2.1 Fframwaith ar gyfer adeiladu galluoedd digidol
Mae nifer o sefydliadau addysg uwch ac addysg bellach wedi mabwysiadau fframwaith galluoedd digidol Jisc (Jisc digital capabilities framework), sy’n nodi’r sgiliau digidol hanfodol y dylai pob oedolyn feddu arnynt yng nghyd-destun y gweithle. Yn ogystal, mae’n cynnig ffordd i fynegi a deall galluoedd digidol mewn lleoliad AU/AB. Mae’r fframwaith yn canolbwyntio ar:
- Ar lefel unigol rydym yn diffinio galluoedd digidol fel y rhai sy’n galluogi rhywun i fyw, dysgu a gweithio mewn cymdeithas ddigidol.
- Ar lefel sefydliad mae angen i ni edrych y tu hwnt i alluoedd unigolion ac ystyried i ba raddau mae diwylliant a seilwaith sefydliad yn galluogi ac yn ysgogi arferion digidol..
(Jisc, n.d).
Mae’r fframwaith yn diffinio’r rhain fel a ganlyn.
| Chwe elfen y fframwaith galluoedd digidol unigol yw: | Chwe elfen y fframwaith galluoedd digidol sefydliadol yw: |
|---|---|
|
|
Yn y fideo isod, mae Dr Becki Vickerstaff, Uwch Ymgynghorydd Addysg Uwch yn Jisc, yn egluro fframwaith galluoedd digidol Jisc.
Download this video clip.Video player: hyb_5_2022_sept105_framework_for_building_digital_capabilities_compressed.mp4
Transcript
BECKI VICKERSTAFF
Mewn gwirionedd, ffordd o edrych ar alluoedd digidol o lefel uwch yw fframwaith gallu digidol Jisc, os hoffech chi. Ac mae'n canolbwyntio ar chwe maes gallu digidol gwahanol. Felly, mae gennym hyfedredd TGCh, data gwybodaeth a llythrennedd yn y cyfryngau, er enghraifft. Ond fframwaith oedd hwn y gwnaeth y sector ei ddylunio, gweithio gydag ef, coladu ar ei gyfer a chydweithio arno hefyd. Ac mae'n un a ddefnyddir mewn llawer o sefydliadau addysg uwch, a'r sector ar lefel genedlaethol a rhyngwladol hefyd.
Mae gennym y prif chwe maes gallu digidol hynny yn y fframwaith. Felly, mae gennym hyfedredd TGCh. Felly, mae'n edrych rhywsut ar hyfedredd digidol a chynhyrchiant digidol ac yn edrych ar y rheiny o ran beth y gallai fod ei angen ar ddefnyddiwr i allu llywio byd digidol yn llwyddiannus. Ac mewn lleoliad addysgol yn arbennig, byddem yn edrych ar y mathau gwahanol o dechnolegau a dulliau i allu llywio'r dechnoleg honno'n llwyddiannus iawn, er mwyn iddynt ei defnyddio'n effeithiol iawn yn y ffyrdd gwahanol.
Mae gennym hefyd wybodaeth, data a llythrennedd y cyfryngau hefyd. Felly mae hynny'n edrych ar feysydd fel llythrennedd data, llythrennedd gwybodaeth a llythrennedd y cyfryngau. Felly, mae'n golygu gallu llywio data yn llwyddiannus a gallu edrych arnynt yn llwyddiannus o ran gwneud yn siŵr y gallwn gael gafael ar wybodaeth, ond hefyd gwybod beth i wneud â'r wybodaeth honno.
Ac mae gennym waith creu yn ddigidol, datrys problemau ac arloesi hefyd. Felly, mae hynny'n mynd ac yn torri i lawr yn feysydd rhywsut, fel creu yn ddigidol, ymchwil ddigidol a datrys problemau. Felly, mae datrys problemau yn bwysig iawn, oherwydd mae'n amlwg ein bod ni'n symud ymlaen mewn byd digidol, yn enwedig gyda'r myfyrwyr hefyd, wrth iddynt edrych i fod yn un o raddedigion hyblyg y sgiliau trosglwyddadwy hynny. Ond hefyd, arloesi digidol, sy'n golygu gallu deall pa alluoedd digidol sydd eu hangen i lywio'r rheiny'n llwyddiannus hefyd.
Yna, rydym yn symud i faes arall ar ein fframwaith, sef cyfathrebu digidol, cydweithio a chyfranogiad. Felly, dyma lle rydym yn dechrau edrych ar bethau fel cyfathrebu digidol, cydweithio digidol a chyfranogiad digidol. Felly, rydym yn meddwl am sut y gallwn feddwl yn benodol am y pandemig hefyd, sut rydym yn edrych ar gydweithio ar-lein, sut mae hynny'n edrych yn llwyddiannus, pa alluoedd digidol all fod eu hangen arnom i allu gwneud hynny. Felly, mae nodi'r math cywir o dechnoleg neu blatfform i allu cyfathrebu'n llwyddiannus gyda'n gilydd ac, wrth reswm, gyda'r holl bethau hynny, mae edrych ar ffordd ddiogel o wneud hynny hefyd.
