgu yn yr adran hon:

• Agweddau ar ddarllen a llythrennedd ar dri cham datblygu gwahanol. Yn y blynyddoedd cynnar, sut mae babanod yn dysgu rhyngweithio â'u rhieni neu ofalwyr wrth ddechrau cyfathrebu.
• Materion yn ymwneud â darllen a llythrennedd yn yr ysgol gynradd.
• Heriau darllen a llythrennedd sy'n parhau ar lefel uwchradd.
• Mae'r 'bwlch darllen' yn gysylltiedig ag anghydraddoldebau mewn cymdeithas, ac mae mesurau'n cael eu gweithredu er mwyn ei oresgyn. Y 'bwlch rhwng y rhywiau' yw pan fydd gwahaniaethau rhwng bechgyn a merched o ran sut maent yn ymdrin â darllen a llythrennedd.
• Ystyriwch sut mae'r pynciau yn yr adran hon yn ymwneud â'ch ymarfer eich hun: sut mae gwneud cysylltiadau rhwng eich profiad eich hun, eich astudiaethau a'r lleoliad rydych yn gweithio ynddo, yn eich helpu i ddod yn ymarferydd myfyriol.