လက်ရာတစ်ခုသည် အများပြည်သူပိုင်နေရာသို့ မည်သို့ရောက်သနည်း။

စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းကုန်ဆုံးသွားခြင်း

စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းကာလများသည် ယခင်ထက်သက်တမ်းပိုကြာလာသော်လည်း အကန့်အသက်မရှိသည်မဟုတ်ပေ။ နိုင်ငံအများစုတွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်၏ စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းသည် ‌ေ ယင်းကွယ်လွန်ပြီးနောက် နှစ် ၅၀ ကြာကာလတွင် ကုန်ဆုံးလေ့ရှိသည်။ တချို့သောနိုင်ငံများတွင် သက်တမ်းပိုကြာပြီး မူလလက်ရာရှင် ကွယ်လွန်ပြီးသည့်နောက် နှစ် ၁၀၀ ထိ မူပိုင်ခွင့်ရရှိတတ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းများကို သိရှိလိုပါက အခန်း ၁.၃ ရှိ မြေပုံတွင် လေ့လာနိုင်ပါသည်။

လက်ရာတစ်ခုသည် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်အကာအကွယ်ရရန် အခွင့်အရေး မရှိခြင်း။

စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်တွင် မူလလက်ရာရှင်များဖန်တီးထားသည့် များပြားလှသည့် လက်ရာများ အကျုံးသော်လည်း တချို့သောလက်ရာအတန်းအစားများသည် မူပိုင်ခွင့်အကာအကွယ်အောက်တွင် အကျုံးဝင်ခြင်းမရှိပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ဝက်အူ၏ ဒီဇိုင်းကဲ့သို့ အသုံးဝင်ရုံသက်သက်အတွက် ဖန်တီးထားသည့် လက်ရာများသည် မူပိုင်ခွင့်တွင် အကျုံးမဝင်ပေ။ ဘန်းသဘောတူညီချက် (Berne Convention) ၌ ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ ရုံးစာများကဲ့သို့ ထပ်တိုးအတန်းအစားများကို သတ်မှတ်ထားသည်။

ထို့အပြင် တချို့နိုင်ငံများတွင် အစိုးရဝန်ထမ်းများ ဖန်တီးထားသည့် လက်ရာများသည် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များမှ ချန်လှပ်ခံရပြီး မူပိုင်ခွင့်မရရှိနိင်ပေ။ အသစ်ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည့် မြန်မာနိုင်ငံ စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေ၏ ပုဒ်မ ၁၆ တွင် အသုံးပြုရုံသက်သက်ဖြစ်သည့် လက်ရာများ၊ တရားရုံးအမိန့်များနှင့် အစိုးရစည်းမျဉ်းနှင့် စည်းကမ်းများ၊ အမိန့်မနှင့် ညွှန်ကြားချက်များ၊ ဥပဒေများ အစရှိသည့် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်အကာအကွယ်ကို မရရှိသည့် အချက်များကို ဖော်ပြထားသည်။ အခန်း ၁ တွင် မြင်တွေ့ခဲ့ရသည့်အတိုင်း အချက်အလက်နှင့် စိတ်ကူးစိတ်သန်းများမှာ မူပိုင်ခွင့်တွင် အကျုံးမဝင်ပေ။

မူလလက်ရာရှင်သည် ၎င်း၏လက်ရာကို မူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းမကုန်ဆုံးခင်တွင် အများပြည်သူပိုင်နေရာကို၌ ပေးအပ်ခြင်း။

Creative Commons CC0 ကို https://creativecommons.org/ about/ downloads/ [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)] တွင် ဒေါင်းလုတ်ရယူနိုင်ပါသည်။

ကမ္ဘာ့နေရာအတော်များများတွင် မူလလက်ရာရှင်သည် မူပိုင်ခွင့်အကာအကွယ်ကို စွန့်လွှတ်ကာ အများပြည်သူပိုင်နေရာကို ပေးအပ်ရန် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ Creative Commons တွင် မူလလက်ရာရှင်တို့ကို ၎င်းတို့၏လက်ရာများအား ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အများပြည်သူပိုင်နေရာသို့ အများဆုံး ပေါက်ရောက်မှုရှိစေရန် ကူညီပေးသည့် CC0 (‘CC Zero’) အများပြည်သူပိုင်နေရာ သို့ရည်စူးခြင်း (Public Domain Dedication) ဟုခေါ်သော ဥပဒေအထောက်အကူ တစ်ခု ပါရှိသည်။ အခန်း ၃ တွင် အဆိုပါ အထောက်အကူနှင့် (အခြားသော Creative Commons ဥပဒေဆိုင်ရာ အထောက်အကူများ) အကြောင်းကို ထပ်မံလေ့လာရပါမည်။

စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ပိုင်ရှင်သည် ၎င်းတို့၏မူပိုင်ခွင့်ကို ရယူရန် (သို့) ထိန်းသိမ်းရန် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်များအား လိုက်နာရန် ပျက်ကွက်ခြင်း။

နိုင်ငံအများစုတွင် လက်ရာတစ်ခုအပေါ် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ရယူရန် (သို့) မူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းတိုးရန် တရားဝင်သတ်မှတ်ချက်များမရှိပေ။ သို့သော် အမြဲတမ်း ထိုသို့မဟုတ်ဘဲ မူလလက်ရာရှင်သည် လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်များကို လိုက်နာခြင်းမရှိသည့်အတွက် မကြာသေးမီက နှစ်များအတွင်း လက်ရာအများအပြားသည် အများပြည်သူပိုင်နေရာထဲသို့ ရောက်သွားကြသည်။