Ac yna maes arall ar ein fframwaith yw dysgu a datblygu digidol. Mae hynny'n golygu edrych ar faes dysgu digidol ac addysgu digidol. Felly unwaith eto, mae'n bwysig iawn gallu deall y galluoedd digidol sydd eu hangen i gefnogi'r meysydd hynny a chaniatáu unigolyn, boed yr unigolyn hwnnw'n aelod o staff neu'n fyfyriwr, i allu cyflawni ei rôl yn llwyddiannus, dewis y technolegau priodol hynny, ond gallu deall yr hyn sydd ei angen i ddatblygu'r maes hwnnw.
Ac yna mae gennym hunaniaeth a llesiant digidol, sy'n cael ei gynnwys ar draws y fframwaith cyfan. Felly, rydym yn meddwl am yr holl feysydd gwahanol hynny, ond edrych, mewn gwirionedd, ar y llesiant digidol hwnnw, gwybod faint o amser dylem fod yn ei dreulio ar-lein, cadw ein hunain yn ddiogel ar-lein, edrych ar fwlio ar-lein, y math yna o beth. Felly, edrych ar y gwaith rheoli hunaniaeth ddigidol hwnnw, meddwl am eich ôl troed digidol ond hefyd ar lesiant digidol. Felly, gwybod pryd y gallem fod yn treulio awr o flaen dosbarth Zoom neu ddarlith Zoom a sut mae hynny'n effeithio ar ein llesiant digidol. Felly mewn ffordd, yr holl brif feysydd hynny o'r fframwaith. Mae gennym y chwe phrif faes hynny o'r fframwaith, sy'n arwain at 15 maes hyfedredd digidol pellach.
Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).
Wrth feddwl am y fframwaith galluoedd digidol, mae’n bwysig diffinio’r canlynol er mwyn sicrhau eich bod yn deall y sgiliau digidol a’r ymddygiadau sydd eu hangen ar gyfer gwahanol gyd-destunau o fewn eich SAU – nid yw un ateb yn addas i bawb!
- Pobl: Y grŵp o bobl sydd angen y sgiliau
- Lleoedd: Y cyd-destun y mae angen iddynt ddefnyddio’r sgiliau
- Technoleg: Yr offer a’r systemau y maent angen y sgiliau i’w defnyddio
- Cyfnod: Y ffrâm amser y mae’r sgiliau hyn yn berthnasol ynddi (Orlik [Tip: daliwch Ctrl a chliciwch dolen i'w agor mewn tab newydd. (Cuddio tip)] , 2018).
Gweithgaredd 6 Fframwaith Jisc: Pa mor hyderus yn ddigidol ydych chi?
Timing: 20 muned
Ymchwiliwch i’r fframwaith galluoedd digidol Jisc yn fwy manwl. Ystyriwch yr hyn mae’n ei olygu i chi fel unigolyn, a pha mor hyderus a alluog yn ddigidol ydych chi’n teimlo.
Jisc Digital Capabilities Framework
Efallai yr hoffech ddefnyddio un o’r adnoddau canlynol i’ch helpu i asesu eich gallu digidol eich hun:
- Os yw eich SAU yn aelod o Jisc efallai y bydd gennych fynediad at y Jisc Discovery Tool sef adnodd hunanasesu i’ch helpu i ddeall a datblygu eich galluoedd digidol.
- Os nad yw eich sefydliad yn aelod efallai yr hoffech ddefnyddio The Digital Competence Wheel.
Ysgrifennwch grynodeb o ba mor hyderus a galluog ydych chi’n ddigidol a nodi’r meysydd yr hoffech eu datblygu. Meddyliwch am ba sgiliau ac ymddygiad digidol sy’n bwysig yn eich bywyd personol ac yn eich rôl o fewn sefydliad. Os ydych yn gweithio mewn SAU ystyriwch hefyd pa sgiliau ac adnoddau digidol rydych chi’n eu defnyddio, er mwyn gweithredu’n effeithiol fel sefydliad, a’r sgiliau i sicrhau’r canlyniadau gorau i’ch myfyrwyr.
Gadael sylw
O fewn y Brifysgol Agored mae’r dulliau canlynol wedi’u cymryd i osod galluoedd digidol Jisc yng nghyd-destun y Brifysgol Agored. Mae arbenigwyr pwnc o ar draws y Brifysgol Agored wedi cydweithio i ddatblygu dull i ddatblygu a chefnogi galluoedd digidol, trwy ganllawiau, hyfforddiant, cefnogaeth a phrosesau.
| Gallu | Mae hyn yn golygu ein bod yn... |
|---|---|
Defnyddio technoleg (Hyfedredd TGCh) |
|
| Cyfathrebu, cydweithio a chyfranogiad digidol |
|
| Creu digidol, datrys problemau ac arloesi |
|
| Gwybodaeth, data a llythrennedd cyfryngau |
|
Dysgu ac addysgu digidol (dysgu a datblygu digidol) |
|
| Hunaniaeth ddigidol, llesiant a chynaliadwyedd |
|
Sylwch: Mae’r Brifysgol Agored wedi cynnwys cynaliadwyedd digidol fel gallu ychwanegol, sydd ddim yn rhan o’r fframwaith Jisc.
