လွတ်လပ်စွာရယူအသုံးပြုခွင့်ပေးသောလိုင်စင်များအကြောင်းမေးခွန်းများ
CC လိုင်စင်အကြောင်း အမေးများသောမေးခွန်းများနှင့် အဖြေများကိုဖော်ပြထားသည်။ CC လိုင်စင်အကြောင်း မေးခွန်းနှင့်အဖြေများကို Creative Commons အင်တာနက်စာမျက်နှာ၏ မကြာခဏ အမေးများသောမေးခွန်းများကဏ္ဍတွင် ဆက်လက်လေ့လာနိုင်သည်။
CC လိုင်စင်တစ်ခုကို စိတ်ကြိုက်ဖန်တီးနိုင်ပါသလား။
Creative Commons လိုင်စင်များ၏ အရေးအပါဆုံး လက္ခဏာများစွာထဲမှ တစ်ခုမှာ ၎င်းတို့အား စ တသမတ်တည်းဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ CC လိုင်စင်အမျိုးအစားတူသော လက်ရာအားလုံးအတွက် စည်းကမ်းနှင့်သတ်မှတ်ချက်များသည် အတူတူပဲဖြစ်သည်။ ယင်း သည် လိုင်စင်များ၏အလုပ်လုပ်ပုံနှင့် ၎င်းတို့၏စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီစေရန် ပြန်လည်အသုံးပြုသူများ လုပ်ဆောင်ရမည့်အချက်များကို အများပြည်သူ လွယ်ကူစွာ နားလည်စေသည်။
သို့ရာတွင် CC လိုင်စင်များသည် အရာရာနှင့် ကင်းကွာနေပြီး သီးခြားဖြစ်နေသောလက်ရာများအတွက် အကျုံးမဝင်ပါ။ CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာများသည် ကိုယ်ပိုင်ဝန်ဆောင်မှုဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများ ရှိသော စာမျက်နှာများပေါ်တွင် များသောအားဖြင့် တည်ရှိသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ၎င်းတို့သည် ပြန်လည်အသုံးပြုရန် (သို့) မှီငြမ်းပြုပြင် ရန် လွယ်ကူသော ဖွဲ့စည်းမှုပုံစံ (format) များတွင်မရှိပေ။ ၎င်းလက်ရာများကို စျေးနှုန်းတစ်ခုသတ်မှတ်ထားသော ထိတွေ့ကိုင်တွယ်နိုင်သည့်ပုံစံ (hard copy form) ဖြင့် မကြာခဏ ရရှိနိုင်ပါသည်။
သို့ရာတွင် လိုင်စင်များကိုအသုံးပြုသူ များနှင့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ကွဲပြားသောလိုအပ်ချက်များနှင့် လို အင်ဆန္ဒများရှိပါသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဖန်တီးသူများသည် CC လိုင်စင်များ ပေး ထားသော စံသတ်မှတ်ချက်များထက် အနည်းငယ်ကွဲပြားသောသတ်မှတ်ချက်များကို လိုချင်လေ့ရှိသည်။
လွတ်လပ်စွာ ရယူသုံးစွဲခွင့်ပေးသော စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်လိုင်စင်များကို စိတ်ကြိုက်ဖန်တီးခြင်းအား ကျွန်တော်တို ှ လေးနက်စွာတားမြစ်ပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် -
- ရှုပ်ထွေးမှုကိုဖန်တီးသည်။
- စိတ်ကြိုက်ဖန်တီးထားသည့် လိုင်စင်များ၏ ကွဲပြားမှုကိုသိရှိစေရန် အသုံးပြုသူများအား အချိန်ယူစေသည်။ း
- တသမတ်တည်းဖြစ်အောင် ဖန်တီးထားခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ချေဖျက်ခြင်း တို့ကို ဖြစ်စေသည်။
