Geirfa
- Allgáu cymdeithasol
- Mae'n cyfeirio at ymyleiddio economaidd, diwylliannol a chymdeithasol unigolion, teuluoedd a chymunedau. Mae'n disgrifio canlyniadau hirdymor tlodi lle mae pobl sy'n byw mewn tlodi yn profi cyrhaeddiad addysg gwael, canlyniadau iechyd gwael a thai o safon isel.
- Cenedlaetholdeb ethnig
- mae'n ymdemlad o berthyn i genedl sy'n cael ei ddiffinio drwy ddiwylliant a thras, ond nid tras enetig o reidrwydd.
- Cyfalaf cymdeithasol
- mae'n golygu'r rhwydweithiau y mae pobl yn perthyn iddynt sy'n cynhyrchu adnoddau i gyflawni eu dibenion.
- Cyfalaf diwylliannol
- mae'n golygu y wybodaeth, y sgiliau a'r addysg sydd gan unigolion.
- ‘Cyfleoedd bywyd’
- mae'n derm sy'n gysylltiedig â'r cymdeithasgwr Max Weber. Mae'n cyfeirio at ddisgwyliadau arferol gwobrwyo, cyfleoedd ac amddifadedd a wynebir gan rywun yn ystod ei fywyd. Mae cymharu cyfleoedd bywyd yn fodd i asesu anghydraddoldebau rhwng gwahanol fathau o unigolion a grwpiau.
- Datganoli
- mae'n broses lle mae awdurdod gwleidyddol yn cael ei drosglwyddo o lywodraeth ganolog i lefel (ranbarthol) is o lywodraeth.
- Democratiaeth
- daw o'r gair Groeg demos (y bobl) a kratos (rheolaeth).
- Ffug amaturiaeth.
- mae'n cyfeirio at y twyll o wobrwyo chwaraewyr yn ariannol gan glybiau yn y cyfnod (cyn 1995 pan oedd rygbi yn amatur i bob golwg.
- Globaleiddio
- mae'n cyfeirio at y graddau cynyddol y mae'r byd yn dod yn integredig, nes y teimlir bod llawer o leoedd yn colli eu nodweddion unigryw ac yn ymdebygu i'w gilydd.
- Globaleiddio economaidd
- mae'n broses lle mae economiau lleol a chenedlaethol yn dod yn integredig â system fyd-eang o gyfnewid a masnachu.
- Gwahanu diwylliannol llafur
- mae'n olygu bod swyddi pobl yn gysylltiedig â'u tarddiad ethnig neu genedlaethol.
- Gwerth ychwanegol gros (GYG)
- sef gwerth y nwyddau a'r gwasanaethau a gynhyrchir y pen mewn rhanbarth cyn ystyried trethi a chymorthdaliadau. Pan gaiff yr olaf ei ychwanegu, cyfeirir at y cyfanswm fel cynnyrch mewnwladol crynswth (CMC).
- Hil
- mae'n nodi'r ffordd y caiff bodau dynol eu gwahanu yn ôl nodweddion corfforol (lliw'r croen yn enwedig) yn wahanol grwpiau hil. Mae hiliaeth yn golygu priodoli nodweddion uwchraddoldeb neu israddoldeb i boblogaeth sy'n rhanu rhai nodweddion corfforol etifeddol.
- Hiliaeth
- Mae hiliaeth yn golygu priodoli nodweddion uwchraddoldeb neu israddoldeb i boblogaeth sy'n rhanu rhai nodweddion corfforol etifeddol.
- Neo-gorfforaetholdeb
- Mae'n cyfeirio at berthynas freintiedig rhwng chwaraewyr gwleidyddol (yn enwedig y rhai yn y llywodraeth) a grŵp cul o chwaraewyr sy'n cynrychioli cyfres benodol o ddiddordebau.
- Pencampwriaeth y Chwe Gwlad
- (neu RBS 6 Nations am resymau nawdd) Cystadleuaeth rygbi rynglwadol flynyddol rhwng Cymru, Lloegr, Ffrainc, Iwerddon, yr Eidal a'r Alban.
- Rolau rhyw
- Y patrymau o ymddygiad y mae cymdeithas yn ei ddisgwyl gan ddyn neu fenyw.