Defnyddio’r fframwaith Jisc
Yn y fideo isod, mae Becki Vickerstaff yn crynhoi beth yw'r fframwaith, yna mae cyfranwyr yn trafod sut mae wedi cael ei ddefnyddio yn eu sefydliadau hyd yn hyn a meysydd i'w hystyried ar gyfer y dyfodol.
Download this video clip.Video player: hyb_5_2022_sept106_using_the_jisc_framework_compressed.mp4
Transcript
BECKI VICKERSTAFF
Mewn gwirionedd, ffordd o edrych ar alluoedd digidol o lefel uwch yw fframwaith gallu digidol Jisc, os hoffech chi. Ac mae'n canolbwyntio ar chwe maes gallu digidol gwahanol. Felly, mae gennym hyfedredd TGCh, gwybodaeth, data a llythrennedd y cyfryngau, er enghraifft, ond fframwaith oedd hwn y gwnaeth y sector ei ddylunio, gweithio a chydweithio gydag ef hefyd. Ac mae'n un a ddefnyddir mewn llawer o sefydliadau addysg uwch a'r sector, ar lefel genedlaethol a rhyngwladol hefyd.
JO PARKER
Rydym wedi'i ddefnyddio i raddau eithaf helaeth mewn gwaith gyda myfyrwyr oherwydd un o'r pethau mae'n eich galluogi i'w wneud yw meddwl am allu digidol o safbwynt unigol, boed hwnnw'n aelod o staff neu'n fyfyriwr, ac o safbwynt sefydliadol hefyd.
Felly, rydym wedi'i ddefnyddio i lywio datblygiad adnoddau sy'n wynebu'r myfyrwyr. Felly, er enghraifft, mae gennym ein fframwaith llythrennedd digidol a gwybodaeth ein hunain yn y Brifysgol Agored i'n helpu ni i feddwl am y sgiliau rydym yn eu hymgorffori mewn modiwlau i fyfyrwyr. Felly, rydym wedi defnyddio rhywfaint o feddwl Jisc i ffurfio a fframio yr hyn a olygwn pan fyddwn yn ei drafod mewn cyd-detsun sy'n wynebu myfyrwyr.
SARAH JONES
Penderfynodd y Brifysgol fapio'n unol â fframwaith galluoedd digidol JISC gan fod y gwaith mapio, yn y bôn, wedi'i wneud yn barod. Mae galluoedd a sgiliau digidol yn faes eang iawn, o greu dogfen Word, mewngofnodi i'ch e-bost, gwneud eich siopa ar-lein, ymgysylltu ar-lein hyd at dasgau mwy cymhleth fel rhaglennu. Mae rhai pobl yn wynebu rhwystrau sgiliau dim ond wrth ddysgu mewn amgylchedd digidol.
Felly gan fod JISC wedi gwneud y gwaith hwnnw'n barod, roedd y broses yn haws i ni ac mae rhai o'r adnoddau roeddem yn eu defnyddio, er enghraifft LinkedIn Learning, hefyd wedi mapio eu hadnoddau eu hunain yn barod i fframwaith galluoedd digidol JISC.
BECKI VICKERSTAFF
Un o brif fanteision y fframwaith, os hoffech chi, yw ei fod yn galluogi'r trafodaethau pwysig hynny ac mae'n helpu i adeiladu'r consensws o ran beth yw gallu digidol a pham y mae'n bwysig i sefydliad addysg uwch, yn enwedig o ran sut rydym yn grymuso staff a myfyrwyr, sut mae'r gallu digidol hwnnw'n bwysig iawn i allu helpu staff cymorth i gefnogi myfyrwyr i allu ffynnu yn y byd digidol hwnnw.
Ac wrth reswm, wrth i bethau ddatblygu, gan nad yw swyddi yfory'n bodoli eto, mae deall y gallu digidol hwnnw'n bwysig iawn, ond yr hyn y mae'n ei wneud hefyd yw bod y fframwaith yn galluogi'r sefydliadau i allu cyfeirio a chysoni â'u darpariaethau eu hunain.
Ac rydym yn gweld llawer o'n cwsmeriaid ac aelodau yn gwneud hynny. Felly, byddan nhw'n cymryd y fframwaith hwnnw. Byddan nhw'n ei dorri i lawr. Byddan nhw'n ei gysoni â'u darpariaethau eu hunain. Ac mae wir yn creu'r man cychwyn arbennig yma, er mwyn helpu'r cyfathrebiadau hynny ym mhob rhan o'r sefydliad, i helpu adeiladu ar y math o waith hwnnw ar drawsnewid digidol hefyd.