CC လိုင်စင်တစ်ခု၏ မည်သည့်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်ကိုမဆို ပြောင်းလဲပါက Creative Commons လိုင်စင်ဟု ခေါ်ဆို၍မရသကဲ့သို့ CC ကုန်အမှတ်တံဆိပ်ကိုလည်း အသုံးပြု၍မရပါ။ CC လိုင်စင် ရှိသော လက်ရာအား လုပ်ဆောင်နိုင်သည်များအပေါ် သင်၏သီးခြားသဘောတူညီချက်များ (ဥပမာ - ဝက်ဘ်ဆိုက်တစ်ခု၏ ဝန်ဆောင်မှုဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများ) မှတစ်ဆင့် ကန့်သတ်ချက်များကို ထည့်သွင်းရန်ကြိုးစားပါကလည်း ဤစည်းမျဉ်းသည် အကျုံးဝင်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် သင့် ဝက်ဘ်ဆိုက်ရှိ ဝန်ဆောင်မှုဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများသည် အများပြည်သူကို (လိုင်စင်စည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာပါက) CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာတစ်ခုကို မူပွား၍မရကြောင်း ပြောဆိုခွင့်မရှိပါ။ သို့ရာတွင် သင်၏ CC လိုင်စင် သုံးထားသောလက်ရာကို ပိုမိုလွတ်လပ်သောစည်းမျဉ်းများသတ်မှတ်ပြီး CC လိုင်စင်ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ (ဥပမာ - နာမည်ဖော်ပြညွှန်းဆိုခြင်းအားလက်ခံရန် သင်၏အခွင့်အရေးကိုစွန့်လွှတ်ခြင်း)
Creative Commons တွင် ၎င်းစည်းမျဉ်းများကိုဖော်ပြထားသော အသေးစိတ် ဥပဒေရေးရာ မူဝါဒတစ်ရပ် [Tip: hold Ctrl and click a link to open it in a new tab. (Hide tip)] ရှိသော်လည်း ၎င်းတို့အားအသုံးပြုရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ CC လိုင်စင် ရှိသော သင်၏လက်ရာကို လူများအသုံးပြုရာတွင် သင်လုပ်ချင်သည့်အရာက ပိုမိုလွယ်ကူစေမည်လား (သို့) ပိုမိုခက်ခဲစေမည်လားဆိုသည်အား သင့်ကိုယ်သင်ပြန်မေးခြင်းဖြစ်သည်။ ပိုမိုခက်ခဲစေပါက - (အဆိုပါလက်ရာမှ Creative Commons နာမည်အား ဖယ်ရှားခြင်းမပြုလျှင်) - ယေဘုယျအားဖြင့် ၎င်းသည်ကန့်သတ်ချက်ဖြစ်ပြီး သင်ပြုလုပ်၍မရနိုင်ပါ။
အထက်ပါအချက်အားလုံးသည် CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာကို ဖန်တီးသူများ နှင့်သက်ဆိုင်သည်ကို သတိပြုပါ။အခြားသူ၏ CC လိုင်စင် အသုံးပြုထားသောလက်ရာနှင့်သက်ဆိုင်သော ဥပဒေစည်းကမ်းများကို ဘယ်သောအခါမှ ပြောင်းလဲ၍မရပါ။
CC လိုင်စင် အသုံးပြုထားသောလက်ရာကို ရောင်းချနိုင်ပါသလား။
