Creative Commons သို့ဝင်ပါ။

အင်တာနက်ပေါ်တွင် ဖန်တီးမှုလက်ရာများ ပိုမိုလွတ်လပ်စွာရရှိစေရေးဆိုသည့် Eldred ၏ ရည်ရွယ်ချက်တန်ဖိုး၏အားပေးလှုံ့ဆမှုနှင့် အကြောင်းအရာ၊ အချက်အလက်များကို ဖန်တီး၊ ရောစပ်၊ ဝေမျှနေသည့် ဘလော့ဂါအသိုက်အဝန်း ပိုမိုများပြားလာသည်ကို တုံ့ပြန်သောအားဖြင့် Lessig နှင့်အခြားသူများသည် စိတ်ကူးတစ်ခုရခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် Creative Commons ဟုခေါ်သည့် အကျိုးအမြတ်မယူသည့်အဖွဲ့အစည်းကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၂ ခုနှစ်တွင် Creative Commons လိုင်စင်များကို ဖြန့်ချိခဲ့သည်။ Creative Commons လိုင်စင်များဆိုသည်မှာ ဖန်တီးသူများကို ၎င်းတို့၏ စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်များအား ထိန်းသိမ်းထားခွင့်ပြုပြီး (All rights reserved)" ဟု သတ်မှတ်ခြင်းထက် ပိုမိုပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ်ရှိသော သတ်မှတ်ချက်စည်းကမ်းများဖြင့် ၎င်းတို့၏လက်ရာများကို မျှဝေခွင့်ပြုစဉ် မူပိုင်ခွင့်များကို ထိန်းသိမ်းထားရန် ခွင့်ပြုသော အခမဲ့ဖြစ်သည့် အများပြည်သူလိုင်စင်များဖြစ်သည်။

အခန်း ၁ တွင် လေ့လာခဲ့ရသည့်အတိုင်း စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဆိုသည်မှာ မိမိလိုချင်သည်ဖြစ်စေ မလိုချင်သည်ဖြစ်စေ အလိုအလျောက် ရရှိပါသည်။ တချို့က မူပိုင်ခွင့်အခွင့်အရေးအားလုံးကို ရယူချုပ်ကိုင်ထားလိုကြသော်လည်း လူမျာုစွာသည် ၎င်းတို့၏လက်ရာများကို အများပြည်သူနှင့် ပိုမိုလွတ်လပ်စွာ ဝေမျှလိုကြသည်။ CC လိုင်စင်ချပေးခြင်း၏နောက်ကွယ်မှ ရည်ရွယ်ချက်မှာ လက်ရာများကို စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေနှင့်အညီ မျှဝေလိုသည့် ဖန်တီးသူများအတွက် လွယ်ကူသောနည်းလမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးလိုခြင်းဖြစ်သည်။

စတင်ကတည်းက Creative Commons လိုင်စင်များကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ဖန်တီးသူများ အသုံးပြုနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ CC တည်ထောင်သူများသည် အမေရိကန်စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေပါ အချက်တစ်ခုကြောင့် စတင်တည်ထောင်ရန် စိတ်ကူးရခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ကမ္ဘာတစ်လွှားမှ အလားတူကန့်သတ်ထားသည့်မူပိုင်ခွင့်ဥပဒေများသည် ကျွန်ုပ်တို့၏အတူမျှဝေပိုင်ဆိုင်သည့်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စုပေါင်းထားသော အသိပညာများကို အသုံးချပုံအပေါ်တွင် ကန့်သတ်ထားသည်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာများနှင့် အင်တာနက်က ယဉ်ကျေးမှု နှင့်အသိပညာဖန်တီးမှုတို့တွင် လူအများပါဝင်နိုင်စေရန် နည်းလမ်းသစ်များကို ဖွင့်ပေးထားစဉ်မှာပင် ထိုသို့ကန့်သတ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