Ond rwy'n credu mai un o'r meysydd cryfaf mewn perthynas â'r fframwaith yw ei fod yn cwtogi'r meysydd hynny ar gyfer sefydliad ac yna'n eu galluogi i nodi meysydd a fydd yn cysoni eto â'u darpariaethau eu hunain, eu mentrau eu hunain a gallu cefnogi hynny.
Felly, os ystyriwn ni bethau fel gwaith creu digidol, er enghraifft, gall sefydliad ddweud, gallwn gysoni hynny â rhai o'n gweithdai rydym yn eu cynnig. Mae hyn yn creu cyswllt hyfryd lle rydym yn gwneud rhywfaint o waith ailddatblygu ar ein cwricwlwm. Rydym eisiau i staff greu mwy o ddeunydd ar-lein. Felly, mae sawl ffordd wahanol o ddefnyddio'r fframwaith hwnnw fel man cychwyn, ei addasu a'i wneud yn fwy lleol ac arbenigol.
JO PARKER
Yr hyn rydw i wedi'i weld yn fy sgyrsiau â phobl sy'n cymryd rhan mewn gwaith datblygu sgiliau ym mhob rhan o'r Brifysgol Agored yw bod yr holl alluoedd digidol unigol hynny sy'n cael eu mynegi yn y fframwaith wedi'u lleoli ychydig yn wahanol yn y sefydliad. Felly, nid oes dealltwriaeth ar y cyd o ran sut mae'r darlun mawr yn edrych, ond mae llawer o feysydd o'r Brifysgol sy'n gyfrifol am y meysydd sgiliau digidol hynny.
Felly, yr hyn y mae'n ein galluogi ni i'w wneud yw adeiladu ar y ffordd o feddwl hynny a'r iaith a rennir o gwmpas yr holl beth, cael pobl i gymryd rhan, ond hefyd cael sgyrsiau gyda nhw ynghylch, wel, pa bethau sydd gennych a fyddai'n ein helpu ni i adeiladu ar y darlun sefydliadol mawr hwn?
Felly, o safbwynt y staff, mae wedi ein galluogi ni i archwilio'r hyn sydd gennym ac mae wedi ein galluogi ni i adeiladu hwb lle gallwn ddod â'r holl bethau hyn at ei gilydd. Felly, mae'n gwneud synnwyr i bobl o ran sut mae eu sgiliau digidol yn edrych yn y Brifysgol Agored.
SARAH JONES
Felly, rwy'n credu bod y pandemig wedi creu llawer o ffyrdd newydd a gwahanol o weithio. Rwy'n credu ei fod wedi rhoi llawer o syniadau i ni y mae angen i ni feddwl amdanynt. Mae wedi rhoi llawer o brofiadau i ni, ynghyd â meddwl am yr hyn sydd ei angen arnom ar gyfer y dyfodol.
Yn sicr, rydym wedi gweld yr holl adnoddau a dulliau addysg digidol gwych hyn yn dod yn sydyn ac yn cael eu rhoi ar waith yn sydyn, fel y mae'r rhan fwyaf o sefydliadau wedi'u gwneud rwy'n siŵr. Rwy'n credu mai un o'r pethau sydd wedi dod i'r amlwg yw bod angen i ni gael yr agwedd honno o ddysgu gydol oes.
Felly rydym yn meddwl am anghenion digidol ein myfyrwyr a'n graddedigion hefyd. Pan fyddant yn mynd allan i'r gweithle, mae'r gweithle yn newid yn sylweddol ar hyn o bryd o ran y gofod digidol. Felly mae angen i ni roi'r sgiliau digidol trosglwyddadwy hynny iddynt.
Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).
Mae llawer o sefydliadau addysg bellach ac addysg uwch yn gweithio gyda Jisc a sefydliadau eraill i ddatblygu adnoddau er mwyn helpu i gryfhau galluoedd digidol. Yn y fideo isod, mae Becki Vickerstaff yn egluro sut mae fframwaith Jisc wedi’i ddefnyddio i greu ardaloedd adnoddau digidol er mwyn helpu i gryfhau galluoedd digidol staff a myfyrwyr.
Download this video clip.Video player: hyb_5_2022_sept108_creating_the_digicentre_becki_compressed.mp4
Transcript
DR BECKI VICKERSTAFF
Gan feddwl am y ffordd y mae rhai o'n sefydliadau addysg uwch wedi defnyddio ein fframwaith gallu digidol, yr adnodd Darganfod ac ati, rydym wedi gweld enghreifftiau ardderchog o'r ffordd y mae hynny wedi effeithio ar y Brifysgol hefyd ac wedi'i grymuso. Ac os gallaf gyfeirio at Brifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, mae'n enghraifft dda iawn o brifysgol sydd wedi llunio strategaeth ddigidol glir iawn ac o'r ffordd y gall hynny gael effaith sylweddol ar bob rhan o'r sefydliad hwnnw.