သင်က ဖန်တီးသူဖြစ်ပါက သင့်လက်ရာကို အမြဲတစေ ရောင်းချနိုင်သည်။ အမှန်အားဖြင့် ပုံနှိပ်မိတ္တူများ (ဥပမာ - ကျောင်းသုံးဖတ်စာအုပ်) ရောင်းချခြင်းနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် မိတ္တူများ အခမဲ့ထောက်ပံ့ခြင်းသည် CC လိုင်စင်ကိုအသုံးပြုကာ ငွေရှာခြင်းအတွက် အလွန်အသုံးများသောနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဥပမာ OpenStax ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်များကို ၎င်းတို့၏အင်တာနက်စာမျက်နှာပေါ်တွင် အခမဲ့ရရှိနိုင်သော်လည်း ပုံနှိပ်မိတ္တူများကိုမူ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၀ ဝန်းကျင်ဖြင့် ရောင်းချ သည်။
CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ် မိတ္တူများ (မူပွားများ) အား ရယူသုံးစွဲခွင့်အတွက် အခကြေးငွေကောက်ခံခြင်းသည် ပို၍ပင်ခက်ခဲသည်။ ယင်းကို ခွင့်ပြုနိုင်သည်။ သို့ရာတွင် သင့်လက်ရာ၏မူပွားတစ်ခုအတွက် တစ်စုံတစ်ဦးမှ အခကြေးငွေပေးပြီးသည်နှင့်တစ်ပြိုင်နက် သက်ဆိုင်ရာ CC လိုင်စင်စည်းကမ်းချက်များအရ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်သည် ၎င်းမူပွားအား အခြားသူများထံ တရားဝင် အခမဲ့ဖြန့်ချိနိုင်သည်။
အခြားသူ၏ CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာ ( ထိတွေ့ကိုင်တွယ်နိုင်သော မူပွားဖြစ်စေ၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်မူပွားဖြစ်စေ) အား အသုံးပြုခွင့်အတွက် အခကြေးငွေကောက်ခံပါက အဆိုပါလက်ရာ၏ CC လိုင်စင်အား သတိပြုရန်လိုအပ်သည်။ ၎င်း CC လိုင်စင်တွင် စီးပွားဖြစ်အသုံးမပြုရန် (NC) တားမြစ်ချက်ပါဝင်ပါက ၎င်းလက်ရာကို အများပြည်သူမှအသုံးပြုရာတွင် အခကြေးငွေကောက်ခံ၍မရပါ။
လိုင်စင်နှင့်ပတ်သက်ပြီး စိတ်ကူးပြောင်း သွားပါက မည်သို့လုပ်ဆောင်မည်နည်း။
လက်ရာတစ်ခုအတွက် CC လိုင်စင်ကို အသုံးပြုသော ဖန်တီးသူများသည် နောက်ပိုင်းတွင် အခြားစည်းကမ်းချက်များဖြင့် အသုံးပြုခွင့်ပေးရန်ဆုံးဖြတ်တတ်သည်မှာ ရှောင်လွှဲ၍မရသောအခြေအနေဖြစ်သည်။ မူရင်းလိုင်စင်အား ပြန်လည်ရုပ်သိမ်း၍မရစေကာမူ ဖန်တီးသူသည် -
- မတူ သောလိုင်စင်တစ်ခုဖြင့် လည်း လက်ရာအား အသုံးပြုခွင့်ပေးနိုင်သည်။
- အင်တာနက်ပေါ်မှ လက်ရာ၏မူပွားအား ဖယ်ရှားနိုင်သည်။
အဆိုပါအခြေအနေများတွင် မူရင်းလိုင်စင ရှိသောလက်ရာအား တွေ့ရှိသူသည် မူပိုင်ခွင့်သက်တမ်းမကုန်ဆုံးခင်အချိန်ထိ ၎င်းလက်ရာအား မူရင်းလိုင်စင်ပါ စည်းကမ်းချက်များအရ တရားဝင်အသုံးပြုခွင့်ရှိသည်။ လက်တွေ့အခြေအနေတွင် ပြန်လည်အသုံးပြုသူက ဖန်တီးသူ၏အသစ်ပေါ်ပေါက်လာသော ဆန္ဒများကို လေးစားမှုတစ်ခုအဖြစ် လိုက်လျောခြင်းပြုနိုင်သည်။
တစ်စုံတစ်ယောက်က မိမိ CC လိုင်စင် သုံးထားသောလက်ရာဖြင့် မိမိ မနှစ်သက်သောအရာတစ်ခုခုကို လုပ်နေရင် မည်သို့လုပ်ပါမလဲ။