Creative Commons ကို တည်ထောင်လိုက်ချိန်မှ အစပြု၍ လူအများ၏မျှဝေသည့်ပုံစံနှင့် အင်တာနက်၏အလုပ်လုပ်ပုံများသည် များစွာပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့နေရာ အတော်များများတွင် ဖန်တီးမှုလက်ရာများအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များသည် တိုးပွားလျက်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း ရင်းမြစ်များကို မျှဝေခြင်းနှင့်ပြောင်းလဲခြင်းဖြစ်သည့် ရောစပ်ခြင်း (remixing) မှာ အင်တာနက်ပေါ်ရှိ စံနှုန်းတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ရှိနှင့်ပြီးသားတေးဂီတအမျိုးမျိုးကို ထည့်သွင်းထားသည့် တေးသီချင်းများ ( mash-up ဟုခေါ်ဆိုလေ့ရှိ) (သို့) လွန်ခဲ့သောရက်သတ္တပတ်က ဖေ့စ်ဘုတ်တွင် သင့်သူငယ်ချင်းတင်ခဲ့သည့် ပုံများအကြောင်း စဉ်းစားကြည့်ပါ။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ယင်းကဲ့သို့ မျှဝေသည့်ပုံစံ နှင့်ရောစပ်ခြင်းသည် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ပြီး လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ထိုလက်ရာများကို အင်တာနက်ပေါ်ရှိ တခြားနေရာများတွင် မျှဝေခွင့်ပြုလေ့မရှိသည့် လူမှုမီဒီယာကွန်ရက်များပေါ်တွင် ယင်းသို့ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။

ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်ထုတ်ဝေခြင်း၊ ပညာရပ်ဆိုင်ရာသုတေသန၊ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်နှင့် အခြားသောနယ်ပယ်များတွင် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ဥပဒေများသည် ဖန်တီးခြင်း ရယူခြင်းနှင့် ရောစပ်ခြင်းတို့ကို ဆက်လက်ကန့်သက်လျက်ရှိသည်။ CC အထောက်အကူများက ယင်းပြဿနာကိုဖြေရှင်းရာတွင် အကူအညီဖြစ်စေပါသည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် အွန်လိုင်း ဝက်ဘ်ဆိုက် ၉ သန်းတွင်ရှိသော လက်ရာ ၁.၆ ဘီလီယံကျော်က Creative Commons လိုင်စင်များကို အသုံးပြုထားပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ လွန်ခဲ့သော ၁၅ နှစ်ကျော်က စတင်ခဲ့သည့် မဟာစမ်းသပ်မှုကြီးသည် CC တည်ထောင်သူများ ကြိုတွေးမထားသည့် နည်းလမ်းများအပါအဝင် အခြားသောနည်းလမ်းများဖြင့် အောင်မြင်မှုရရှိခဲ့သည်။

တခြားသော လွတ်လပ်သည့် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်လိုင်စင်များကို ယခင်ကဖန်တီးခဲ့ကြသော်လည်း Creative Commons လိုင်စင်များသည် ခေတ်နှင့်အညီဖြစ်ခြင်း၊ လွတ်လပ်စွာသုံးစွဲနိုင်ခြင်း၊ အစိုးရများ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းက လွတ်လပ်သည့် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်လိုင်စင်များအတွက် ကမ္ဘာ့စံနှုန်းတစ်ခုအဖြစ် ကျယ်ပြန့်စွာသဘောတူလက်ခံထားခြင်းတို့ကြောင့် ယင်းလိုင်စင်များကို အသုံးပြုရန် အကြံပြုပါသည်။ ထို့အပြင် Creative Commons လိုင်စင်ရယူထားသည့် လက်ရာများကို Application များ၊ Search engine များနှင့် တခြားသောနည်းပညာများဖြင့်လည်း အလွယ်တကူဖတ်ရှုအသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ အခန်း ၃.၁ တွင် CC လိုင်စင်များ၏ ကွဲပြားသောလက္ခဏာများအကြောင်းကို ထပ်မံလေ့လာသွားပါမည်။

လာမည့်အခန်းတွင် လိုင်စင်များ၊ အဖွဲ့အစည်းနှင့် လှုပ်ရှားမှု အစရှိသည့် ယနေ့ခေတ် Creative Commons အကြောင်းကို လေ့လာရမည်ဖြစ်သည်။