Felly, defnyddiodd y Brifysgol ein fframwaith gallu digidol i greu ardal hwb benodol, felly mewn gwirionedd, mae wedi ei alinio â'i mentrau a'i hadnoddau ei hun hefyd. Ond mae wedi creu ffordd y gall ei staff a'i myfyrwyr werthuso eu galluoedd digidol o ddifrif. Felly unwaith eto, defnyddio'r adnodd Darganfod hefyd fel ffordd i'r unigolyn allu myfyrio ar ei allu digidol mewn amgylchedd cwbl ddiogel.
Ond gan fyfyrio wedyn ar ei anghenion ac unwaith eto, nodi ei gryfderau. Ac wedyn gynllunio'r ffordd ymlaen o ran sut y gall wella hynny. Ac unwaith eto, mae wedi creu'r gofod ar-lein ardderchog hwn i'w staff a'i myfyrwyr lle y gallant adeiladu ar y galluoedd digidol hynny. A chan ei fod wedi'i rannu'n ddarnau llai ac wedi'i addasu, mae'n fwy priodol ar gyfer y sefydliad ei hun hefyd. Felly mae wedi ystyried y gwahanol adnoddau sydd ar gael, a gyflwynwyd ganddi, ac mae'n rhan o'i phroses sefydlu hefyd.
Felly unwaith eto, mae'n bwysig iawn bod staff a myfyrwyr yn deall y gallu digidol hwnnw wrth ddechrau ar eu taith drwy'r Brifysgol, ond mae'n bwysig cynnwys hynny fel rhan o brosesau eraill hefyd. Felly mae wedi ei gynnwys o fewn arfarniadau hefyd ac wedi cynnal sesiynau â'r arweinwyr. Felly mae'r unigolion hynny sy'n gyfrifol am y mentrau lefel uchel hynny yn y sefydliad wedi'u cynnwys fel rhan o'r broses hefyd. Felly mae'r dull gweithredu cyfannol iawn hwnnw yn hynod bwysig.
Ond unwaith eto, un o'r pethau y mae wedi'i wneud yw defnyddio ein proffiliau go iawn, er enghraifft, a'u haddasu. Mae hefyd wedi creu proffiliau lefel pwnc penodol hefyd. Felly unwaith eto, eu gwneud yn fwy personol i'r sefydliad ond gan sicrhau eu bod yn gydnaws â'r fframwaith a gydnabyddir yn genedlaethol hefyd. Ac wedyn mae wedi cynnal gweithdai. A thrwy ddefnyddio'r data hynny o'r adnodd darganfod, gallwch nodi gofynion posibl o ran datblygu gwahanol alluoedd digidol.
Ond un o'r pethau y mae wedi'i wneud yw defnyddio ymarfer mapio LinkedIn Learning. Felly cynhaliodd LinkedIn Learning ymarfer mapio ardderchog yn erbyn ein fframwaith. Felly mae wedi alinio'r holl adnoddau sy'n amlwg yn rhan o LinkedIn Learning i'n hadnoddau hyfedredd digidol a'n fframwaith. Felly mae'n ffordd dda iawn i sefydliadau â'r tanysgrifiad hwnnw sicrhau bod popeth wedi'i alinio. Felly mae amser yn werthfawr iawn. Felly mae'r ffaith bod hynny eisoes wedi'i fapio yn cynnig ffordd dda iawn i staff a myfyrwyr allu bwrw golwg ar bethau gan nodi meysydd o bosibl a allai helpu i wella eu gallu digidol nhw hefyd.
Felly mae wedi gwneud gwaith da iawn, unwaith eto, gan ddefnyddio ein fframwaith, addasu ein proffiliau, cyflwyno'r adnodd Darganfod, er mwyn gallu sicrhau bod data ystyrlon ar gael er mwyn helpu i lywio datblygiad staff a chefnogi gallu digidol ei staff hefyd. Mae Prifysgol Caeredin yn sefydliad arall sydd wedi gwneud gwaith ardderchog gan ddefnyddio ein hadnodd Darganfod a'n fframwaith. Roedd dull y Brifysgol hon ychydig yn wahanol, ond unwaith eto, aeth ati i fapio ein fframwaith gallu digidol yn erbyn ei gwasanaeth ei hun.
Felly ar gyfer pob un o'r meysydd gallu digidol gwahanol hynny, aeth ati i edrych ar ei darpariaeth fewnol o fewn ei thîm sgiliau digidol. Aeth ati i greu ardal adnoddau i'w staff, unwaith eto, gan rannu'r holl feysydd hynny yn rhannau llai. Lluniodd adnodd Canfod Adnoddau i'r Brifysgol ('University Resource Finder'). Felly o dan y meysydd digidol hynny, gallai'r staff nodi pa feysydd y gallai fod angen iddynt eu gwella a dod i'w deall yn well, yn seiliedig ar yr adnodd darganfod.