အသုံးပြုသူက လိုင်စင်ပါစည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များအား လိုက်နာနေသရွေ့ လက်ရာရှင် (သို့) လိုင်စင်ပိုင်ရှင်သည် ၎င်းတို့၏လက်ရာအား အသုံးပြုသည့်ပုံစံကို ထိန်းချုပ်၍မရပါ။ သို့ရာတွင် CC လိုင်စင်အားလုံးတွင် လိုင်စင်ပိုင်ရှင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏လက်ရာများနှင့် ဆက်နွှယ်မှုမရှိစေရန် (သို့) ၎င်းတို့သဘောမတူသောလက်ရာများကို အသုံးမပြုရန် ရွေးချယ်ခွင့်ပေးထားသော နည်းလမ်းများစွာ ရှိပါသည်။
- CC လိုင်စင်အားလုံးသည် အသုံးပြုမှု တစ်စုံတစ်ရာကို လိုင်စင်ပိုင်ရှင်က အားပေးခြင်း (သို့) ထောက်ခံခြင်းကို ရည်ညွှန်း ရန်အလို့ငှာ း အသိအမှတ်ပြုမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်အား အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။
- လိုင်စင်ပိုင်ရှင်များသည် ဆန္ဒရှိပါက အသိအမှတ်ပြုမှုဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်ကိုစွန့်လွှတ်ပြီး မိမိအားလိုင်စင်ပိုင်ရှင်အဖြစ် ဖော်ထုတ်ခြင်းမပြုကြရန် ရွေးချယ်နိုင်သည်။
- လက်ရာအား ပြုပြင်ထားပုံ (သို့) အသုံးပြုထားပုံကို လိုင်စင်ပိုင်ရှင်က သဘောမကျပါက လိုင်စင်ရရှိသူက အသိအမှတ်ပြုဖော်ပြခြင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို တောင်းဆိုသည့်အခါ ဖယ်ရှားပေးရန် CC လိုင်စင်များက သတ်မှတ်ထား သည်။ လိုင်စင်မူကွဲ 3.0 နှင့်အစောပိုင်း မူကွဲများတွင် ယင်းသတ်မှတ်ချက်သည် မှီငြမ်းလက်ရာ များနှင့် လက်ရာပေါင်းချုပ်များအတွက်သာ လိုအပ်ချက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မူကွဲ 4.0 တွင် မပြောင်းလဲထားသည့်လက်ရာ ပါ အကျုံးဝင်သည်။
- နိဂုံးအားဖြင့် လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာအား ပြုပြင်ဖန်တီးသူသည် မူလလက်ရာအား ပြုပြင်ပြောင်းလဲထားခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြရန်လိုအပ်သည်။ ထိုသို့ညွှန်ပြခြင်းသည် လိုင်စင်ပိုင်ရှင်မှ လက်ခံသည်ဖြစ်စေ လက်မခံသည်ဖြစ်စေ မူ လလက်ရာအား ပြုလုပ်ထားသော အပြောင်းအလဲများသည် လိုင်စင်ပိုင်ရှင်နှင့် သက်ဆိုင်ခြင်းမရှိသည်ကို သေချာစေသည်။
ထို့အပြင် သတိပြုရမည့်အချက်များမှာ -
- လွတ်လပ်စွာ ရယူအသုံးပြုခွင့်လိုင်စင် (Open license) ရှိသောလက်ရာများအား 'အလွဲသုံးစားပြုလုပ်ခြင်း' များစွာမရှိပါ - CC လိုင်စင် ရှိသောလက်ရာအား အသုံးပြုသူအများစုသည် တာဝန်ယူတတ်ကြပြီး သက်ဆိုင်ရာ လိုင်စင်စည်းကမ်းချက်များကို လိုက်နာကြသည်။
- မသမာသူများအနေဖြင့် စာပေနှင့်အနုပညာမူပိုင်ခွင့်ကို အလေးဂရုမပြုပါက ၎င်းတို့ မသမာသောကိစ္စများမလုပ်စေရန် မူပိုင်ခွင့် နှင့်/သို့မဟုတ် open မူပိုင်ခွင့်လိုင်စင်များက မဟန့်တားနိုင်ပါ။