Ac roedd yr adnodd Canfod Adnoddau hwnnw yn ffordd gyflym iawn o gyfeirio staff at yr hyn y gallent ei wneud i wella yn y maes hwnnw. Ond hefyd, aeth ati i weithio gyda hyrwyddwyr myfyrwyr, sy'n beth ardderchog i'w wneud ac yn rhywbeth yr ydym yn ei weld yn aml. Felly, mewn gwirionedd, daeth yr hyrwyddwyr myfyrwyr hynny yn eiriolwyr digidol. Ac roedd hynny o gymorth mewn perthynas â'r dull cyfoedion o gefnogi gallu digidol felly byddent yn mynd allan ac yn hyfforddi myfyrwyr eraill, gan sicrhau eu bod yn ymwybodol o'r adnodd Darganfod ac ati. Felly roedd hynny'n ffordd ardderchog o wella hynny hefyd.
Ac un o'r pethau a wnaed yng Nghaeredin ac yr wyf yn hynod hoff ohono yw bod y Brifysgol wedi alinio'r adnodd darganfod digidol a'r gallu digidol hwnnw â rhaglenni newydd hefyd. Felly mae wedi creu rhaglenni wedi'u teilwra'n benodol er mwyn helpu staff i wella eu dealltwriaeth a'u gallu digidol ac unwaith eto, fwrw ati o ddifrif i ddefnyddio'r data hynny i lywio'r mentrau hynny hefyd. Ac aeth ati hefyd i ailddylunio un o'i chyrsiau rheoli ac arwain.
Felly mewn gwirionedd, unwaith eto, pwysigrwydd sicrhau ymrwymiad rhanddeiliaid ar lefel uwch i'r broses o wella gallu digidol ym mhob rhan o'r sefydliad, gan fod angen o ddifrif i'r arloesedd digidol hwnnw barhau ym mhob rhan o'r sefydliad. Ond gwnaeth hefyd ddefnyddio ymarfer mapio LinkedIn Learning i greu ardal ardderchog wedi'i theilwra'n arbennig lle gall ei staff fynd er mwyn gwella eu gallu digidol gan fod angen amser i greu adnoddau. Ac os oes rhywbeth yno'n barod ac yn cael ei ddefnyddio'n helaeth, yna mae'n ffordd dda iawn o ddefnyddio enghreifftiau da iawn o gynnwys er mwyn helpu i gefnogi'r gallu digidol hwnnw.
Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).
Gweithgaredd 7 Archwilio’r CanolfanDigidol
Timing: 10 muned
Cydweithiodd Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant gyda Jisc i greu’r CanolfanDigidol, eu siop un stop ar gyfer anghenion sgiliau digidol..
Yn y fideo isod mae Sarah Jones, Pennaeth Gwasanaeth Academaidd, Llyfrgell ac Adnoddau Dysgu, Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, yn trafod sut y gellir defnyddio’r adnodd hwn a meysydd i'w hystyried.
Download this video clip.Video player: hyb_5_2022_sept107_creating_the_digicentre_sarah_compressed.mp4
Transcript
SARAH JONES
Fy enw i yw Sarah Jones. Fi yw Pennaeth Gwasanaethau Academaidd Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant. Rwy'n gweithio fel rhan o'r llyfrgell ac mae'r llyfrgell wedyn yn rhan o'r gyfarwyddiaeth gwasanaethau digidol. Felly, fy nhîm yw cangen addysgu a dysgu'r llyfrgell, a'r gwasanaethau digidol hefyd, i ryw raddau. Mae'n cynnwys y cynghorwyr sgiliau digidol, y cymorth datblygu sgiliau digidol, a hefyd y sgiliau llythrennedd gwybodaeth digidol sy'n rhan o swyddogaeth y llyfrgellwyr cyswllt academaidd. Felly rydym yn ymdrin ag amrywiaeth helaeth o weithgareddau datblygu sgiliau.
Mae'n bwysig iawn ein bod yn gwella galluoedd digidol myfyrwyr a staff am amrywiaeth o resymau. Yn anad dim, rydym yn paratoi ein myfyrwyr ar gyfer gweithlu digidol iawn. Felly mae'n rhaid i sgiliau digidol fod yn rhan annatod o'r cwricwlwm. Er mwyn i staff allu cyflawni hyn, ac er mwyn i staff y gwasanaethau proffesiynol allu cefnogi'r broses, mae angen iddyn nhw hefyd feddu ar yr un lefelau o sgiliau digidol. Rydym yn anfon pobl i ymuno ag amgylchedd cynyddol ddigidol. Nid yw'r rhan fwyaf o swyddi y bydd plant ysgol gynradd yn eu gwneud yn bodoli.
Felly rydym hefyd yn eu paratoi ar gyfer dull datblygiad parhaus drwy gydol eu gyrfaoedd. Y brif her yn hyn o beth yw sicrhau ymrwymiad eich defnyddwyr, eich staff, a'r myfyrwyr. Oherwydd os na allant weld y perthnasedd, os nad yw'n gweithio iddynt, ac nad yw'n rhywbeth a gaiff ei lunio gan ystyried y rhwystrau y gallent eu hwynebu, yna ni fydd yn llwyddo.
Y peth pwysicaf i ni yw'r sgyrsiau rydym wedi'u cael ar hyd y ffordd, gan wrando ar ein defnyddwyr, sgwrsio â nhw, darganfod y rhwystrau rydym ni-- y rhwystrau sy'n unigryw iddyn nhw ac ymateb i hynny mewn ffordd mor fyfyriol â phosibl. Ac os gallwch wneud hynny, bydd pobl yn barod i'ch dilyn.
Gall SAUau gefnogi eu staff i roi blaenoriaeth i ymdrechion i ddatblygu eu sgiliau a'u galluoedd digidol drwy roi blaenoriaeth i hynny eu hunain, gan greu'r cyfleoedd hyn i staff ymgysylltu â'u sgiliau digidol a meithrin ffordd o feddwl sy'n anelu at ddatblygiad parhaus o fewn y sefydliad. Gallant hefyd gefnogi staff drwy fuddsoddi yn y broses.
Roeddem yn ffodus iawn bod swyddi newydd wedi'u creu. Cawsom amser a chyfle i ystyried beth yr oedd angen i ni ei wneud, ac i fwrw ati i wneud hynny yn y ffordd fwyaf synhwyrol a defnyddiol. Ni fydd pawb mor ffodus. Fodd bynnag, mae yna fan canol. Ac mae cael y gefnogaeth honno o'r lefel uchaf yn hanfodol yn fy marn i.
Gall SAUau gefnogi'r gymuned ehangach i ddatblygu'r sgiliau a'r galluoedd digidol drwy fod mor agored a hygyrch â phosibl. Er enghraifft, gall y cyhoedd ddod i mewn i'n llyfrgelloedd a'u defnyddio. Os nad oes ganddynt fynediad i dechnoleg gartref, gallant ddod i'n llyfrgelloedd a'i defnyddio yma.
Mae'r GanolfanDigidol yn cynnig siop un stop i staff a myfyrwyr uwchsgilio a datblygu eu sgiliau digidol. Diben y Ganolfan yw darparu un lleoliad lle y gallant ddod i asesu eu sgiliau digidol gan ddefnyddio'r adnodd Darganfod, ac wedyn ddefnyddio amrywiaeth o adnoddau er mwyn llenwi unrhyw fylchau o ran hyfforddiant. Ac rydym hefyd yn darparu rhai llwybrau dysgu strwythuredig er mwyn i bobl allu dod i'r Ganolfan, dilyn cwrs byr, ennill bathodyn digidol a datblygu eu sgiliau yn y ffordd fwyaf addas iddyn nhw.
Penderfynodd y Brifysgol fapio'n unol â fframwaith galluoedd digidol Jisc gan fod y gwaith mapio, yn y bôn, wedi'i wneud yn barod. Mae galluoedd a sgiliau digidol yn faes eang iawn, o greu dogfen Word, mewngofnodi i'ch e-bost, gwneud eich siopa ar-lein, ymgysylltu ar-lein hyd at dasgau mwy cymhleth fel rhaglennu. Mae rhai pobl yn wynebu rhwystrau sgiliau dim ond wrth ddysgu mewn amgylchedd digidol.
Felly gan fod Jisc wedi gwneud y gwaith hwnnw'n barod, roedd y broses yn haws i ni ac mae rhai o'r adnoddau roeddem yn eu defnyddio, er enghraifft LinkedIn Learning, hefyd wedi mapio eu hadnoddau eu hunain yn barod i fframwaith galluoedd digidol Jisc. Gwnaethom weithio gyda Jisc i greu'r ganolfan ddigidol.
Gwnaethom weithio'n agos gyda'n rheolwr cyfrif a roddodd gryn dipyn o gyngor i ni am yr hyn y gallai Jisc ei ddarparu i'n rhoi ar ben y ffordd. Rhoddodd astudiaethau achos ac adborth gan sefydliadau eraill a oedd eisoes wedi gwneud yr hyn roeddem yn ceisio ei wneud i ni hefyd. Mae gan Jisc gymunedau ymarfer ac roedd cyfleoedd i ni ymuno â'r cymunedau hynny a dysgu o brofiad eraill.
Y gwersi allweddol a ddysgwyd yn sgil datblygu'r GanolfanDigidol a dweud y gwir yw nad yw sgiliau digidol a galluoedd digidol mewn gwirionedd yn ymwneud â'r digidol, nid ydynt yn ymwneud â'r dechnoleg. Maent yn ymwneud â phobl. Maent yn ymwneud ag ofn pobl, â pharodrwydd pobl i ymgysylltu, â phobl yn deall beth y maent yn ei wneud a sicrhau bod pethau'n gweithio iddynt.
Mae'r staff a'r myfyrwyr wedi croesawu'r GanolfanDigidol. Rydym wedi dechrau drwy gyflwyno'r ganolfan yn raddol i grwpiau gwahanol. Mae hynny'n golygu y gallwn deilwra'r hyn rydym yn ei ddarparu, gan ddechrau gyda'r staff addysgu. Felly rydym wedi ymgysylltu ag amrywiaeth sylweddol o staff addysgu dros yr ychydig fisoedd diwethaf. A bu'r adborth a gawsom hyd yn hyn yn eithriadol o gadarnhaol.
Megis dechrau y mae'r gwaith. Felly rydym wrthi'n gwerthuso'r data defnydd a'r data ansoddol a ddeilliodd o rai o'r cyfweliadau lled-strwythuredig y buom yn eu cynnal â'r staff hefyd. Prif fudd y GanolfanDigidol yw ein bod wedi bod yn llenwi bwlch y mae pobl am ei lenwi, y mae ei angen ar bobl. Mae galw eithriadol amdani ac mae pobl yn awyddus i wybod pryd y bydd ar gael. Ac rydym yn teimlo ein bod wedi darparu rhywbeth y gwnaeth pobl ddarganfod, yn ystod y pandemig, yr oedd ei angen yn ddifrifol arnynt. Felly dyna fyddai'r prif fudd.
Rydym yn defnyddio adnodd Darganfod Jisc fel man cychwyn er mwyn i staff a myfyrwyr werthuso eu lefelau sgiliau digidol. Felly byddent yn cael awgrym y dylent-- byddem yn awgrymu iddynt y dylent gwblhau'r adnodd Darganfod. Wedyn mae'r adnodd Darganfod yn rhoi adroddiad personol iddynt sy'n breifat iddyn nhw. Ni fyddwn ni'n ei weld. Ac mae'n gwerthuso eu lefelau sgiliau digidol presennol yn erbyn meini prawf Jisc.
Mae hyn wedyn yn eu galluogi i ystyried pa uwchsgilio y gallai fod ei angen arnynt, y meysydd lle maent yn dangos cryfder a'r meysydd lle maent o bosibl yn dangos gwendid. O hyn, fel sefydliad, rydym hefyd yn gallu gweld dangosfwrdd ar wefan Jisc sy'n rhoi data i ni, data dienw, y gallwn eu defnyddio i nodi tueddiadau ac i nodi gwelliannau, i nodi meysydd o angen ym mhob rhan o'r sefydliad i'n helpu i deilwra'r cymorth rydym yn ei ddarparu yn well.
Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol yn cydnabod bod sgiliau digidol yn un o'r meysydd sgiliau y mae angen canolbwyntio arno ar gyfer y dyfodol. Mae hefyd yn cydnabod bod tlodi digidol ac allgáu digidol yng Nghymru yn uwch nac yng ngweddill-- yn y DU gyfan ar gyfartaledd. Felly, i fi, dyna'r mater allweddol. Does dim modd ei drawsnewid heb ddarparu'r mynediad a'r sgiliau i'ch poblogaeth gyfan neu i gymaint o'r boblogaeth â phosibl.
Hefyd, wrth ddatblygu'r GanolfanDigidol, rydym yn ceisio sicrhau bod cymaint o adnoddau â phosibl ar gael yn hawdd, heb orfod mewngofnodi. Weithiau, mae hynny'n amhosibl. Er enghraifft, lle ceir cyfyngiadau trwyddedu. Mae hynny'n golygu mai dim ond i'ch staff a'ch myfyrwyr eich hun y gallwch roi mynediad. Ond cymaint â phosibl, rydym yn ceisio sicrhau bod popeth ar gael.
Rydym hefyd yn gweithio ar drefnu pecynnau o'n gwasanaethau i'w defnyddio yn ystod y cyfnod pontio rhwng ysgolion, oherwydd yn ein barn ni, mae gennym ran i'w chwarae yn y gymuned wrth gefnogi datblygiad sgiliau digidol o blentyndod hyd at fywyd fel oedolyn oedrannus, drwy gydol gyrfaoedd pobl, nid dim ond pan fyddant yn 18 oed ac yn dechrau ym myd addysg uwch neu pryd bynnag y byddant yn dechrau ym myd addysg uwch.
Interactive feature not available in single page view (see it in standard view).
Rhowch rywfaint o amser i archwilio’r CanolfanDigidol. Efallai yr hoffech chi ddarllen astudiaeth achos Jisc am y prosiect hwn hefyd: University of Wales Trinity St David, Building digital capability (jisc.ac.uk).
Ystyried sut y gallech fynd ati i ddatblygu adnoddau i wella galluoedd digidol yn eich sefydliad chi.